13. Hukuk Dairesi 2016/26021 E. , 2020/1108 K. MAHKEMESİ :Tüketici Mahkemesi Taraflar arasındaki asıl ve birleşen dosyada tapu iptali ve tescil davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı asıl ve birleşen dosyada davanın kısmen kabulüne kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde asıl ve birleşen dosya davacıları ve davalı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü. K A R A R Davacı vekili, asıl davada davacı asiller … ile …’ın birleşen davada ise davacı asil …’ın davalıdan bağımsız bölüm alımı konusunda anlaştıklarını ve davacıların sözleşmenin kendilerine düşen edimlerini yerine getirdiklerini, ancak Eylül 2004 tarihinde konutların fiili olarak teslim edilmelerine rağmen davalı tarafça tapu devirlerinin yerine getirilmediğini, taraflar arasında imza edilen sözleşmenin tapu devrine ilişkin prosedür ve yükümlülüklerini düzenleyen maddesinin ise, tek yanlı olup, tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerinde dürüstlük kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olacak bir hüküm olup, haksız ve genel işlem şartı oluşturduğunu ileri sürerek; davaya konu bağımsız bölümün davacılar adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir. Davalı, taraflar arasında akdedilen sözleşmenin tamamının karşılıklı mutabakat sonucu oluşturulup imza edilmiş olduğunu, tapu devrine ilişkin sözleşmenin 7. maddesindeki edimler yerine getirilmeden ve davacılara düşen tapu harçları ödenmemişken dava yoluyla tescil istemenin iyiniyet kurallarına da aykırılık arzettiğini savunarak, davanın reddini dilemiştir. Mahkemece, asıl dosyada, “Davacının davasının kısmen kabulüne kısmen reddine, tapu iptal ve tescil talebi yönünden dosyamız üzerinden açılan davanın konusuz kalması nedeniyle karar vermeye yer olmadığına, davacının sair taleplerinin reddine,” birleşen dosyada, “Bu dosya ile birleşen dosya (… 10 Tüketici Mahk.20158/1423 esas sayılı) yönünden davanın kısmen kabulüne ksımen reddine, tapu iptal ve tescil talebi yönünden birleşen dosya üzerinden açılan davanın konusuz kalması nedeniyle karar vermeye yer olmadığına, davacının sair taleplerinin reddine,” karar verilmiş; hüküm, asıl ve birleşen dosya davacıları ve davalı tarafından temyiz edilmiştir. 1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalının tüm asıl ve birleşen dosya davacılarının ise aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddi gerekir. 2-Mahkemece, asıl ve birleşen davaların kısmen kabulüne karar verilerek, davacılar lehine asıl ve birleşen davalarda karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 6. maddesi uyarınca hesaplanan 19.219,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak kendisini vekil ile temsil ettiren davacılara ödenmesine hükmedilmiş ise de; taraflar arasındaki anlaşmazlık ön inceleme tutanağı imzalandıktan sonra giderilmiş olup, bu durumda dava değeri üzerinden karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 6. maddesinde yer alan “..tarife hükümleriyle düzenlenen ücretlerin tamamına hükmolunur.” hükmü gereğince, davacıları yararına asıl ve birleşen dosyada 38.438,12 TL nisbi vekalet ücretine hükmedilmesi gerekir. Hal böyle iken, mahkemece davacılar yararına yarısı nispetinde vekalet ücreti takdiri usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir. Ne var ki, bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden hükmün harçlarla ilgili 2.bendinin hüküm bölümünden çıkarılmak suretiyle hükmün düzeltilerek onanması HUMK’nun 438/7. maddesi gereğidir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan 1. bent gereğince davalının tüm, asıl ve birleşen dosya davacılarının ise ikinci bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazlarının reddine, 2. bentte açıklanan nedenle davacıların temyiz itirazının kabulü ile temyiz edilen kararın “Hüküm” başlıklı bölümünün a/2. ve b/3. bendlerinde yer alan “”Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 6. maddesi uyarınca hesaplanan 19.295,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak kendisini vekil ile temsil ettiren davacıya ödenmesine,” cümlesindeki “19.295,00” sayılarının hükümden çıkarılarak yerlerine “38.438,12” sayılarının yazılmasına, hükmün düzeltilmiş bu şekliyle ONANMASINA, aşağıda dökümü yazılı 79,60 TL. kalan harcın davalı … Gayr. Yat. Ort. A.Ş’den alınmasına, HUMK’nun 440/I maddesi uyarınca tebliğden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 04/02/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.
Monthly Archives: Eylül 2020
5. Ceza Dairesi 2019/4324 E. , 2020/7191 K. MAHKEMESİ :Asliye Ceza Mahkemesi SUÇ : Yetkili olmadığı bir iş için yarar sağlama HÜKÜM : Mahkumiyet Mahalli mahkemece verilen hüküm temyiz edilmekle dosya incelenerek gereği düşünüldü: Sanığın sübutu kabul edilen “yetkili olmadığı bir iş için yarar sağlama” suçunun hükümden önce 05/07/2012 tarihli ve 28344 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6352 sayılı Yasanın 89. maddesi ile 5237 sayılı TCK’nın 255. maddesinin “nüfuz ticareti” başlığı altında yeniden düzenlenip suç unsurlarında değişiklik yapılarak kamu görevlisi olmayan gerçek kişilerin de suçun faili haline getirilmesi, failin kamu görevlisi olmasının suçun daha ağır cezayı gerektiren nitelikli hali olarak düzenlenmesi karşısında; suç tarihinde Ankara 5. Asliye Ceza Mahkemesinde mübaşir olarak görev yapan, duruşma çıkışı ”23/02/2010, 10.20 beni bekle” şeklindeki el notunu mağdura verip ”tanıdığı emekli hakim ve başkaları olduğunu, yardımcı olacağını, ancak uzman görüşü için gerekli” demek suretiyle mağdurdan önce 250 TL daha sonra da 100 TL alan ve nüfuz sahibi olmadığı anlaşılan sanığın eyleminin TCK’nın 255. maddesinde 6352 sayılı Yasa ile yapılan değişiklik sonrasında dolandırıcılık suçunu oluşturacağı gözetilip, değişiklikten önceki yetkili olmadığı bir iş için yarar sağlama ile dolandırıcılık suçuna ilişkin düzenlemeler ve 02/12/2016 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe giren 6763 sayılı Kanunun 34. maddesiyle değişik 5271 sayılı CMK’nın 253. maddesi ve maddeye eklenen fıkraya göre uzlaşma hükümleri yeniden düzenlenmiş ve TCK’nın 157/1. maddesi kapsamındaki dolandırıcılık suçunun da uzlaşma kapsamına alınmış olması nedeniyle 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 7/2. maddesi de gözetilerek, uzlaştırma işlemi uygulanarak sonucuna göre lehe yasa karşılaştırmasının yapılması suretiyle hukuki durumunun buna göre takdir ve tayini gerektiği nazara alınmadan yazılı şekilde hüküm kurulması, Kanuna aykırı, sanık müdafin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan 5320 sayılı Yasanın 8/1. maddesi de gözetilerek CMUK’nın 321 ve 326/son maddeleri uyarınca hükmün BOZULMASINA 20/02/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
15. Ceza Dairesi 2018/8178 E. , 2020/3189 K. MAHKEMESİ :Asliye Ceza Mahkemesi SUÇ : Güveni kötüye kullanma ( değişen suç vasfı ile dolandırıcılık) HÜKÜM : TCK’nın 155/1, 52, 53. maddesi gereğince mahkumiyet Güveni kötüye kullanma suçundan sanık hakkında verilen mahkumiyet hükmü sanık tarafından temyiz edilmekle, dosya incelendi, gereği düşünüldü; 06/06/2013 tarihinde sanığın kendisini … Emlak sahibi olarak tanıtıp, … Kuyumculuk adlı işyerine gidip toplamda 4.020 tl değerinde 2 adet altın küpe, 1 adet altın künye ve altın satın alıp 1.050 tl ödeme yaparak altınları alıp eşi ve kayınvalidesine göstereceğini, beğenmeleri halinde 2.970 tl’yi daha sonra gelip ödeyeceğini ayrıca gerdanlık alacağını söyleyip ayrıldığı, sanığın telefonla katılanı aradıktan sonra tekrar aynı gün saat:17:00 sıralarında işyerine gelerek 2 set ve 1 çeyrek altın satın aldığı, almış olduğu altının toplam değerinin 12.415 tl olduğu, sabahtan kalan alış-verişin borcu olan 2.970 tl üzerine eklenince toplam olarak 15.385 tl ödeme yapılması gerektiği halde, sanığın 6.900 tl para vererek ödeme yaptığı ancak 8.485 tl parayı ise setleri eve götürüp beğenildiği takdirde gelip kalan borç için ödeme yapacağını söyledikten sonra işyerinden ayrıldığı ve sonrasında ortadan kaybolduğu olayda; sanığın kendisini emlakçı … olarak tanıtması ve aile efradına altın aldığını söyleyip beğenirse kalan parayı vereceği hilesi ile menfaat temin etmiş olması karşısında sanığın eyleminin TCK 157/1.maddesinde düzenlenen basit dolandırıcılık suçunu oluşturacağı gözardı edilip vasıfta hataya düşülerek uygulama yeri bulunmayan güveni kötüye kullanma suçundan hüküm kurulması, Kanuna aykırı olup, sanığın sübuta dair temyiz itirazları bu itibarla yerinde görülmüş olduğundan hükmün bu sebeplerden dolayı 5320 sayılı Yasanın 8/1. maddesi gereğince uygulanması gereken 1412 sayılı CMUK.’nun 321. maddesi uyarınca BOZULMASINA, aynı Kanunun 326/son maddesi uyarınca ceza miktarı bakımından kazanılmış haklarının saklı tutulmasına, 03/03/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
T.C. YARGITAY 10. Hukuk Dairesi Esas No. 2018/5084 Karar No. 2019/4047 Tarihi: 08.05.2019 DAVA: Dava, 2926 ve 5510 sayılı Kanun kapsamında Tarım Bağ-Kur sigortalılığının tespiti ile yaşlılık aylığı tahsisi istemine ilişkindir. Mahkemece, bozma üzerine hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne karar verilmiştir. Hükmün, davalı Kurum avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi. Davacının (vekilinin) karar tarihinden sonra mahkemeye intikali sağlanması üzere kuruma verdiği 13.07.2018 tarihli dilekçe ile davadan feragat ettiği anlaşılmaktadır. Çekişmeli yargıda kural olarak, “tasarruf ilkesi” geçerlidir ve taraflar dava konusu üzerinde serbestçe tasarrufta bulunabilirler. Bu suretle davaya son verilebilmesinin bir yöntemi davadan feragattir ve anılan kurum 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 307 ila 312’nci maddelerinde (mülga 1086 sayılı Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanunu’nun 91 ila 94’üncü maddelerinde) düzenlenmiştir. Hükmün kesinleşmesinden önceki herhangi bir aşamada davadan feragat edilebilir. Temyiz edilen ve fakat henüz temyiz Dairesince görüşülmeyen bir karar, usûl hukuku çerçevesinde kesinleşmiş olmadığından, bu aşamada davadan feragat mümkündür. Hâkim, gördüğü davada tahkikatı bitirip hüküm kurduktan sonra davadan elini çekmiş olur ve kural olarak dava sonunda verilen karar temyiz edilip bozulmadan ve bu suretle yargılamaya yeniden başlanmadan davanın esası ile ilgili hiç bir karar veremez. Feragat, davayı kesin olarak sonuçlandıran bir hukuki neden olduğundan, hakim karar verdikten sonra dahi belgelendirilen feragat üzerine davanın bu nedenle reddine karar verebilir ise de, Yargıtay uygulamalarında (örneğin Hukuk Genel Kurulu’nun 21.10.1981 gün 1981/2-551, 1981/683 ve 02.06.1982 günlü 1982/376 – 547 sayılı Kararları ile 11.04.1940 gün ve 1939/15 – 1940/70 sayılı tevhidi içtihat kararının gerekçesinden esinlenen uygulama) hüküm temyiz edildikten sonra vaki feragat üzerine mahkemece kendiliğinden bir karar verilmeyerek Yargıtay’ın bu konuda (feragat konusunda) mahkemece bir karar verilmek üzere hükmün bozulmasına dair verilecek kararından sonra ancak dosyayı ele alabilir. Bu itibarla; somut olayda davadan feragat edildiği bildirdiğinden, hükümden sonra ortaya çıkan ve temyiz incelenmesine usulen engel oluşturan bu hukuki olgu çerçevesinde, davacı tarafından davadan feragat edildiği gözetilerek yeniden inceleme yapılmak üzere mahkeme hükmünün bozulmasına karar verilmesi gerekmektedir. Diğer taraftan 506 sayılı Kanunun 6. maddesinde ve 5510 sayılı Kanunun 7 ve 8. maddelerinde çalıştırılanların işe alınmalarıyla kendiliğinden sigortalı olacakları, sigortalılar ile bunların işverenleri hakkında sigorta hak ve yükümlerinin sigortalının işe alındığı tarihten başlayacağı, bu suretle sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamayacağı ve vazgeçilemeyeceği yönünde düzenleme yapılmış olmakla, buna göre sigortalı olmak, kamu düzenine ilişkin, kişiye bağlı, vazgeçilemez ve kaçınılamaz hak ve yükümlülük doğuran bir hukuksal statü meydana getirmektedir ve kişiler ile sosyal güvenlik kuruluşlarının bu statünün oluşumundaki rolü de, yenilik doğurucu ve iradi bir durum değil, kanun gereği kendiliğinden oluşan statüyü belirlemekten ibarettir. Dolayısıyla, sosyal güvenlik hakkından 6100 sayılı Kanun hükümleri kapsamında feragat olanaksız olduğu gibi sigortalılığın ve sigortalı hizmetlerin tespitine ilişkin davadan da feragat edilemez. Ancak, anılan Kanunun 123. maddesinde düzenlenen hak kullanılabilir ve ileride yeniden dava açabilme hakkı saklı tutularak, davalının açık rızası ile dava geri alınabilir veya 150. maddede öngörülen hak ve olanaktan yararlanılarak dava takip edilmeyip yenileninceye kadar dosyanın işlemden kaldırılması ve giderek davanın açılmamış sayılması sonucu elde edilebilir. Bu nedenle; inceleme konusu davada mahkemece, davadan feragat edilemeyeceği davacıya (vekiline) bildirilmeli, feragat beyanının HMK. 123 veya 150. maddelerinde düzenlenen haklardan birinin kullanımı niteliğinde olup olmadığı kendilerine sorulmak suretiyle belirlenmeli, beyanın, anılan anlamlarda kullanıldığı saptandığı takdirde duruma göre 123 veya 150. maddelerde öngörülen prosedür işletilmeli, aksi durumda ise elde edilecek sonuca göre dava konusu istem hakkında karar verilmelidir. O hâlde, davalı Kurum vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır. SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 08/05/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.
İŞÇİNİN DOĞRULUK VE BAĞLILIKLA BAĞDAŞMAYAN HAREKETİ T.C. YARGITAY 9. Hukuk Dairesi Esas No. 2017/11351 Karar No. 2019/15019 Tarihi: 04.07.2019 DAVA: Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: A) Davacı İsteminin Özeti: Davacı vekili; müvekkilinin 23.09.2005 tarihinden iş akdinin feshedildiği 21.02.2014 tarihine kadar davalı şirketin … Merkez ve … şubesinde satış danışmanı olarak çalıştığını, Mersin mağazasının kapatılması sebebiyle hiçbir bildirim yapılmaksızın müvekkilinin iş akdinin feshedildiğini, 28.02.2014 tarihi itibariyle SGK’dan çıkışının verildiğini, ancak müvekkilinin İşKur’a müracaatında 01.03.2014 tarihinde Adana şubesinde görevlendirilmiş gibi gösterildiğinin öğrendiğini, işçilik alacaklarının ödenmediğini ileri sürerek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin, ücret, fazla mesai, resmi bayram ve hafta tatili ücreti ile asgari geçim indirimi alacaklarının davalıdan tahsiline dair karar verilmesini talep etmiştir. B) Davalı Cevabının Özeti: Davalı vekili; davacının 23.09.2005 – 04.03.2014 tarihleri arasında çalıştığını, sattığı ürünler karşılığında müşterilerden tahsil ettiği toplam 8.066 TL’yi müvekkili şirkete vermeyerek güveni kötüye kullandığını, bu durumun davacının da kabulünde olduğunu, iş akdinin bu nedenle haklı olarak feshedildiğini, davacının yıllık izinlerini kullandığını, fazla mesai yapmadığını, dini bayramlarda çalışmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir. C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece davanın kısmen kabulü ile kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin, ücret, fazla mesai ve genel tatil alacaklarının davalıdan tahsiline hükmedilmiştir. D) Temyiz: Kararı taraflar vekilleri temyiz etmiştir. E) Gerekçe: 1-Davalı şirketin ünvanının karar başlığında eksik yazılması mahallinde düzeltilebilir maddi hata kabul edilmiştir. 2-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, tarafların aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 3-Taraflar arasında işçiye ödenen aylık ücretin miktarı konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır. Somut uyuşmazlıkta; davacı davalı işyerinde net 2.500,00 TL ücret ile çalıştığını iddia etmiş, davalı işveren davacının son maaşını brüt 1.299,90 TL olarak bildirmiştir. Dosyada mevcut 05/04/2013 tarihli maaş belgesi davalı işveren tarafından düzenlenmiş olup, davacı iddiasını desteklemektedir. Davacının yaptığı iş, kıdemi, işverenden sadır maaş belgesi ve tanık beyanları gözetilerek davacı işçinin aylık temel ücretinin net 2.500,00 TL olduğu kabul edilmelidir. Eksik belirlenen ücrete göre karar verilmesi hatalıdır. 4-İş akdinin davalı işveren tarafından haklı nedenle feshedilip feshedilmediği konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır. Davacı iş akdinin haksız sona erdirildiğini iddia etmiş, davalı işveren, davacının satış yaptığı müşterilerden tahsil ettiği paraları işverene vermemesi nedeniyle iş sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiğini savunmuştur. Mahkemece, iş akdinin tazminatı gerektirmeyecek şekilde sonlandığının ispat edilemediği gerekçesiyle davacının kıdem ve ihbar tazminatı talepleri kabul edilmiş ise de, varılan sonuç dosya kapsamına uygun değildir. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25 inci maddesinin (II) numaralı bendinde, ahlâk ve iyi niyet kurallarına uymayan haller sıralanmış ve belirtilen durumlar ile benzerlerinin varlığı halinde, işverenin iş sözleşmesini haklı fesih imkânının olduğu açıklanmıştır. Yine değinilen bendin (e) alt bendinde, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan işçi davranışlarının da işverene haklı fesih imkânı verdiği ifade edilmiştir. Görüldüğü üzere yasadaki haller sınırlı sayıda olmayıp, genel olarak işçinin sadakat borcuna aykırılık oluşturan söz ve davranışları işverene fesih imkânı tanımaktadır. Dosya içeriğine göre, davacı işçi müşterilere satılan ürünler karşılığında müşterilerden tahsil ettiği 8.066 TL’yi işverene iade etmemiş ve işverene gönderdiği 26/02/2014 tarihli e – postada hakkında yürütülen icra takibi nedeniyle 8.066 TL’yi alacaklı avukatına vermek zorunda kaldığını bildirerek bu miktarın birikmiş ücret alacaklarından düşülmesini talep etmiştir. Davacı tanıkları iş akdinin sona erme sebebini bilmediklerini beyan etmişler, davalı tanıkları iş akdinin davacının tahsil ettiği paraları işverene vermemesi nedeniyle işverence feshedildiğini ve davacı hakkında suç duyurusunda bulunulduğunu söylemişlerdir. Mersin 3. Asliye Ceza Mahkemesi’nin 2014/460 Esas, 2015/676 Karar sayılı kararı ile davacının 29/01/2014 tarihinde 9.800 TL ve 08/02/2014 tarihinde 1.500 TL lik toplam 11.300 TL’lik mal satışı yaptığı, bu satıştan toplam nakit olarak 8.066 TL nakit olarak tahsil ettiği halde bu parayı müştekinin hesabına yatırmadığı iddiasıyla yapılan yargılama sonunda davacının üzerine atılı eylemi sabit görülerek hizmet nedeniyle güveni kötüye kullanmak suçundan hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmiştir. Somut uyuşmazlıkta, davacının satılan ürünler karşılığında müşterilerden tahsil ettiği nakit paraları alıkoyduğu hususunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmamaktadır. Davacının bu eylemi doğruluk ve bağlılığa aykırı olup, işverence yapılan fesih haklıdır. Mahkemece kıdem ve ihbar tazminatı taleplerinin reddi gerekirken kabulü isabetsiz olup, bozmayı gerektirmiştir. F) Sonuç: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgilisine iadesine, 04/07/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.
T.C YARGITAY 9. Hukuk Dairesi Esas No. 2015/22101 Karar No. 2018/17832 Tarihi: 09.10.2018 DAVA: Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: A) Davacı İsteminin Özeti: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının 15/03/2010 tarihinden 03/07/2013 tarihine kadar davalı iş yerinde makineci olarak çalıştığını, iş akdinin haksız feshedildiğini, 2013 Mart, Nisan, Mayıs, Haziran, Temmuz aylarına ilişkin ücret alacağının bulunduğunu, davacının geç ve düşük ücret üzerinden sigortalandığını, iki ayda bir Pazar günleri çalıştığını, fazla … ve hafta tatili ücretlerini alamadığını ileri sürerek; kıdem tazminatı, fazla mesai ücreti, ücret ve hafta tatili ücreti alacaklarını istemiştir. B) Davalı Cevabının Özeti: Davalı vekili cevap dilekçesinde; yetki ve görev itirazlarının bulunduğunu, davacının yıllık izinlerinin kullandırıldığını, davacının … süresi içerisinde sürekli izin kullandığını, devamsızlık yaptığını, iş yerinde uyumsuz davranışlarda bulunduğunu, mesai saatlerinde işe geç geldiğini, izinsiz olarak işten ayrıldığını, 3 gün üst üste izinsiz işe gelmediğinden iş akdinin haklı şekilde feshedildiğini, savunarak, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece özetle; … kayıtları,dinlenen tanık beyanları, dosya içerisinde mevcut tutanaklar ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; davacı işçinin iş akdini düşük ücret üzerinden sigorta yaptırılması ve bir takım alacaklarının ödenmemesi nedeniyle haklı nedenle feshettiği kanaatine varıldığından kıdem tazminatı alacağının kabulüne,davalı işveren tarafından ibraz edilen ücret bordrolarında fazla mesai ve genel tatil ücret tahakkuku mevcut olmadığı, dinlenen tanık beyanlarından dini bayramlarda … yapılmadığı ve davacının son 3 aydaki fazla … ücretini almadığının anlaşıldığı, bilirkişi tarafından hesaplanan fazla mesai ve resmi tatil alacağına %10 hakkaniyet indirimi yapılarak, fazla mesai alacağı yönünden talebin kısmen kabulüne davacı işçinin hafta tatili alacağını ispatlayamadığında buna yönelik talebinin ise reddine karar verilerek hüküm kurulmuştur. D) Temyiz: Kararı davacı temyiz etmiştir. E) Gerekçe: 1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 2-Davacının fazla mesai alacağı talebi hüküm altına alınırken davacı tanıklarının da son üç ay hariç fazla mesailerin ödendiği şeklindeki davalı tanıkları ile de uyumlu olan beyanlarına itibar ile fazla mesai ücretlerinin son üç ay hariç ödendiği kabul edilerek bu talep hüküm altına alınmış ise de; ödemeye ilişkin davalı tarafından sunulmuş yazılı bir belge bulunmamaktadır. Kural olarak ödeme savunması tanık ile ispat edilemez. Bu itibarla mahkemenin tanıkların ödeme yapıldığı açıklamalarına değer vererek kurduğu hüküm hatalıdır. Mahkemece davacı tanıklarının dahi fazla mesai ücretlerinin son üç ay hariç şeklindeki tanıklıkları da gözetilerek davacı asilden bu husus sorulup oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken fazla mesai ücreti alacağı talebinin eksik inceleme ve ödemenin tanıkla ispatına itibar edilerek karar verilmesi hatalıdır. F) Sonuç: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 09.10.2018 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
T.C. YARGITAY 9. Hukuk Dairesi 2017/13378 2019/15897 16.09.2019 Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalılardan T.C. … ve Y… vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: Davacı vekili; 15.05.2009 tarihinde T.C. Gemlik Belediyesi’nde sigortalı olarak çalışmaya başladığını, yaklaşık 5 ay 29 gün çalıştıktan sonra davalı belediyenin temizlik işlerini taşeron firmaya ihale etmesi üzerine davalı taşeron … Müteahhitlik firmasında 9 ay çalıştığını, bu taşeronun ihale süresinin dolması sonrası da yeni ihaleyi alan davalı … İnş. Elektrik Müh. Teks. ve Konf. Oto. ve Yan San. Tur. Gıda ve Tem. Mad. Paz. ve Tic. ve San. Ltd. Şti. firmasında çalışmaya devam ettiğini, bu firmanın ihale süresi bitince de diğer ihaleyi alan … firmasında çalıştığını, bir olay nedeni ile tutuklanmasından sonucu Nisan 2012’de işine son verildiğini, tahliyesi sonrası 06/07/2012 tarihinde İŞKUR’a müracaat ederek işe dönüşünün yapılmasını olmadığı takdirde kıdem ve ihbar tazminatlarının ödenmesini talep ettiğini lakin bundan bir sonuç alamadığını, 11/04/2011 öncesi çalışmalarına ilişkin herhangi bir tespit yapılamadığının tarafına bildirildiğini, hizmet döküm cetvelinden anlaşılacağı üzere işe giriş tarihinin Mayıs 2009 olduğunu, çalıştığı taşeronlar ile davalı … arasında asıl alt işverenlik ilişkisinin bulunduğunu, davalı … ve taşeronlarda çalıştığı süreler boyunca kendisine yıllık izin kullandırılmadığını ve karşılığı ücretlerin de ödenmediğini belirterek, Mayıs/ 2009 – Nisan/2011 tarihleri arasındaki hizmet süresinin tespiti ile bu süreye dahil yıllık izin ücretleri ile ihbar ve kıdem tazminatlarının ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. B) Davalı Cevabının Özeti: Davalı T.C. … vekili; açılan davayı kabul etmediklerini, davacı ile müvekkili belediye arasında akdedilen bir iş sözleşmesi bulunmadığını, müvekkilinin yasal mevzuat çerçevesinde temizlik işlerini hizmet alımı suretiyle gördürdüğünü, davacının da hizmet alımı yapılan bu firmalarda çalışmış olduğunu, davacının çalıştığı bu firmalar ile müvekkili belediye arasında asıl/ alt işveren ilişkisinin bulunmadığını, bu sebeple davacı tarafça taleplerin çalışmalarının geçtiği firmalara yöneltilmesi gerektiğini, esasa ilişkin olarakda davacı taleplerinin yerinde olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir. Davalı … vekili; açılan davayı kabul etmediklerini, davacının taleplerinin yerinde olmadığını savunarak davanın reddini istemiştir. Diğer davalı … İnş. Elektrik Müh. Teks. ve Konf. Oto. ve Yan San. Tur. Gıda ve Tem. Mad. Paz. ve Tic. ve San. Ltd. Şti.nin dava dilekçesinde belirtilen adresine çıkartılan tebligatın bila tebliğ iadesi üzerine işbu şirketin kayıtlı ticari adresi BTSO’dan sorulmuş bildirilen ticari adresinin dava dilekçesinde gösterilen adresle aynı olduğu anlaşılmakla Tebligat Kanunu’nun 35. maddesine göre işbu davalı şirkete tebligat yapılmış bundan sonraki tüm tebligatlarda aynı usulle gerçekleştirilmiş, işbu davalı şirketçe dosyamıza herhangi bir bilgi beyan sunulmadığı gibi taraflarınca yargılamada takip edilmemiştir. C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece yapılan yargılama sonunda, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. D) Temyiz: Kararı, davalı T.C. … vekili ve davalı … vekili ayrı ayrı temyiz etmiştir. E) Gerekçe: 1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalılar vekillerinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 2- İş sözleşmesinin, işveren tarafından zorlayıcı nedenlerle feshedilip feshedilmediği noktasında taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25. maddesinin (IV) numaralı bendinde, işçinin gözaltına alınması veya tutuklanması üzerine devamsızlığın aynı Yasanın 17. maddesinde sözü edilen bildirim süresini aşması durumunda, işverenin derhal fesih hakkının olduğu hükme bağlanmıştır. Gözaltı veya tutukluluk süresi bildirim önellerini aşmadıkça, iş sözleşmesi işverence derhal feshedilemez. Bildirim önellerinin sözleşme hükmü ile arttırılmış olması halinde, değinilen maddenin uygulaması yönünden arttırılmış sürelerin dikkate alınması gerekir. Başka bir anlatımla işverenin derhal fesih hakkı ancak, tutukluluk süresinin arttırılmış ihbar önellerini aşması halinde ortaya çıkar. 4857 sayılı Yasanın 40. maddesinde, işçinin 25/IV maddesi kapsamında çalışamadığı süre için ücret ödenmesine dair bir kurala yer verilmemiştir. Bu itibarla işçinin gözaltına alınması veya tutuklanması sebebiyle çalışamadığı süre için ücret talep hakkı yoktur. Ancak, işçinin gözaltına kaldığı veya tutuklu olduğu sürenin ihbar önelini aşması halinde, sözleşmeyi Yasanın değinilen 25/IV maddesi uyarınca fesheden işverenin, bildirim şartına uyma ve ihbar tazminatı yükümlülükleri bulunmamakla birlikte, kıdem tazminatı ödemesi gerekir. Somut uyuşmazlıkta; davacının 11.04.2012 tarihinden 25.05.2012 tarihine kadar taahhüdü ihlal suçundan ceza evinde bulunduğu anlaşılmıştır. Davacının hizmet süresine göre ihbar öneli 6 hafta/42 gün olup 44 gün cezaevinde kalması karşısında, kıdem tazminatına hükmedilmesi yerinde ise de ihbar tazminatı talebinin kabulü hatalıdır. F) SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 16.09.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
T.C. YARGITAY 9. Hukuk Dairesi 2019/6226 2019/15522 10.09.2019DAVA : Davacı, işçilik alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir. Yerel mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir. İlk Derece Mahkemesinin red kararına karşı davacı avukatı istinaf başvurusunda bulunmuştur. Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi davacı avukatının istinaf başvurusunu esastan reddetmiştir. Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi’nin kararı süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: A) Davacı İsteminin Özeti: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle, müvekkilinin, davalı … İnş. Ltd. Şti.nin Balıkesir şubesindeki petrol istasyonunda, 20.10.2015 ile 07.08.2018 tarihleri arasında market görevlisi olarak çalıştığını, davalı işyerinde işçilere karşı son derece zorba bir tutum izlenilmekte olduğunu, yetkililerce bir işçinin dövüldüğünü ve olaya şahit olan müvekkilinin şahitlik yapmak zorunda kaldığını, tüm tehditlere rağmen de gördüğünü anlattığını, o tarihten beri müvekkiline işyerinde mobbing uygulandığını, davalı şirkete karşı Balıkesir Arabuluculuk Bürosu’nun 2018/1050 numarası ile zorunlu arabuluculuk başvurusunda bulunulduğunu, anlaşmaya varılamadığını, davacıya işyerinde hizmet verdiği süre boyunca milli, dini bayramlarda ya da genel tatillerde hiç izin verilmediğini iddia ederek fazlaya ilişkin her türlü hakları saklı kalmak ve bilirkişi raporu ile belli olacak rakama yükselmek koşuluyla müvekkili için 1000,00 TL Kıdem Tazminatı, 100.00 TL İhbar Tazminatı, 100,00 TL yıllık izin ücret alacağı, 200,00 TL UBGT ücret alacağı, 500,00 TL Hafta tatili ücret alacağı, 100,00 TL kötüniyet tazminatı alacağı olmak üzere şimdilik toplam 2000,00 TL alacaklarının tahakkuk ettikleri tarihten itibaren mevduata uygulanan en yüksek faiziyle birlikte hesaplanarak davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir. B) İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti: Mahkemece; anlaşamamaya dair son tutanakta arabuluculuk konusu uyuşmazlığın “işçi işveren uyuşmazlığı” olarak belirtildiği, uyuşmazlığın hangi taleplerden kaynaklandığına ilişkin herhangi bir ibarenin mevcut olmadığı ve davacı tarafın hangi alacak kalemi için arabulucuya başvurduğunun tespitinin mümkün olmadığı gerekçesiyle davanın, dava şartı yokluğundan reddine karar verilmiştir. C) İstinaf başvurusu: İlk derece mahkemesinin kararına karşı, davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur. D) İstinaf Sebepleri: Davacı vekili istinaf başvuru dilekçesinde özetle; dava konusu alacaklara ilişkin olarak, önce davalıya Balıkesir 1. Noterliği’nin 07.08.2018 Tarih, 17384 Yevmiye No’lu ihtarnamesi ile ihtar çekildiğini, devamında yasa gereği arabulucuya kalem kalem alacakların belirtilerek başvurulduğunu, anlaşma sağlanamaması üzerine de eldeki bu davanın açıldığını, dava dilekçelerinde de alacaklarının kalem kalem belirtildiğini, arabulucuya başvurulduğunu, yani dava şartının yerine getirildiğini, son tutanakta arabuluculuk faaliyetinin anlaşamama ile sonuçlandığının açıkça belirtildiğini, davalı tarafın tutanakta açıkça iş akdinden doğan herhangi bir borçlarının olmadığını beyan ettiğini, karşı tarafın buna ilişkin herhangi bir iddia veya itirazının olmadığını, dava dilekçesinin davalıya tebliğ bile edilmediğini, Adana Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi 2018/2499 E, 2018/1589 K. sayılı ve Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi 2018/3318 E. 2018/2118 K. sayılı örnek kararlarında da belirtildiği üzere, arabulucu tarafından eksik ya da yanlış bir kayıt tutulduğunun düşünülmesi halinde bile, davanın bu nedenle dava şartı yokluğu gerekçesi ile reddedilmesini ve tüm masrafların arabuluculuk ücreti dahil olmak üzere işçiye yüklenmesinin, hiçbir suçu olmadığı halde hatanın işçiye mal edilmesi gibi bir sonuç doğuracağını, bu hal yasal düzenlemelerin ulaşmak istediği amaca aykırı olacağını bildirerek itirazlarının kabulü ile Balıkesir 1. İş Mahkemesi 2018/349 Esas, 29.11.2018 Tarih, 2018/557 K. sayılı usulden red kararının kaldırılmasını ve taraf delilleri toplanarak esas hakkında bir değerlendirilme yapılmasını sağlamak üzere dosyanın mahkemesine iadesine karar verilmesini talep etmiştir. E) Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti : Bölge Adliye Mahkemesi Kararında, arabuluculuğun sona ermesini düzenleyen yasanın 17.md nin 3.fıkrasında “Arabuluculuk faaliyeti sonunda tarafların anlaştıkları, anlaşamadıkları veya arabuluculuk faaliyetinin nasıl sonuçlandığı bir tutanak ile belgelendirilir. Arabulucu tarafından düzenlenecek bu belge, arabulucu, taraflar, kanuni temsilcileri veya avukatlarınca imzalanır. Belge taraflar, kanuni temsilcileri veya avukatlarınca imzalanmazsa, sebebi belirtilmek suretiyle sadece arabulucu tarafından imzalanır” şeklinde düzenleme bulunduğu, dosyaya sunulan arabuluculuk son tutanağında arabuluculuk konusu uyuşmazlığın “işçi – işveren uyuşmazlığı” şeklinde belirtildiği, belge içerisinde arabuluculuk konusu uyuşmazlığın hangi taleplerden kaynaklandığına ilişkin ibare mevcut olmadığı gibi davacı tarafın hangi alacak kalemi için arabulucuya başvurduğunun tespitinin de mümkün olmadığı, dosyaya sunulan arabuluculuk tutanağında taraflar arasındaki ihtilaf konusu talepler tespit edilemediğinden usulüne uygun bir arabuluculuk tutanağından bahsedilmesinin mümkün olmadığı gerekçesiyle ilk derece mahkemesi kararında usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmış ve davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir. F) Temyiz Başvurusu: Bölge Adliye Mahkemesi’nin kararına karşı davacı vekili tarafından temyiz başvurusunda bulunulmuştur. Davacı vekili temyiz başvurusunda özetle, usulüne uygun olarak arabuluculuk başvurusunda bulunulduğunu, arabuluculuk dava şartını yerine getirmiş olduklarını, yerel mahkeme kararını destekleyen Bölge Adliye Mahkemesi kararının adil ve eşit yargılanma hakkını ihlal ettiğini, alacak kalemlerinin belirlenmemesinin giderilebilir bir eksiklik olarak yorumlanması gerektiğini belirterek Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi’nin 2019/236 Esas, 2019/346 Karar sayılı ilamının bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir. G) Gerekçe: Davacı işçi 29.11.2018 tarihinde açtığı dava ile davalı işveren nezdinde 20.10.2015 – 07.08.2018 tarihleri arasında çalışarak hak kazandığını iddia ettiği bir kısım işçilik alacaklarının tahsilini davalıdan talep etmiş olup, dosya kapsamında 14.09.2018 tarihli ”Arabulucuk Son Tutanağı” ve 10.09.2018 tarihli “Arabuluculuk İlk Görüşme Tutanağı” ve “Arabuluculuk Başvuru Formu” yer almaktadır. Taraflar arasında “Arabuluculuk Son Tutanağı” 14.09.2018 tarihinde düzenlenmiş ve taraflar arasında arabulucuya konu uyuşmazlık “ işçi – işveren uyuşmazlığı” şeklinde belirtilmiş ve tarafların yapılan görüşmeler sonucunda anlaşamadıkları hususuna yer verilmiştir. 10.09.2018 tarihli “Arabulucuk Başvuru Formu”nda ise işçinin arabulucukta talep edebileceği kalemler bölümünde asgari geçim indirimi alacağı, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, bayram ve genel tatil ücreti, yıllık ücretli izin alacağı, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı bölümlerini işaretlediği görülmektedir. Arabuluculuk Kanun’da “Sistematik teknikler uygulayarak, görüşmek ve müzakerelerde bulunmak amacıyla tarafları bir araya getiren, onların birbirlerini anlamalarını ve bu suretle çözümlerini kendilerinin üretmesini sağlamak için aralarında iletişim sürecinin kurulmasını gerçekleştiren, tarafların çözüm üretemediklerinin ortaya çıkması hâlinde çözüm önerisi de getirebilen, uzmanlık eğitimi almış olan tarafsız ve bağımsız bir üçüncü kişinin katılımıyla ve ihtiyarî olarak yürütülen uyuşmazlık çözüm yöntemi” olarak tanımlanmıştır. 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 3/1.maddesinde “kanuna, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebi ile açılan davalarda arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır” şeklinde düzenlemeye yer verilerek dava şartı olarak arabuluculuk öngörülmüştür. Aynı Kanun’un 3/21.maddesi uyarınca uygulanan 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 15/3.maddesinde ise “Taraflarca kararlaştırılmamışsa arabulucu; uyuşmazlığın niteliğini, tarafların isteklerini ve uyuşmazlığın hızlı bir şekilde çözümlenmesi için gereken usul ve esasları göz önüne alarak arabuluculuk faaliyetini yürütür” denilmek sureti ile arabuluculuk faaliyetinin ne şekilde sürdürüleceği belirlenmiştir. Arabuluculuk ile ilgili gerek 7036 sayılı Kanun gerekse de 6325 sayılı Kanunda başvurunun kapsamı ve başvurunun şekline dair bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu sebeple başvuru esnasında dile getirilmeyen bir alacak kaleminin görüşmeler kapsamında talebe konu edilmesi her zaman mümkün olduğu gibi müphem durumlar olması halinde ise uyuşmazlığın kapsamı arabulucu tarafından belirlenir. Zira arabuluculuk faaliyeti bir yargılama faaliyeti olmadığından görüşmeler sırasında talepler artırılabilir, değiştirilebilir. Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 17/2.maddesinde “Arabuluculuk faaliyeti sonunda tarafların anlaştıkları, anlaşamadıkları veya arabuluculuk faaliyetinin nasıl sonuçlandığı bir tutanak ile belgelendirilir. Arabulucu tarafından düzenlenecek bu belge, arabulucu, taraflar, kanuni temsilcileri veya avukatlarınca imzalanır” şeklinde düzenlemeye yer verilerek son tutanağın arabulucu tarafından düzenleneceği açıkça kurala bağlanmıştır. Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği’nin 23/3. maddesinde, başvurunun dilekçe ile veya bürolarda bulunan formların doldurulması suretiyle yahut elektronik ortamda yapılabileceği belirtilmiştir. Yönetmeliğin 20.maddesinde arabuluculuğun sona ermesi düzenlenmiş olup bu maddenin (3). bendinde arabuluculuk faaliyeti sonunda düzenlenen son tutanağa, faaliyetin sonuçlanması dışında hangi hususların yazılacağına tarafların karar vereceği ancak arabulucunun bu tutanak ve sonuçları konusunda taraflara gerekli açıklamaları yapacağı belirtilmiştir. Şu hale göre son tutanağın tarafların beyanına göre oluşturulması asıl ise de, arabulucunun görevleri arasında tutanağın içeriği ve düzenlenme şekli konusunda tarafları bilgilendirmesi de gerekir. Somut uyuşmazlıkta arabulucunun, tutanak içeriğinin dava şartını karşılayıp karşılamadığı noktasında bilgilendirme yaptığı anlaşılamamaktadır. İş Hukukunun ortaya çıkışının temel sebebi; esasen eşit olmayan işçi ve işveren arasındaki hukuki ilişkileri düzenlemesidir. 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun genel gerekçesinde, “dava şartı olarak arabuluculuğa ilişkin madde ile diğer düzenlemelerde iş yargısının temeli olan çabukluk, basitlik, emredicilik, zayıfın korunması ve ucuzluk ilkeleri”nin dikkate alındığı açıklanmıştır. İşçinin, hak ve alacaklarını en kısa sürede ve en basit yoldan almasını sağlamaya yönelik getirildiği anlaşılan bir kurumun, işçinin aleyhine yorumlanması doğru olmaz. Aksine Yasa’nın gerekçesinde belirtildiği gibi zayıf konumda olan işçinin korunması esastır. Kaldı ki, arabuluculuğa başvurma işçi açısından olduğu gibi işveren açısından da zorunluluktur. Bu tür uygulama hataları işveren açısından da gündeme gelebilmektedir. Anlaşmazlık tutanağında her bir tazminat ve alacak kaleminin açıkça gösterilmemesinin arabulucunun hatasından kaynaklandığı kabul edilmelidir. Bu eksikliğin de dava şartının sağlanmadığı şeklinde yorumlanması, hak arama özgürlüğünü aşırı şekilde zorlaştıran bir hâl olarak değerlendirilebilir. Zira, Anayasa Mahkemesi, dava şartı olarak arabuluculuğa dair yasal düzenlemenin iptali isteğiyle ilgili olarak verdiği kararında(AYM 11.07.2018 gün, 2017/178 E, 2018/ 82 K.), düzenlemenin hak arama hürriyeti ve bu kapsamda mahkemeye erişim hakkına getirilen bir sınırlama niteliğinde olduğunu kabul etmiş ancak “Arabuluculuğa başvuru zorunluluğunun, kişilerin hak aramalarını imkânsız hâle getiren veya aşırı derecede zorlaştıran etkisiz ve sonuçsuz bir sürece neden olmadıkça hak arama hürriyetinin özüne dokunduğu söylenemez” şeklinde gerekçeyle bir çeşit sınır tayin etmiştir. Dava şartı olarak arabuluculuğun ağır koşullara bağlanması ve birkaç defa bu yola başvurulmasının gerekliliğine dair uygulama, işe iade davalarında hak düşürücü süre sorunlarının yaşanmasına, tazminat ve alacaklar yönünden alacağın kısmen zamanaşımına uğramasına, birden fazla arabuluculuk ücretlerinin yargılama giderlerine eklenmesiyle bu yöndeki sorumluluğun taraflara paylaştırılmasında tereddütlere ve en nihayet arabulucunun sorumluluğuna neden olabilecektir. Bu tür anlaşmazlıklara ve tereddütlere meydan verilmemesi için arabuluculuk tutanağında tarafların anlaştıkları yada anlaşamadıkları alacak kalemleri tek tek belirtilmelidir. Dava şartı olan zorunlu arabuluculuk uygulamalarında başlangıçta hem talepte bulunanlar ve hem de arabulucular tarafından yapılan bu tür hatalar tarafların mağduriyetlerine sebebiyet verdiği gibi arabuluculuk uygulamasının amaçlandığı gibi uygulanmasına engel olduğundan, arabuluculuk kanununa dayanılarak çıkartılan ve 02.06.2018 tarihinde yürürlüğe giren yönetmeliğin ve aksaklıkları gidermek amacı ile uygulamaya sokulan arabuluculuğa hangi konularda başvurulduğuna ilişkin “başvuru formu“ uygulamasının başladığı 02.06.2018 tarihine kadar arabuluculuk anlaşamama tutanağında arabuluculuğa konu alacaklar tek tek belirtilmeden “ işçilik alacakları” “işçi-işveren uyuşmazlığı” gibi soyut ifadeler kullanılmış ise, başvuru formu getirtilip, talepler açık açık belirtilmiş ise talep formunda belirtilen alacakların görüşmelere konu edildiği, açıkça belirtilmemiş ise taraflar arasındaki işçilik alacaklarının tamamının arabuluculuğa konu edildiği kabul edilmelidir. Başka bir deyişle “ başvuru formu“ uygulamasının başladığı 02.06.2018 tarihi milat kabul edilerek taraflardan kaynaklanmayan bu tür uygulama hataları aşılarak arabuluculuk müessesinin amaca uygun yürütülmesi sağlanmalıdır. Başvuru formu uygulamasının başladığı 02.06.2018 tarihinden sonraki başvurularda ise başvuran ve özellikle başvuru arabuluculuk ile görevli mahkemenin memuruna yapılmış ise görevli memur başvuru formundaki bu tür eksiklikleri giderecek uyarılarda bulunmalı, 02.06.2018 tarihinden sonraki başvurularda başvuru formu içeriğine itibar edilerek sonuca gidilmelidir. Somut uyuşmazlıkta, arabulucu tarafından dosyaya sunulan 10.09.2018 tarihli “Arabuluculuk Başvuru Formu”ndan, dava dilekçesinde talep edilen kötüniyet tazminatı alacağının arabuluculuk sürecinde talep edilmediği anlaşıldığından, kötüniyet tazminatı alacağına yönelik davanın usulden red kararı doğru ise de dava dilekçesinde talep edilen hafta tatili ücreti, bayram ve genel tatil ücreti, yıllık ücretli izin alacağı, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı alacaklarının “Arabuluculuk Başvuru Formu”nda da talep edilmesi karşısında bu talepler yönünden arabuluculuğa başvuru şartının gerçekleştiği kabul edilerek esasa dair inceleme yapılması gerekirken davanın bu talepler yönündende dava şartı yokluğundan usulden reddine karar verilmesi hatalıdır. Mahkemece yazılı gerekçe ile karar verilmesi hatalı olup, davacının temyiz itirazlarının kabulüyle İlk Derece Mahkemesi kararı ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılmasına karar vermek gerekmiştir. H) SONUÇ: Bölge Adliye Mahkemesi ile İlk Derece Mahkemesinin kararlarının, yukarıda yazılı nedenden dolayı BOZULMASINA, bozma nedenine göre davacı vekilinin diğer temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, dava dosyasının İlk Derece Mahkemesi’ne, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesi’ne gönderilmesine, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 10.09.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
4857 sayılı İş Kanunu “sözleşmenin feshinde usul” başlıklı 19. maddesi: “Madde 19 – İşveren fesih bildirimini yazılı olarak yapmak ve fesih sebebini açık ve kesin bir şekilde belirtmek zorundadır. Hakkındaki iddialara karşı savunmasını almadan bir işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesi, o işçinin davranışı veya verimi ile ilgili nedenlerle feshedilemez. Ancak, işverenin 25 inci maddenin (II) numaralı bendi şartlarına uygun fesih hakkı saklıdır.” şeklinde düzenlenmiştir. SGK işten çıkış kodları hem işveren hem de işçinin, hak ve sorumlulukları açısından oldukça fazla önem arz eden bir konudur. İş akdinin sonlanması durumunda formalite gereği tamamlanması gereken bir aşama olmayıp, aksine iş akdinin sonlanması için en önemli adımlardan bir tanesidir. İşten çıkış kodları bize iş akdinin neden, hangi sebeple ve hangi tarafın isteğiyle sonlandığını anlatmakla beraber, fesih sürecinden sonra çalışanın hangi haklara sahip olup olmayacağını da belirler. Sigorta İşten çıkış kodlarına göre çalışan işçinin kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve işsizlik maaşı alıp almayacağı belirlenir. Bu yüzden SGK işten çıkış kodu, iş akdi sonlanan her çalışan için doğru olarak girilmelidir. Zira olası bir yanlışlıkta ya da kasıtlı olarak farklı bir kod girme durumunda hem işçi hem de işveren zor durumda kalabilir, işveren için ciddi yaptırımlar söz konusu olabilir. işveren yanlış kod ile çıkış yapması durumunda hem cezai hemde hukuki sorumluluğu olacaktır. ayrıca çıkış kodunun doğru gösterilmemesi çalışanların mağduriyetlerine neden olacaktır. SGK çıkış kodları ve hangi hallerde tazminat hak edişinin olduğunu gösteren tabloya buradan ulaşabilirsiniz. çıkış kodları
T.C. YARGITAY 9. Hukuk Dairesi T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A Y A R G I T A Y İ L A M I ESAS NO : 2016/5790 KARAR NO : 2019/15102 Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: A) Davacı İsteminin Özeti: Davacı vekili, müvekkilinin davalı şirkette 08/01/2010 ile 11/07/2013 tarihleri arasında aralıksız çalıştığını, 11/08/2010 tarihinde iş kazası geçirmesi sonucu davalı şirkete tazminat davası açtığını bu nedenle işverence işten çıkartıldığını ileri sürerek, kıdem, ihbar tazminatları ile fazla mesai ücreti, ulusal bayram genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsilini istemiştir. B) Davalı Cevabının Özeti: Davalı vekili, davacı işçinin 11/08/2010 tarihinde kendi kusuru ile iş kazası geçirdiğini, davalı firmaca tüm tedavi giderlerinin karşılandığını, müvekkili aleyhine iş kazası nedeni ile … 8. İş Mahkemesinin 2013/448 Esas sayılı dosyasında tazminat davası açtığını, davacının istirahat raporu 13/07/2013 tarihinde sona ermesine rağmen işe başlamadığını, tüm uyarılara rağmen işe başlamaması ve kendisine ulaşılamaması nedeni ile … 8. Noterliğinin 22/08/2013 tarihli ihtarnamesi ile işe başlaması, mazeretini bildirmesi yada doktor raporu ibraz etmesi 3 gün içinde bunları yapmadığı takdirde iş akdinin feshedileceğinin kendisine ihtar edildiğini, davacının mazeret bildirmemesi ve işe gelmemesi üzerine 10/10/2013 tarihinde iş akdinin haklı nedenle feshedildiğini savunarak, davanın reddini istemiştir. C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davacının iş yerinde iş kazası geçirdiği, bilahare rapor aldığı ve daha sonra işverene dava açması üzerine işverence işten çıkartıldığı kanaatine varılmakla, davacının iş akdinin davalı işveren tarafından haklı olmayan nedenle sona erdirildiği, bu durumda davacının kıdem ve ihbar tazminatlarına hak kazandığı, ispat yükü üstünde bulunan davacının fazla çalışma olgusunun ispat ettiği, ulusal bayram genel tatil olgusunu ise kanıtlayamadığı gerekçesiyle, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. D) Temyiz: Kararı davalı vekili temyiz etmiştir. E) Gerekçe: 1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 2-İş sözleşmesinin kim tarafından, ne şekilde feshedildiği ve feshin haklı nedene dayanıp dayanmadığı taraflar arasında uyuşmazlık konusudur. İş sözleşmesi taraflara sürekli olarak borç yükleyen bir özel hukuk sözleşmesi olsa da, taraflardan herhangi birinin iş sözleşmesini bozmak için karşı tarafa yönelttiği irade açıklamasıyla ilişkiyi sona erdirmesi mümkündür. Fesih hakkı iş sözleşmesini derhal veya belirli bir sürenin geçmesiyle ortadan kaldırabilme yetkisi veren bozucu yenilik doğuran ve karşı tarafa yöneltilmesi gereken bir haktır. Maddede düzenlenen bildirimli fesih, belirsiz süreli iş sözleşmeleri için söz konusudur. Başka bir anlatımla belirli süreli iş sözleşmelerinde fesheden tarafın karşı tarafa bildirimde bulunarak önel tanıması gerekmez. Fesih bildirimi bir yenilik doğuran hak niteliğini taşıdığından ve karşı tarafın hukukî alanını etkilediğinden, açık ve belirgin biçimde yapılmalıdır. Yine aynı nedenle kural olarak şarta bağlı fesih bildirimi geçerli değildir. Fesih bildiriminde “fesih” sözcüğünün bulunması gerekmez. Fesih iradesini ortaya koyan ifadelerle eylemli olarak işe devam etmeme hali birleşirse bunun fesih anlamına geldiği kabul edilmelidir. Bazen fesih işverenin olumsuz bir eylemi şeklinde de ortaya çıkabilir. İşçinin işe alınmaması, otomatik geçiş kartına el konulması buna örnek olarak verilebilir. Dairemizce, işverenin tek taraflı olarak ücretsiz izin uygulamasına gitmesi halinde, bunu kabul etmeyen işçi yönünden “işverenin feshi” olarak değerlendirilmektedir. Fesih bildiriminin yazılı olarak yapılması, 4857 sayılı İş Kanununun 109. maddesinin bir sonucudur. Ancak yazılı şekil şartı, geçerlilik koşulu olmayıp ispat şartıdır. Fesih bildirimi karşı tarafa ulaştığı anda sonuçlarını doğurur. Ulaşma, muhatabın hâkimiyet alanına girdiği andır. Somut uyuşmazlıkta; dava dilekçesinde, davacının 15.08.2010 tarihinde iş kazası geçirmesi nedeniyle 01.07.2013 tarihinde işverene karşı tazminat davası açtığı ve bu nedenle 11.07.2013 tarihinde işverence işten kovularak çıkarıldığı iddia edilmiş, davalı ise davacının istirahat raporunun 13.07.2013 tarihinde sona ermesine rağmen işe başlamadığı ve mazeret de bildirmediği, bunun üzerine 10.10.2013 tarihinde iş akdine son verildiğini savunmuştur. Dosya içeriği, tanık anlatımları ve özellikle görgüye dayalı bilgi sahibi olduğu anlaşılan davalı tanığı …’un beyanlarından, işyerinde iş kazası geçiren davacının istirahat raporu bitiminde işbaşı yapmadığı, bir daha da işyerine gelmediği, bu şekilde iş akdini eylemli olarak sona erdirdiği anlaşılmıştır. İş akdinin sona erdiği tarih itibariyle hak edilip de ödenmeyen işçilik alacaklarının bulunduğu ve bu nedenle davacı tarafından yapılan feshin haklı olduğu dikkate alındığında Mahkemece kıdem tazminatına hükmedilmesi yerindedir. Ancak iş akdini fesheden tarafın feshi haklı bir nedene dayansa dahi, ihbar tazminatına hak kazanması mümkün olmadığından davacının ihbar tazminatı talebinin reddi yerine, yanılgılı değerlendirme ile kabulüne karar verilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir. F) Sonuç: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 08.07.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
T.C. YARGITAY 9. Hukuk Dairesi T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A Y A R G I T A Y İ L A M I ESAS NO : 2016/5787 KARAR NO : 2019/15100 Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi taraflar vekillerince istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: A) Davacı İsteminin Özeti: Davacı vekili, davacının davalının asıl işveren olarak işçi çalıştırdığı işyerinde 11.06.2005 tarihinde çalışmaya başladığını, işten haksız olarak çıkarıldığı 03.10.2013 tarihine kadar aralıksız olarak çalıştığını ileri sürerek, kıdem, ihbar tazminatları ile fazla mesai ücreti ve yıllık izin ücreti alacaklarının davalıdan tahsilini istemiştir. B) Davalı Cevabının Özeti: Davalı vekili, davacının çalıştığı işyerinin … Temizlik Otomasyon Bilgi İşlem Organizasyon San. Tic. Ltd. Şti. olduğunu, davalı … A.Ş.’nin kafeterya personel hizmet alım işi için ihale yaptığını ve adı geçen şirketin bu ihaleyi kazandığını, büfe ve kafeteryalarda personel istihdam ettiğini, davacının da bu ihale kapsamında çalışmış olduğunu, husumetin … Temizlik Otomasyon Bilgi İşlem Organizasyon San. Tic. Ltd. Şti.’ne yöneltilmesi gerektiğini, davacının 07:00 – 19:00 saatleri arasında düzenli olarak çalıştığı iddiasının doğru olmadığını, her gün 12 saat çalışma düzeninin söz konusu olmadığını, fazla çalışmanın söz konusu olması halinde bunun ücretinin davacıya ödendiğini, davacının iş sözleşmesinin haklı nedenle sona erdirildiğini savunarak, davanın reddini istemiştir. C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna dayanılarak, iş akdinin tazminatsız feshini gerektirecek eylemleri şüpheye yer bırakmayacak şekilde ispatlanamadığından davacının kıdem ve ihbar tazminatına hak kazandığı, fazla mesai iddiasının bordrolarda fazla mesai tahakkuku bulunduğu ve tahakkukun üzerindeki fazla mesai iddiaları yazılı belge ile ispatlanamadığı gerekçesiyle, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. D) Temyiz: Kararı taraf vekilleri temyiz etmiştir. E) Gerekçe: 1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre davalının tüm, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 2-Davacı işçinin fazla çalışma yapıp yapmadığı konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır. Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına ilişkin kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır. Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır. İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille yapılabilir. Bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda, işçinin bordroda belirtilenden daha fazla çalışmayı yazılı belge ile kanıtlaması gerekir. İşçinin imzasını içermeyen bordrolarda fazla çalışma tahakkuku yer aldığında ve tahakkukta yer alan miktarların karşılığı banka hesabına ödendiğinde, tahakkuku aşan fazla çalışmalar her türlü delille ispatlanabilir. Tahakkuku aşan fazla çalışma hesaplandığında, bordrolarda yer alan fazla çalışma ödeme tutarları mahsup edilmelidir. Somut uyuşmazlıkta; dosya içeriğinde davacının çalışma şekline göre 31.12.2010 tarihine kadar haftalık 18 saat, 01.01.2011 tarihinden itibaren ise haftalık 9 saat fazla mesai yaptığı, buna göre ücret bordrolarında görülen aylık 22 saat ve 33 saat fazla mesaiden daha fazla mesai yaptığı ve bu nedenle fazla mesai ücretinin eksik ödendiği anlaşılmaktadır. Mahkemece; Ocak 2008 tarihinden sonra kendini tekrar eden şekilde ve bazen davacının yıllık izinde olduğu ayda bile aylık 22 saat, Ocak 2013 tarihinden sonra ise hep aylık 33 saat yapılan fazla mesai ücreti ödemesinin hesaplanan fazla mesai ücretinden mahsup edilmesi ve buna göre fark fazla mesai ücretinin hesaplatılarak hüküm altına alınması gerekir. Eksik inceme ve hatalı değerlendirme ile fazla mesai ücreti talebinin tamamen reddine karar verilmesi hatalıdır. F) Sonuç: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, 08/07/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
4. Hukuk Dairesi 2013/18209 E. , 2014/12618 K. “İçtihat Metni” MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı … vekili Avukat … tarafından, davalı … aleyhine 16/11/2012 gününde verilen dilekçe ile manevi tazminat istenmesi üzerine yapılan yargılama sonunda; Mahkemece davanın kısmen kabulüne dair verilen 18/07/2013 günlü kararın Yargıtay’da duruşmalı olarak incelenmesi davalı vekili tarafından, duruşmasız olarak incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, daha önceden belirlenen 30/09/2014 duruşma günü için yapılan tebligat üzerine duruşmalı temyiz eden davalı vekili Avukat … ile karşı taraftan davacı vekili Avukat … geldiler. Açık duruşmaya başlandı. Süresinde olduğu anlaşılan davalının temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve hazır bulunanların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra taraflara duruşmanın bittiği bildirildi. Dosyanın görüşülmesine geçildi. Tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü. 1- Davacının temyiz itirazları yönünden; Karar, taraflarca temyiz edilmiştir. Bunlardan davacı HUMK’nun 432/1. maddesinde yazılı on beş günlük ve 427/4 ve 433/2. maddelerinde belirlenen on günlük süreleri geçirdikten sonra kararı temyiz ettiğine göre temyiz istemi reddedilmelidir. 2-Davalının temyiz itirazları yönünden; Dava, kişilik haklarına saldırı nedeniyle manevi tazminat istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş; hüküm, taraflarca temyiz edilmiştir. Davacı, davalının, 16/10/2012 tarihinde … meclis grup toplantısında yaptığı konuşma içeriğinde yer alan ifadelerle, kişilik haklarına saldırıda bulunulduğunu belirterek manevi tazminata hükmedilmesini talep etmiştir. Davalı, davaya konu ifadelerin eleştiri sınırlarını aşan ifadeler olmadığını, kişilik haklarının ihlali boyutuna ulaşılmadığını belirterek, istemin reddedilmesi gerektiğini savunmuştur. Mahkemece, davalının, … Partisi’nin 16/10/2012 tarihli grup toplantısında TBMM’de muhabirlere açık biçimde gerçekleşen konuşmasında sarf etmiş olduğu, “Suriye ile Libya arasındaki farkı, bir ortaokul mezununa sorsanız size cevabını verir… normal bir gazete okuruna sorsanız, farkı size söyler… Bu farkı kavramayacak kadar çapsız olan bir kişi var, o da Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı ve onun da adı …” şeklindeki sözlerin ağır eleştiri sınırlarını aştığı ve hakaret oluşturduğu, bu durumda davacının kişilik haklarına saldırı nedeniyle tazminat istemekte haklı olduğu gerekçesi ile istemi kısmen kabul etmiştir. Davacı, davaya konu konuşmanın yapıldığı tarihlerde Dışişleri Bakanı, davalı ise ana muhalefet partisi genel başkanı olup her iki taraf da siyasi hüviyete sahip kişilerdir. Tarafların siyasi kimlikleri de göz önünde bulundurulduğunda, konuşma bütünü itibari ile sert siyasi eleştiri mahiyetindedir. Bununla beraber Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin kararlarında da belirtildiği üzere siyasi hüviyete sahip şahısların kendilerine yönelik sert, ağır ve hatta incitici eleştirilere de katlanmaları gerekir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile güvence altına alınan ifade özgürlüğünün sadece “zararsız ve ilgilenmeye değmez olarak görülen bilgi ve fikirler değil aynı zamanda rahatsız eden, şaşırtan ve gücendiren ifadelerin de bu kapsamda değerlendirilmesi gerektiği” belirtilmiş ve bu ifadeler var olmadan “demokratik bir toplum”dan söz edilemeyeceği vurgulanmıştır. Mahkemece bu yönler gözetilerek, istemin tümden reddedilmesi gerekirken, yerinde olmayan yazılı gerekçeyle, davalının manevi tazminat ile sorumlu tutulmuş olması usul ve yasaya uygun düşmediğinden kararın davalı yararına bozulması gerekmiştir. SONUÇ: Temyiz edilen kararın, yukarıda (2) numaralı bentte gösterilen nedenlerle davalı yararına BOZULMASINA, davacının temyiz isteminin (1) numaralı bentte gösterilen nedenlerle reddine ve davalı yararına takdir olunan 1.100,00 TL duruşma avukatlık ücretinin davacıya yükletilmesine, taraflardan peşin alınan harçların istek halinde geri verilmesine 30/09/2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.
4. Ceza Dairesi 2017/10374 E. , 2017/13436 K. “İçtihat Metni” Sesli, yazılı veya görüntülü bir ileti ile hakaret ve tehdit suçlarından şüpheli … ve diğerleri hakkında yapılan soruşturma evresi sonunda, Büyükçekmece Cumhuriyet Başsavcılığınca verilen 15/10/2014 tarihli ve 2014/18249 soruşturma, 2014/11167 sayılı kovuşturmaya yer olmadığına dair karara yönelik itirazın reddine ilişkin mercii Bakırköy 2. Sulh Ceza Hakimliğinin 26/11/2014 tarihli ve 2014/2134 Değişik İş sayılı kararı aleyhine Yüksek Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğü’nün 14.02.2017 gün ve 94660652-105-34-555-2017-KYB sayılı yazılı istemleri ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 01/03/2017 günlü ve 2017/11994 sayılı tebliğnamesiyle bozma düşüncesiyle daireye gönderilmiş olduğu görülmekle, dosya incelendi: Kanun yararına bozma isteyen tebliğnamede; 5271 sayılı Kanun’un 160. maddesi uyarınca, Cumhuriyet Savcısının, ihbar veya başka bir suretle bir suçun işlendiği izlenimini veren bir hâli öğrenir öğrenmez kamu davasını açmaya yer olup olmadığına karar vermek üzere hemen işin gerçeğini araştırmaya başlaması gerektiği, aynı Kanun’un 170/2. maddesi gereğince yapacağı değerlendirme sonucunda, toplanan delillerin suçun işlendiği hususunda yeterli şüphe oluşturduğu kanısına ulaştığında iddianame düzenleyerek kamu davası açacağı, aksi halde ise anılan Kanun’un 172. maddesi gereği kovuşturma yapılmasına yer olmadığına dair karar vereceği, buna karşın Cumhuriyet savcısının 5271 sayılı Kanun’un kendisine yüklediği soruşturma görevini yerine getirmediği, ortada yasaya uygun bir soruşturmanın bulunmadığı durumda, anılan Kanun’un 173/3. maddesindeki koşullar oluşmadığından, itirazı inceleyen merciin Cumhuriyet savcısının soruşturma yapmasını sağlamak maksadıyla itirazın kabulüne karar verebileceği yönündeki açıklamalar karşısında, dosya kapsamına göre müştekinin ve şüphelilerin ifadesinin alınması haricinde hiçbir soruşturma işlemi yapılmadan, şüphelilerin sosyal paylaşım sitesi olan facebook ve twitter hesaplarından muhtelif tarihlerde müştekiye hakaret ve tehdit eylemlerinde bulunduğu değerlendirilmeden, eksik soruşturmaya dayalı kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verildiği, ortada 5271 sayılı Kanun’a uygun bir soruşturmanın bulunmadığı bir durumda, anılan Kanun’un 160. maddesi ve diğer maddeleri uyarınca soruşturma yapılmasını sağlamak maksadıyla itirazın kabul edilmesi gerektiği gözetilmeden, yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmediğinden, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309. maddesi uyarınca anılan kararın bozulması lüzumu kanun yararına bozma talebine dayanılarak ihbar olunduğu anlaşılmıştır. TÜRK MİLLETİ ADINA 1-Olay Şüpheliler …, … ve … haklarında hakaret ve tehdit suçlarından şikayet üzerine yürütülen soruşturmada, şüphelilerin aralarında önceden iş ortaklığı nedeniyle alacak borç anlaşmazlığı bulunan müşteki ….’a ait cep telefona tehdit ve hakaret içerikli mesaj göndermek suretiyle hakaret ve tehdit ettiklerinin iddia edildiği olayda, Büyükçekmece Cumhuriyet Başsavcılığınca dava açmaya yeterli delil olmadığından kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmiş olup, bu karara itiraz üzerine ise Bakırköy 2. Sulh Ceza Hakimliğince itirazın kabul edilmesi yerine yazılı şekilde reddine dair verilen kararın kanun yararına bozulması istemine ilişkin olduğu anlaşılmıştır. 2-Hukuksal Değerlendirme Dosya kapsamı ve kanun yararına bozma istemi incelenerek birlikte değerlendirildiğinde, şüpheliler …, … ve … haklarında hakaret ve tehdit suçlarından şikayet üzerine yürütülen soruşturmada, Büyükçekmece Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından her ne kadar şüpheliler hakkında kamu davası açmaya yeterli delil elde edilemediğinden kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmiş ise de, iddia konusu mesajların gönderildiği müştekiye ait facebook ve twiter paylaşım sitesi hesapları ve gönderilen mesaj içerikleri gerekirse bilirkişi aracılığı ile incelettirilerek ve müştekinin şikayet dilekçesinde bildirdiği tanıklar dinlenerek sonucuna göre karar verilmesi gerektiği halde müşteki ve şüphelilerin dinlenmesi dışında etkili bir soruşturma işlemi yapılmadan verilen kovuşturmaya yer olmadığına dair karara yapılan itirazın kabulü yerine reddine karar verilmesinin hukuka aykırı olduğu anlaşılmaktadır. 3-Sonuç ve Karar Yukarıda açıklanan nedenlerle, Kanun yararına bozma istemi yerinde görüldüğünden Bakırköy 2. Sulh Ceza Hakimliğinin 26/11/2014 tarihli ve 2014/2134 değişik iş sayı ile verilip kesinleşen kararının, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 309. maddesi uyarınca BOZULMASINA, bozma nedenine göre, sonraki işlemlerin, CMK’nın 309/4-a maddesi gereğince mahallinde yerine getirilmesine, 28/04/2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
18. Ceza Dairesi 2016/18909 E. , 2018/16597 K. MAHKEMESİ :Asliye Ceza Mahkemesi SUÇ : Müstehcenlik HÜKÜM : Mahkumiyet KARAR Yerel Mahkemece verilen hüküm temyiz edilmekle, başvurunun süresi, kararın niteliği ve suç tarihine göre dosya görüşüldü: Temyiz isteğinin reddi nedenleri bulunmadığından işin esasına geçildi. Vicdani kanının oluştuğu duruşma sürecini yansıtan tutanaklar, belgeler ve gerekçe içeriğine göre yapılan incelemede, Sanığa yükletilen müstehcenlik eylemiyle ulaşılan çözümü haklı kılıcı zorunlu öğelerinin ve bu eylemin sanık tarafından işlendiğinin Kanuna uygun olarak yürütülen duruşma sonucu saptandığı, bütün kanıtlarla aşamalarda ileri sürülen iddia ve savunmaların temyiz denetimini sağlayacak biçimde ve eksiksiz sergilendiği, özleri değiştirilmeksizin tartışıldığı, vicdani kanının kesin, tutarlı ve çelişmeyen verilere dayandırıldığı, Eylemin doğru olarak nitelendirildiği ve Kanunda öngörülen suç tipine uyduğu, Sanığın, çocukların kullanıldığı müstehcen içerikli görüntüleri twiter adlı sosyal paylaşım sitesinden farklı tarihlerde paylaştığının anlaşılması karşısında, eyleminin TCK’nın 226/5. ve 43. maddeleri uyduğu gözetilmeyerek eksik ceza tayin edilmiş ise de aleyhe temyiz olmadığından bozma yapılamayacağı, TCK’nın 53/1-b maddesinin, Anayasa Mahkemesinin 08.10.2015 tarih ve 2014/140 esas, 2015/85 sayılı iptal kararı doğrultusunda ve TCK’nın 53/1-c maddesinin de Kanunda öngörülen biçimde infaz evresinde resen uygulanabileceği, Anlaşıldığından, sanık … müdafisinin ileri sürdüğü nedenler yerinde görülmemiş olmakla, tebliğnamedeki isteme uygun olarak, TEMYİZ DAVASININ ESASTAN REDDİYLE HÜKMÜN ONANMASINA, 06/12/2018 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
Hukuk Genel Kurulu 2018/171 E. , 2020/75 K. MAHKEMESİ :İş Mahkemesi Sıfatıyla) 1. Taraflar arasındaki “tespit” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İnegöl 1. Asliye Hukuk Mahkemesince (İş Mahkemesi Sıfatıyla) verilen davanın kabulüne ilişkin karar davalı … Kurumu Başkanlığı tarafından temyiz edilmesi üzerine Yargıtay 10. Hukuk Dairesince yapılan inceleme sonunda bozulmuş, Mahkemece Özel Daire bozma kararına karşı direnilmiştir. 2. Direnme kararı davalı … Kurumu Başkanlığı tarafından temyiz edilmiştir. 3. Hukuk Genel Kurulunca dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: I. YARGILAMA SÜRECİ Davacı İstemi: 4. Davacı vekili 22.11.2010 harç tarihli dava dilekçesinde; sigortalı …’ın 01.08.2003 ile 01.09.2003 tarihleri arasında davalı işverene ait iş yerinde satış elemanı olarak kesintisiz şekilde çalıştığını ve 10.09.2008 tarihinde vefat ettiğini, hak sahibi olan oğlu Abdullah Can Toktay’ın ölüm aylığı almak amacıyla Kuruma yaptığı başvurunun reddedildiğini ve sigortalının çalışmalarının işveren tarafından bildirilmediğini ileri sürerek …’ın 01.08.2003 ile 01.09.2003 tarihleri arasında davalı işyerinde kesintisiz olarak çalıştığının ve sigorta başlangıç tarihinin 01.08.2003 olarak tespitine karar verilmesini talep etmiştir. Davalı Cevabı: 5. Davalı … Kurumu Başkanlığı vekili 06.01.2011 tarihli cevap dilekçesinde; hak düşürücü sürenin geçtiğini, hizmet tespitine ilişkin eldeki davada fiili çalışma olgusunun özel bir duyarlılık ve titizlikle incelenmesi gerektiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir. 6. Davalı işveren … yargılamaya katılmamıştır. İlk Derece Mahkemesinin Kararı: 7. İnegöl 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin (İş Mahkemesi Sıfatıyla) 17.04.2014 tarihli ve 2010/686 E., 2014/282 K. sayılı kararı ile; sigortalı muris …’ın tespiti istenen 01.08.2003-01.09.2003 tarihleri arasında davalı iş yerinden veya başka bir iş yerinden Kuruma bildirilen çalışmasının olmadığı ve murisin 10.09.2008 tarihinde vefat ettiği, 506 sayılı Kanun’un 79. maddesi gereği yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilmeyen sigortalılar için davanın hak düşürücü süre içinde açılmasının öngörüldüğü, ancak hak düşürücü süre içinde sigortalının ölümü hâlinde mirasçılar açısından hak düşürücü sürenin ölüm tarihinden itibaren başladığı, muris …’ın hak düşürücü sürenin dolacağı 31.12.2008 tarihinden önce 10.09.2008 tarihinde vefat ettiği, davacı için hak düşürücü sürenin murisin ölüm tarihi olan 10.09.2008 tarihinden itibaren başlayacağı gerekçesiyle davanın hak düşürücü süre içinde açıldığına karar verilerek sigortalının 01.08.2003-01.09.2003 tarihleri arasında davalı iş yerinde çalıştığına karar verilmiştir. Özel Dairenin Bozma Kararı: 8. İnegöl 1. Asliye Hukuk (İş Mahkemesi Sıfatıyla) Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı … Kurumu Başkanlığı vekili temyiz isteminde bulunmuştur. 9. Yargıtay 10. Hukuk Dairesince 31.10.2014 tarihli ve 2014/16165 E., 2014/21825 K. sayılı kararında; ” Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece, ilamında belirtildiği şekilde davanın kabulüne karar verilmiştir. Davacı, muris …’ın davalı işverene ait işyerinde 01/08/2003-01/09/2003 tarihleri arasında kesintisiz çalışmasının ve sigorta başlangıç tarihinin 01/08/2003 olduğunun tespitini talep etmiştir. Mahkemece, yapılan yargılama sonucunda, muris …’ın 10/09/2008 tarihinde vefat ettiği ve bu tür hizmet tespiti davalarında hak düşürücü sürenin mirasçılar yönünden murisin ölüm tarihinden itibaren başladığı, davacının talebinin ise murisin ölümünden itibaren 5 yıllık hak düşürücü süre içerisinde olduğu ve dinlenen tanık anlatımlarının da, murisin davalı işyerinde çalışma olgusunu doğruladığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verildiği anlaşılmaktadır. Davanın yasal dayanağı 5510 sayılı Kanun’un geçici 7/1’inci maddesi uyarınca uygulama alanı bulan mülga 506 sayılı Kanun’un 79’uncu maddesidir. Anılan maddenin 10’uncu fıkrası(eski 8) hükmüne göre; Kuruma bildirilmeyen veya Kurumca tespit edilemeyen çalışmaların, sigortalı hizmet olarak değerlendirilmesi amacıyla açılacak davaların, tespiti istenen hizmetin geçtiği yılın sonundan başlayarak beş yıl içinde açılması gerekir. 506 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte beş yıl olan hak düşürücü süre 09.07.1987 tarihinde yürürlüğe giren 3395 sayılı Kanunla on yıla çıkarılmış, ancak 07.06.1994 tarihinde yürürlüğe giren 3995 sayılı Kanunla tekrar beş yıla indirilmiştir. Sigortalının, hayatta iken hizmetlerinin tespitine ilişkin dava açmamış olması halinde hak sahipleri de bu tür bir davayı açabilirler. Ancak, hak sahiplerinin bu hakkı ölen sigortalıdan kaynaklanmakta olup, 506 sayılı Kanun’da açıkça hak düşürücü sürenin hizmetin geçtiği yılın sonundan başlayacağı belirtilmiş, hak sahipleri için ayrı bir hak düşürücü süre, başka bir ifade ile, hak düşürücü sürenin ölüm tarihinden başlatılacağına dair ayrık bir hüküm getirilmemiş, sigortalının ölümü, söz konusu süreyi kesen sebep olarak da, düzenlenmemiştir. Somut olayda, murisin 10/09/2008 tarihinde vefat etmesi, davalı işyerinden Kuruma bildirim ya da prim kesintisi bulunmaması, hizmetin geçtiği yılın sonunun 31/12/2003 tarihi olup, 5 yıllık hak düşürücü sürenin 31/12/2008 tarihinde dolması karşısında, 22/11/2010 tarihinde açılan davanın hak düşürücü süre yönünden reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya aykırı görülmüştür. O hâlde, davalı … vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.” gerekçesiyle karar bozulmuştur. Direnme Kararı: 10. İnegöl 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin (İş Mahkemesi Sıfatıyla) 10.02.2015 tarihli ve 2014/647 E., 2015/34 K. sayılı kararı ile; hizmet tespitine ilişkin davalarda sigortalının sağlığında hak düşürücü süreyi geçirmemiş olması şartına bağlı olarak vefat etmesi durumunda, murisin ölüm tarihinden itibaren hak düşürücü sürenin başlayacağının kabul edilmesi ve murisin çalışmalarına ilişkin bir tespit davasının ancak hakkın ortaya çıktığı ölüm tarihi itibariyle başlatılması gerektiği gerekçesiyle ve önceki gerekçeler tekrar edilmek suretiyle direnme kararı verilmiştir. Direnme Kararının Temyizi: 11. Direnme kararı süresi içinde davalı … Kurumu Başkanlığı vekili tarafından temyiz edilmiştir. II. UYUŞMAZLIK: 12. Direnme yolu ile Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; somut olayda sigortalının 10.09.2008 tarihinde vefat ettiği hususu göz önüne alındığında, 01.08.2003-01.09.2003 tarihleri arasındaki hizmetlerinin tespiti bakımından, mirasçısı olan oğlunun 22.11.2010 tarihinde açtığı iş bu davada hak düşürücü sürenin geçip geçmediği noktasında toplanmaktadır. III. GEREKÇE 13. 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun geçici 7/1. maddesi hükmünde “Bu Kanunun yürürlük tarihine kadar 17/07/1964 tarihli ve 506 sayılı, 02/09/1971 tarihli ve 1479 sayılı, 17/10/1983 tarihli ve 2925 sayılı, bu Kanunla mülga 17/10/1983 tarihli ve 2926 sayılı, 08/06/1949 tarihli ve 5434 sayılı kanunlar ile 17/07/1964 tarihli ve 506 sayılı Kanunun Geçici 20’nci maddesine göre sandıklara tabi sigortalılık başlangıçları ile hizmet süreleri, fiilî hizmet süresi zammı, itibarî hizmet süreleri, borçlandırılan ve ihya edilen süreler ve sigortalılık süreleri tabi oldukları Kanun hükümlerine göre değerlendirilirler” düzenlemesinin yer alması ve genel olarak kanunların geriye yürümemesi (geçmişe etkili olmaması) kuralı karşısında davanın yasal dayanağı Mülga 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu (SSK)’nun 79/10. maddesidir. 14. Burada öncelikle, sigortalı hizmetin tespiti davalarının hukuksal niteliği ve yargılama yöntemi üzerinde durulmasında yarar vardır: Ülkemizde Sosyal Güvenlik Kurumunun bilgisi dışında çalıştırılan büyük bir kitlenin olduğu bilinen bir gerçektir. Bu nedenle sigortalı hizmetin tespiti davaları iş mahkemelerini ve Yargıtayın ilgili dairelerini en çok meşgul eden uyuşmazlıklar arasında yer almaktadır. 15. Sosyal güvenlik hakkı, bireylerin geleceğe güvenle bakmalarını sağlayan bir insan hakkıdır. Aynı zamanda sosyal güvenlik, sosyal hukuk devleti içerisinde yer alan ve bu ilkeyi oluşturan temel kavramlardan birisidir. Bu esası göz önüne alan Anayasa “Sosyal ve Ekonomik Haklar ve Ödevler” başlığı altında “sosyal güvenlik hakkını” düzenlemiş ve 60. madde ile “Herkes sosyal güvenlik hakkına sahiptir. Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar” hükmünü getirmiştir. 16. Görüldüğü gibi vatandaşlara bu konuda anayasal bir hak tanınırken, Devlete de, onların bu haktan yararlanmasını sağlayacak şartları hazırlama görevi yüklenmiştir. Bu anayasal görevin yerine getirilmesi için getirilen yasal düzenlemeler ve kurulan kurumların görevleri de bu bilinçle değerlendirilmelidir. 17. Olayda uygulama yeri bulan 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun (SSK) 79/10. maddesi genel olarak sosyal güvenliğin sağlanmasının araçlarından birisidir. Söz konusu düzenlemenin özel amacı ise, kanunun diğer maddeleriyle birlikte değerlendirildiğinde daha açık biçimde ortaya çıkar. 18. Yine aynı Kanunun 6. maddesinin 1. fıkrasında “çalıştırılanlar işe alınmakla kendiliğinden sigortalı olurlar” denilmekte; 3. fıkrasında da “sigortalı olmak hak ve yükümünden vazgeçilemeyeceği” düzenleme altına alınmaktadır. Gerçekten, işe başlamakla sigortalılık niteliği kazanılır ve sigorta kollarına tabi olunur. Ne var ki, tek başına sigortalılık bazı sigorta kollarının sağladığı birtakım haklardan yararlanmak için yeterli değildir. Bunun için belli bir süreden beri sigortalı olmak ve/veya o sigorta kolu için belli bir prim ödeme gün sayısına ulaşmak gerekir. Sigortalı hakkındaki böylesine önemli bilgilerin, bu doğrultuda işlem yapılabilmesi için Kuruma ulaşması gerekir. Bunu sağlamak için de sigortalı çalıştıran işverenlere sosyal sigorta ilişkisi çerçevesinde bazı yükümlülükler getirilmiştir. İşveren öncelikle iş yerini ve çalıştırdığı sigortalıları Kuruma bildirmek zorundadır. Böylelikle Kurum, iş yeri ve sigortalıdan haberdar olur, onları takip edebilir. İşveren ayrıca çalıştırdığı sigortalı sayısı, sigorta primleri hesabına esas tutulacak kazançlar toplamı, prim ödeme gün sayıları ve sigorta primleri miktarını da Kuruma bildirmelidir. Bu da örnekleri Sosyal Sigortalar İşlemleri Yönetmeliğinde gösterilen ‘aylık sigorta primleri bildirgesi’ ve ‘dört aylık sigorta primleri bordrosu’ düzenlenerek yapılır. İşveren bu yükümlülüklerini yerine getirmez, Kurum da çalışmayı tespit edemezse Kurumun bilgisi dışında, sigortalı çalıştırılması söz konusu olur. Diğer taraftan, işverenin bildirim yükümlerini yerine getirmemesi, çalışanın sadece sigortalılığını değil, buna bağlı tüm haklarını kazanmasını engeller ki, bu da Anayasa ve yasalar karşısında kabul edilebilir bir durum değildir. İşte bu noktada SSK’nın 79/10. maddesindeki hükmün amacı, sigortalıların açacakları bir dava ile işverenin Kuruma vermediği belgelerde bulunması gereken hususların tespit edilerek, bunun Kurum tarafından nazara alınmasını sağlamaktır. 19. 506 sayılı Kanun’un 79/10. maddesinde “Yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları nazara alınır. Sigortalının çalıştığı bir veya birkaç işte, bu Kanunda yazılı prim ödeme şartını yerine getirmiş olmasına rağmen kendisi için verilmesi gereken kayıt ve belgeler işveren tarafından verilmediği veya verilen kayıt ve belgelerde kazançların veya prim ödeme gün sayılarının eksik gösterildiği Kurumca tespit edilirse, hastalık ve analık sigortalarından gerekli yardım yapılır.” düzenlemesine yer verilmiştir. Anılan hüküm uyarınca sigortalı, bildirimsiz kalan çalışmalarının tespitini hak düşürücü sürenin işlemeye başladığı, hizmetin geçtiği yılın sonundan itibaren beş yıl içerisinde isteyebilir. 20. 506 sayılı Kanun’un 79. maddesi uyarınca dava açma süresi beş yıl olup, beş yıllık bu süre, hak düşürücü süredir. Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte beş yıl olan hak düşürücü süre 20.06.1987 tarih ve 3395 sayılı Kanun’un beşinci maddesiyle on yıla çıkarılmışken, 01.06.1994 tarih ve 3995 sayılı Kanun’un 3. maddesiyle, tekrar beş yıla indirilmiştir. Hak düşürücü sürenin başlangıcı sigortalının işten ayrıldığı yılın bitim tarihidir. 21. Sigortalı işten ayrıldığı yılın sonundan itibaren beş yıl içinde tespit davası açabilir. Maddede sigortalının sahip olduğu tespit davası açma hakkına ölümü hâlinde mirasçıların sahip olup olmadıkları konusunda bir açıklık bulunmamakta ise de, maddenin yukarıda da açıklanan, işverenin bildirmediği hizmetlerin tespitine imkân sağlama amacı gözetildiğinde, sigortalının ölümü hâlinde mirasçılarının sigortalıya tebaen hizmetlerinin tespiti talebi ile dava açabileceklerinin kabulü gerekir. Öte yandan, işverenin çalıştırmış olduğu sigortalılara ait hangi belgeleri Kuruma vermesi gerektiği Kanunun 79/1. maddesinde açıkça ifade edildiği üzere yönetmeliğe bırakılmıştır. Atıf yapılan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin dördüncü kısmında işverence verilecek belgeler düzenlenmiştir. Bunlar, aylık sigorta primleri bildirgesi (SSİY madde 16), dört aylık sigorta primleri bordrosu (SSİY. madde 17), sigortalı hesap fişi (SSİY madde 18) vs.dir. Maddenin açık hükmü karşısında, Yönetmelikte sayılan bu belgelerden birisinin dahi verilmiş olması hâlinde artık Kanunun 79/10. maddesinde yer alan hak düşürücü süreden söz edilemez. Yargıtay uygulamasında anılan maddede sayılan belgelerden birisi işveren tarafından verilmişse burada Kurumun işçinin çalışmasından haberdar olduğu ve artık hizmet tespiti davası için hak düşürücü sürenin varlığından söz edilemeyeceği kabul edilmektedir. Diğer taraftan, Kurum tarafından yapılan bir tespitin olması hâlinde de aynı kabul şekline ulaşılmaktadır. Bu kabul şeklinin temelinde yatan neden; hiç bildirim yapılmayan sigortalılarla, kısmi bildirim yapılan sigortalıların aynı hukuksal statüye tabi tutulmalarının hukuka ve hakkaniyete aykırı olacağının düşünülmesidir. Beş yıllık süre, Kurumun sigortalı olarak çalışma olgusundan habersiz bulunmasına ilişkin durumlarda söz konusudur. Zira, Kurumun öğreneceği sigortalılık durumu karşısında yasal işlemleri kendiliğinden yapacağı ve yapmaması hâlinde, bu Anayasal görevini yerine getirmemiş sayılacağı sosyal güvenlik hukukunun bir sonucudur. Bir işlemin yapılmasında kusurlu olan tarafın, kusurundan yararlanamayacağı açıktır. Böyle bir davada Kurumun beş yıllık sürenin geçtiğini ileri sürmesi iyiniyet kurallarına aykırıdır (Çenberci, M.; Sosyal Sigortalar Kanunu Şerhi, Ankara 1985 Baskı, s. 514-515). Buna göre hak düşürücü süre, bildirimsiz kalan çalışmalar yönünden öngörülmüştür. Belgelerden birisinin dâhi Kuruma verilmiş olması veya Kurumca, fiilen ya da kayden sigortalı çalışma olgusunun tespiti hâlinde hak düşürücü süreden söz edilemeyecektir. 22. Somut uyuşmazlık, sigortalının ölümü hâlinde mirasçılarının sigortalıya tebaen hizmetlerinin tespiti talepleri yönünden hak düşürücü sürenin başlama noktasında toplanmaktadır. 5 yıllık hak düşürücü sürenin hizmetin geçtiği yılın sonu olan 31.12.2003 tarihinden mi yoksa murisin ölüm tarihinden itibaren mi hesaplanması husususun açıklığa kavuşturulması gerekmektedir. 23. Sigortalının dahi yaşarken 5 yıllık hak düşürücü süreyi geçirmesi hâlinde kanunen kullanamayacağı bir hakkı mirasçılarına tanımak hukuka aykırıdır. Sigortalının süresi içerisinde dava açmayarak düşen hakkını ölümünden sonra mirasçılarının yeniden isteme hakkından söz edilemeyeceği gibi hak düşürücü süreye uğrayarak ölen bir hak mirasçıları vasıtasıyla yeniden canlandırılamaz. Tüm bu hususlar göz önüne alındığında sigortalının mirasçıları yönünden de hak düşürücü sürenin hizmetin geçtiği yılın sonundan itibaren beş yıl olarak hesaplanması gerekmektedir. 24. Hâl böyle olunca, yerel mahkemece verilen direnme kararının yukarıda açıklanan gerekçe ve nedenlerden dolayı bozulması gerekir. IV. SONUÇ: Açıklanan nedenlerle; Davalı … Kurumu Başkanlığı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile direnme kararının yukarıda açıklanan gerekçe ve nedenlerden dolayı 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun geçici 3. maddesine göre uygulanmakta olan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 429. maddesi gereğince BOZULMASINA, karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere 04.02.2020 tarihinde oy çokluğu ile kesin olarak karar verildi. KARŞI OY 1. Özel Daire ile yerel mahkeme arasındaki temel uyuşmazlık, miras bırakanın sigortasız geçen çalışma sürelerinin tespitine yönelik hak sahiplerince açılan davada, hak düşürücü sürenin başlangıcı olarak, miras bırakan açısından geçerli olan hizmetin geçtiği yılın son günün mü yoksa ölüm tarihinin esas alınıp alınmayacağı noktasında toplanmaktadır. 2. Özel Daire sigortalı ölen açısından geçerli olan hizmetin geçtiği yılın son gününün mirasçılar içinde geçerli olduğunu, bu tarihe göre hak düşürücü sürenin geçtiğini belirterek, ölüm olayı gözetilmeden sadece sigortalı tarafından, sigorta kurumuna bildirilmeyen sürelerin tespitine yönelik bir tespit davası açılmışçasına olgular algılanmış istemin hak düşürücü süre kapsamında kaldığı kabul edilerek yerel mahkemenin kabul kararı bozulmuştur. 3. Yerel mahkeme ise, ölüm tarihine göre soruna yaklaşmış ve “hizmet tespitine ilişkin davalarda sigortalının sağlığında hak düşürücü süreyi geçirmemiş olması şartına bağlı olarak vefat etmesi durumunda, murisin ölüm tarihinden itibaren hak düşürücü sürenin başlayacağının kabul edilmesi ve muris çalışmalarına ilişkin bir tespit davasının ancak hakkın ortaya çıktığı ölüm tarihi itibariyle başlatılması gerektiği gerekçesiyle” direnme kararı verilmiştir. 4. Direnme kararının temyizi üzerine, Çoğunluk görüşü ile Özel Dairenin bozma gerekçesi benimsenerek, hak düşürücü sürenin mirasçılar açısından da hizmetin geçtiği yılın son günü olduğu, bu tarihe göre davanın süresinde açılmadığı gerekçesi ile bozma kararı verilmiştir. 5. Çoğunluk görüşü, davanın açıldığı tarihte yürürlükte olan 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun hükümlerine, anılan hükümlerin sigortalıyı esas almasına, ölümü halinde mirasçılar ile ilgili açık düzenleme bulunmamasına, bu konuda Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun emsal 1998 tarihli içtihadına ve özellikle sosyal güvenlik hakkının niteliğine uygun düşmemektedir. Zira; 5.1. Anayasa’nın 60. maddesi uyarınca “Herkes, sosyal güvenlik hakkına sahiptir. Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar”. Belirtmek gerekir ki; Sosyal devlet olmanın bir gereği ve sonucu, sosyal güvenlik hakkının tüm bireylere sağlanması ve güvence altına alınmasıdır. Sosyal güvenlik hakkı vazgeçilmez bir anayasal haktır ve kamu düzenindendir. 5.2. Anayasanın 35. maddesi uyarınca “Herkes, mülkiyet ve miras haklarına sahiptir”. AYM, anayasal mülkiyet hakkının maddi mallar yanında gayrimaddi malvarlığı değerlerini de kapsadığına karar vermiştir (AYM, E.2010/73, K.2011/176, T.29/12/2011). Yararlanıcının herhangi bir maddi katkısı bulunmayan sosyal yardımlar ile hizmetler ve yararlanıcının maddi katkısı bulunan sosyal sigortalar olarak ikiye ayrılan sosyal güvenlik, özünde hukuki koşulları gerçekleştiğinde bu araçlardan gelecek parasal karşılığı/ödenceyi talep hakkı olarak tanımlanabilir. Sosyal güvenlik ödenceleri parasal bir karşılığa tekabül ettiği için, anayasal mülkiyet hakkının temel ölçütü olan ekonomik bir değer teşkil etmektedir. Bu yönüyle, sosyal güvenlik hakkı değil ama içinde bulunulan sosyal güvenlik pozisyonundan kaynaklanan maddi talepler mülkiyet hakkı kapsamında korunmaktadır. Parayla ölçülebilen neredeyse her değeri kapsayan ve dolayısıyla devasa bir uygulanabilirlik spektrumu bulunan anayasal mülkiyet hakkının koruduğu değerler arasında kişilerin sosyal güvenlik hukukundaki (mevcut ya da beklenen) statüleri de yer almaktadır. Hukuki koşulları gerçekleştiğinde, sosyal yardımlar ile hizmetler ve sosyal sigortalar kapsamında hak edilen ödemeleri talep hakkı doğar. AYM ve AİHM anayasal mülkiyet hakkı kapsamında bu talep hakkını korumaktadır (Mülkiyet Hakkı. Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi-6. s: 42-43-85, Yasemin Mutlu Başvurusu, No. 2013/1426, 25/3/2014, para. 38; Emel Kavas Başvurusu, No.2013/8032, 09.09.2015, para. 29; Ferda Yeşiltepe Başvurusu, Genel Kurul, No. 2014/7621,25/7/2017, para. 46.). Miras, miras bırakanın ölümü anında kendiliğinden mirasçılara geçer. Mirasçılar ve tereke, ölüm anına göre belirlenir (4721 sayılı TMK. Mad. 575). Kısaca miras hakkı, murisin ölümü ile doğar. Bu nedenle mirasçının bu hakkı kullanması, ölüm ile gerçekleşir. Mirasçının doğmadan bu hakkı kullanması olanağı olmadığına göre, murisin sağlığında ileri sürmesi gereken bir hakkı, mirasçının kullanması olanağı bulunmadığından, muris için geçerli olan hak düşürücü sürenin mirasçı açısından da geçerli kabul edilmesi olanağı da bulunmamaktadır. Mirasçı açısından bu süre hakkı kullanmaya başladığı an, kısaca murisin ölümü ile başlatılması gerekir. 5.3. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 02.12.1998 gün ve 1998/21-826 Esas, 1998/855 Karar sayılı kararında konu detayları ile tartışılmıştır. Anılan kararın gerekçesinde de belirtildiği gibi; “506 sayılı Yasa’nın 79/8. maddesine göre, açılan tespit davası doğrudan sigortalı tarafından açılsa idi, Dairenin bozma ilamı yerinde olacaktı. Ne var ki, sözü edilen dava, sigortalı tarafından değil, sigortalının ölümü üzerine hak sahibi tarafından açıldığından bu yönün değerlendirilmesi gerekir. Hak sahiplerince açılacak ve murislerinin çalışmalarına ilişkin tesbit davalarında hak düşürücü sürenin başlangıcı yönünden, davanın yasal dayanağını oluşturan yukarıda sözü edilen maddede açık bir kural yer almamıştır. Yasa, bu yönden sadece, sigortalılar tarafından açılacak davalar yönünden bir düzenleme yapmış ve belirtilen davaların, hizmetin geçtiği yılın sonundan başlamak üzere belli bir hak düşürücü süre içerisinde açılmasını öngörmüştür. Oysa, sözü edilen sürenin, hak sahiplerince açılacak davalarda aynen uygulanması hâlinde, ortaya telafisi imkânsız hak kayıpları ile Anayasal Sosyal Güvenlik haklarına yönelik yasal bir yolun kullanımının fiilen ve hukuken ortadan kalkacağı endişesi çok açıktır. Gerçekten, hak düşürücü sürenin gerçekleşmesine çok az bir süre kala, miras bırakanın ölmesi halinde hak sahibinin, daha sorunu kavramadan ve dava hakkına ilişkin kanıtları toplayıp, davasını açma imkanını sağlayamadan hak düşürücü sürenin gerçekleşmesi durumunda Yasa`ca amaçlanmayan bir durumun ortaya çıkması olağandır. Bu tür bir sonuç ise, hem adalet duygusuna hem hak arama özgürlüğünün özüne aykırıdır. Esasen hak sahibi yönünden, hak düşürücü sürenin gerçekleşip gerçekleşmediğinden söz edebilmek için, öncelikle, muris yoluyla bu kişiye sigorta kollarından bir hakkın intikal etmesi koşuluyla talep hakkının doğması gerekir. Kişinin, henüz sigorta kollarından birine ilişkin hakkının doğmadığı ve miras bırakanın sağlığında kullanıp kullanmayacağı belli olmayan ve bizatihi ona ait dava hakkına ilişkin hak düşürücü sürenin aynen, hak sahibine uygulanması düşünülemez. En önemlisi Sosyal Güvence Hukukunun amaç ve ilkeleri ile bağdaşmaz. O nedenle uyuşmazlığın çözümünde Anayasal sosyal güvenlik ilkelerinin gerekleri, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu içeriği ve kabul ettiği kurallar ile sosyal güvenliğe ilişkin düzenleme yapan yasalar dikkate alınması zorunludur ve kaçınılmazdır. Gerçekten, Anayasa, kabul ettiği temel ilke ile sosyal güvenliği kişiye bağlı temel anayasal sosyal hak olarak kabul etmiş ve bunun gerçekleştirilmesi görevini devlete yüklemiştir. Bu alanda getirilen düzenlemelerden birini oluşturan 506 sayılı Yasa, ölüm sigortasını kabul etmiş ve hak sahiplerinin koşullarının oluşması durumunda ölüm aylığına hak kazanacaklarını öngörmüştür. Bu bağlamda hemen vurgulayalım ki dava konusu olayda ve uyuşmazlığın temelinde, ölüm sigortasından yararlanma amacı bulunmaktadır. Ölüm sigortasında ise, 506 sayılı Yasa`nın 99. maddesinde belirlendiği biçimde, “hak düşürücü süre” kurumu kaldırılmış ve sadece zamanaşımı yer almıştır. Bu olgunun öncelikle gözönünde bulundurulması zorunludur. Öte yandan, sözü edilen Yasa`nın 2. maddesi 506 sayılı Yasa sisteminden yararlanma yolunda, hak sahiplerini doğrudan Yasa kapsamında kabul etmiş ve bu kişilere yönelik düzenlemeleri ayrıca göstermiştir. Bu arada, hak sahiplerinin, miras bırakanlarına ilişkin konularda, haklarının kullanım ve bu yöne ilişkin süreleri, murisleri sigortalıların sürelerinden ayrılmış ve bunlara ayrıca yeni süre ve haklar verilmiştir. Nitekim, Yasa`nın, 60/F maddesinde, hak sahipleri miras bırakanlarının askerlik sürelerinin borçlanmasında, muristen ayrı ve bağımsız borçlanma sistemi kabul edilmiş ve hak sahiplerinin, ölümden sonra tıpkı miras bırakan gibi, iki yıllık süre içerisinde borçlanabilecekleri kabul edilmiştir. Aynı şekilde, Yasa`nın ek 14. maddesinde, muris tarafından tasfiye edilen hizmetlerin, hak sahiplerince ihya edilebilmesini öngörmüştür. Nihayet 3201 sayılı Yasa`nın 3/son maddesi, hak sahiplerine, murislerine ilişkin yurt dışında çalışılan sürelerin borçlanmasına ilişkin aynen “Yurt dışında çalışmakta iken veya yurda kesin dönüş yaptıktan sonra iki yıllık müracaat süresi içerisinde ölenlerin hak sahipleri de ölüm tarihinden itibaren iki yıllık süre içerisinde … bu kanunla getirilen haklardan yararlanırlar” kuralını getirmiş ve açıkça ölüm tarihinin hak düşürücü süre başlangıcı olduğunu vurgulamıştır. Şu duruma göre, sosyal güvenlik hukukunun temel ögeleri ve kabul ettiği ilkeler gereği, hak sahipleri yönünden, muris çalışmalarına ilişkin bir tespit davası ancak hakkın ortaya çıktığı ölüm tarihinden başlatılmalıdır. Kuşkusuz, bu ilke, murisin hayatında, tüketip bitirmediği, hak düşürücü sürelerin gerçekleşmediği durumlarda söz konusu olacaktır”. 6. Görülmekte olan davaya bu ilkeler açısından yaklaşıldığında, murisin ölümü ile mirasçılık sıfatından dolayı hak sahibinin tespit davasını; murisinin 01.08.2003-01.09.2003 dönem çalışmalarına hasrettiği, ölüm olayının 10.09.2008 tarihinde meydana geldiği bu tarihe göre muris açısından henüz hak düşürücü sürenin sona ermediği anlaşılmaktadır. Ölüm tarihine göre bu hakkı kullanan mirasçılar açısından ise dava, beş yıllık hak düşürücü süre içinde açılmıştır. Yerel mahkemenin bu yönde direnme kararı isabetlidir. Açıklanan bu gerekçelerle sayın çoğunluğun görüşüne katılınmamıştır.
4. Ceza Dairesi 2016/6350 E. , 2020/5124 K. MAHKEMESİ :Sulh Ceza Mahkemesi SUÇ : Tehdit HÜKÜM : Düşme Yerel Mahkemece verilen hüküm temyiz edilmekle, başvurunun süresi ve kararın niteliği ile suç tarihine göre dosya görüşüldü: Temyiz isteğinin reddi nedenleri bulunmadığından işin esasına geçildi. Vicdani kanının oluştuğu duruşma sürecini yansıtan tutanaklar belgeler ve gerekçe içeriğine göre yapılan incelemede; 1-Hazır bulunmayan sanık hakkında duruşma yapılamayacağı temel kuralının istisnası olan CMK’nın 193/2. maddesindeki düzenlemenin, yüklenen eylemin suç oluşturmayacağının açıkça anlaşılması durumunda uygulanabileceği gözetilmeden, dosya kapsamındaki delillere ve somut olayın özelliklerine göre koşulları oluşmadığı halde, sanığın sorgusu yapılmadan yazılı şekilde hüküm kurulması, 2-Soruşturma aşamasında bilgisine başvurulan ve olayın tek tanığı olan Kaan Yalın dinlenilmeden hüküm kurularak, CMK’nın 210/1. maddesine aykırı davranılması, Kanuna aykırı ve o yer Cumhuriyet savcısının temyiz nedenleri yerinde görüldüğünden tebliğnameye uygun olarak, HÜKMÜN BOZULMASINA, yargılamanın bozma öncesi aşamadan başlayarak sürdürülüp sonuçlandırılmak üzere dosyanın esas/hüküm mahkemesine gönderilmesine, 11/03/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
12. Hukuk Dairesi 2019/13460 E. , 2020/5523 K. MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi Yukarıda tarih ve numarası yazılı Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki davacı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü : Bonoya dayalı kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla takipte, borçlu vekilinin usulsüz tebligat şikayeti ve borca itirazla icra mahkemesine başvurduğu, mahkemece taleplerin süreden reddine karar verildiği, borçlu vekilinin istinaf talebi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verildiği, karara karşı borçlu vekilinin temyiz başvurusu üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince 120 TL gider avansının bir haftalık kesin sürede yatırılması aksi halde temyiz talebinin reddine dair karar verileceği ihtarını tebligat mazbatasına yazmak suretiyle tebliğ edildiği, borçlu vekilinin gider avansını süresinde yatırmaması üzerine temyiz talebinin reddine Bölge Adliye Mahkemesince karar verildiği, ek karara karşı borçlu vekilinin temyiz talebinde bulunduğu görülmüştür. Borçlu vekilinin ek karara yönelik temyiz dilekçesinin incelenmesinde; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2010/19-286 Esas 2010/330 Karar sayılı kararında bir muhtıranın geçerli olması için gereken özellikler belirtilmiştir. Buna göre; Temyiz harç ve giderlerinin eksik ödendiğinin anlaşılması halinde muhtıra gönderilerek kararı veren Hâkim veya Mahkeme Başkanı tarafından yedi günlük kesin süre içinde harç ve giderin tamamlanması, aksi halde temyizden vazgeçmiş sayılacağı hususu temyiz edene yazılı olarak bildirilir. Verilen süre içinde harç ve giderler tamamlanmadığı takdirde, mahkeme kararın temyiz edilmemiş sayılmasına karar verir. Bu kararın da temyiz edilmesi halinde 432’nci maddenin son fıkrası hükmü kıyasen uygulanır. Hâkim veya Mahkeme Başkanı tarafından “temyiz harç ve giderlerinin tamamlanması için yedi günlük kesin süre” verilmesi ve ayrıca yazılı olarak “aksi halde temyizden vazgeçmiş sayılacağı hususu”nun bildirilmesi gerekmektedir. Bu nedenle muhtırada Hâkim veya Mahkeme Başkanının sicili ve imzası bulunmalıdır. Muhtıra Hâkim veya Mahkeme Başkanı tarafından imzalanmadan verilmişse, dolayısıyla da Hâkim tarafından usulünce düzenlenmiş muhtıra yoksa geçerli bir bildirimin yapıldığından söz etmeye de olanak yoktur. Mahkeme Yazı İşleri Müdürünün veya kalem personelinin temyiz harcı veya giderinin tamamlanması için temyiz edene süre vermesi veya tebligat zarfı üzerine ihtar/uyarı şeklinde yazılan ve Hâkim imzası taşımayan muhtıra usule aykırıdır, Mahkeme Yazı İşleri Müdürünün veya kalem personelinin vermiş olduğu süre ya da tebligat zarfı üzerine ihtar/uyarı şeklinde yazılan ve Hâkim imzası taşımayan muhtıra üzerine temyiz harcını veya giderini ödememiş olan taraf, temyiz talebinden vazgeçmiş sayılamaz. Yargıtay’ın kararlılık kazanmış uygulamasına göre, muhtırada yapılması gereken işlemin ne olduğu açıkça ve ilgili tarafın yanılmasına neden olmayacak biçimde gösterilmeli; bu açıdan ikmal edilecek harç ya da giderin miktarı ve yatırılma merci ve süresi, bunun yapılmamasının sonuçları net biçimde açıklanmalıdır. Örneğin, “dosyaya yatırılması” şeklindeki ifade tarafın yanılmasına neden olabileceğinden, bu ifadeyi taşıyan muhtıra geçersiz olacaktır. Somut olayda, Bölge Adliye Mahkemesince borçlu vekili tarafına gönderilen tebligat zarfı üzerine ihtar/uyarı şeklinde yazılan ve Hâkim imzası taşımayan muhtıra usul ve yasaya aykırıdır. Anılan sebeplerle, borçlu vekiline gönderilen muhtıra usulsüz olduğundan, muhtıra tebliğine rağmen gider avansının süresinde tamamlanmaması sebebi ile borçlu vekilinin temyiz isteminin reddine dair karar tesisi hatalı olup, mahkemece verilen 05.09.2019 tarihli EK KARARIN BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA karar verildi. Borçlu vekilinin temyiz dilekçesinin incelenmesinde; Tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararında yazılı gerekçelere göre yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 5311 Sayılı Kanun ile değişik İİK’nin 364/2. maddesi göndermesiyle uygulanması gereken 6100 Sayılı HMK’nin 370. maddeleri uyarınca ONANMASINA, alınması gereken 54,40 TL temyiz harcından, evvelce alınan harç varsa mahsubu ile eksik harcın temyiz edenden tahsiline, 24/06/2020 karar verildi.
T.C. YARGITAY 9. Hukuk Dairesi 2017/13155 2019/22887 23.12.2019 Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: A) Davacı isteminin özeti: Davacı vekili, davacının davalı şirkette 05.05.2008 tarihinde işe başladığını, müvekkilin işyeri haklarını ödemediği için 30.07.2012 tarihinde davalı işyerine ihtar çektiğini, işyerinin ise ihtarı alır almaz müvekkili işten çıkardığını, arkasından da 3 gün işe gelmediğini bahane ederek ihtar çekip iş akdini fesh ettiğini, müvekkilinin davalı işyerinde 08:00-18:00 saatleri arasında çalıştığını, müvekkilin en son 1,800 TL ücret aldığını, Cumartesi günleri çalıştığını, dini ve milli bayramlarda çalıştığını, akşam 21:00’e kadar mesai yaptığını, yıllık izin kullanmadığını, bir kısım işçilik alacaklarının ödenmediğini ileri sürerek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, fazla mesai ücreti, ulusal bayram genel tatil ücreti, asgari geçim indirimi alacaklarını istemiştir. B)Davalı cevabının özeti: Davalı vekili, davacının …Noterliği aracılığıyla göndermiş olduğu 019434 yevmiye nolu ihtardan anlaşılacağı üzere davacının tek taraflı olarak iş sözleşmesini feshettiğini, davacının işten çıkarılmadığını, davacının …. Noter aracılığı ile göndermiş olduğu 019434 yevmiye nolu ihtarnamenin müvekkil şirkete 03.08.2012 tarihinde tebliğ edildiğini, müvekkil şirketin ise … Noterliği aracılığıyla göndermiş olduğu 016800 yevmiye nolu ihtarnamenin ise 02.08.2012 tarihinde tebliğ edildiğini, müvekkil şirket davacının işi bıraktığını ihtarnameyi gönderdikten 1 gün sonra öğrendiklerini, davacının asgari-ücretle çalıştığını, davacının müvekkil şirketten herhangi bir alacağının bulunmadığını, davacının yapmış olduğu şikayet sebebiyle iş müfettişleri tarafından yapılan inceleme ile davacının tüm hak ve alacaklarını almış olduğu hususunun sübut bulunduğunu ve zamanaşımının gerçekleştiğini, iddia ve taleplerin yersiz olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir. C)Yerel Mahkeme kararının özeti: Mahkemece, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna göre, SGK’dan celp edilen davacının hizmet döküm cetvelinden; davacının işten çıkışının 30/07/2012 tarihinde kuruma bildirildiği, bu durumda davalı tarafın davacının işten çıkışını kuruma bildirdikten sonraki 31/07/2012 ve 01-02/08/2012 tarihleri için devamsızlık tutanağı düzenlemesinin beyanları ile çelişki yaratmış ise de; davacının, davalıya gönderdiği 30/07/2012 tarihli ihtarname ile ücretlerinin ödenmemesi nedeniyle iş akdini eylemli olarak 30/07/2012 tarihinde sona erdirdiği, dinlenen davacı tanıklarının işyerinde maaşların son zamanlarda eksik ödendiğini beyan ettikleri, dosyamızın tevdii edildiği bilirkişi tarafından davacının ödenmeyen yıllık izin ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti ve fazla mesai gibi bir kısım işçilik alacaklarının bulunduğu, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24/II-e bendinde; işveren tarafından işçinin ücreti (fazla mesai, hafta tatili, genel tatil alacakları gibi…) kanun hükümleri veya sözleşme koşullarına uygun olarak hesap edilmez ve ödenmez ise işçiye haklı nedenle fesih hakkı tanındığı, davacının 4 yıldan fazla bir süredir davalı işveren yanında çalıştığı, 4 yıldan fazla kıdemi bulunan bir işçinin ülkemizdeki mevcut ekonomi güçlükler ve iş bulmadaki zorluklar dikkate alındığında, haklı neden olmaksızın tazminat haklarına engel olacak şekilde iş bırakmasının hayatın olağan akışına aykırı olduğu kanaatine varıldığı, aktin feshi konusunda ispat yükü üzerinde olan davalı tarafın ispat yükünü yerine getiremediği ve iş akdinin davacı işçi tarafından hakettiği bir kısım işçilik hak ve alacaklarının ödenmemesi haklı nedeniyle 30/07/2012 tarihinde eylemli olarak sona erdirildiği kanaatine varılarak; davacıya kıdem tazminatı ile ödenmeyen yıllık izin ücreti, fazla mesai ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının ödenmesine, davacının ödenmeyen asgari geçim indirimi alacağı bulunmadığından asgari geçim indirimi alacağına ilişkin talebinin reddine, öte yandan iş akdini haklı nedenle de olsa feshden taraf ihbar tazminatına hak kazanamayacağından ihbar tazminatına ilişkin talebinin reddine karar verilmesi gerektiği kanaatine varıldığı, davacının talep ettiği işçilik alacaklarının hesaplanması amacıyla dosyamız bilirkişiler S.D.İ. ve B.Ç.‘a tevdi edilmiş olup, bu bilirkişilerce düzenlenen raporlara taraf vekillerinin itirazları ve raporlar arasındaki çelişkinin giderilmesi yönünden dosyanın bilirkişi ….’e tevdii edildiği, bilirkişi raporlarının Mahkeme tarafından usul ve yasaya uygun bulunduğu, davacının davasının kısmen kabulü ile, bilirkişi…. tarafından düzenlenen 09/11/2015 tarihli raporda hesaplanan miktarlar üzerinden davacıya kıdem tazminatı, hafta tatili ve fazla mesai ücretlerinin ödenmesine, 01/02/2005 tarihli bilirkişi raporunda hesaplanan miktar üzerinden davacıya hakettiği yıllık izin ücretinin ödenmesine, öte yandan davacının asgari geçim indirimi alacağının bulunmadığı anlaşıldığından davacının asgari geçim indirimi alacağına ilişkin talebinin reddine karar verilmesi gerektiği, davacı vekilinin Mahkememize açmış olduğu davasını, dava dilekçesinde HMK’nın 107. maddesi kapsamında belirsiz alacak davası olarak nitelendirdiği anlaşılmış olup; bu konudaki mevcut Yargıtay kararlarında da belirtildiği üzere alacak miktarının belirlenmesinin yargılama sırasında başka bir olgunun tespit edilmesine bağlı olması durumunda alacağın belirsiz olduğunun kabul edilmesi gerektiği, işçilik alacaklarının ve tazminatlarının hak kazanma ve hesap yöntemi yönünden pek çok etkene bağlı olarak değişkenlik gösterdiği, İş hukukundaki işveren tarafının baskın konumu nedeniyle özellikle aylık ücretin belirlenmesi konusundaki mevcut zorluklar ve giydirilmiş ücretin tespitinin taraflar arasında ihtilaflı olması, işçinin işe giriş çıkış tarihi, fazla mesai, yıllık izin ve genel tatil ücreti gibi alacak kalemlerinin hesaplanmasında ülkemize has güçlükler de dikkate alındığında; davamıza konu alacak kalemlerinin belirsiz olarak kabul edilmesi gerektiği, belirsiz alacak davası ise; mevcut yasal düzenleme çerçevesinde üç değişik şekilde açılabileceği, eda (tahsil talebi ile) davası niteliğinde belirsiz alacak davası, tespit niteliğinde belirsiz alacak davası açılabileceği gibi kısmi eda külli tespit şeklinde belirsiz alacak davası da açabilir. Her bir dava türünün farklı özellikleri bulunduğu, belirsiz alacak davasında bir miktarın tahsili yanında, kalan tutarın tespiti istenebilecek ve yargılama sırasında belirlendiğinde kalan miktar da talep edilebileceği, somut olayımızda alacaklı işveren veya resmi kurum kayıtlarında geçen belirleyebildiği miktarı davaya konu etmek yerine, farazi bir miktarlar için (500 TL, 100 TL gibi) talepte bulunduğu, bu nedenle de; davacının kısmi eda külli tespit davası açtığı sonucuna varıldığı, kısmi eda külli tespit davasının açıldığı anda alacağın tamamı için zamanaşımı kesileceği, yargılama sırasındaki işleminden veya hâkimin her kararından sonra yeniden işlemeye başlayacağından yargılama sırasında alacağın zamanaşımına uğradığından söz edilemeyeceği, bu nedenle yargılama sırasında arttırılan taleplere karşı yapılan zamanaşımı defi sonuca etkili olmadığı, ancak faiz başlangıcı açısından davaya konu edilen miktar bakımından dava tarihi kabul edilmiş olup, alacağın kalan kısmın sadece tespiti istenmiş olmakla, belirlenen bakiye alacak miktarının talep edildiği tarihten itibaren faize karar verilmesi kanaatine varıldığı gerekçesi ile ihbar tazminatı ve asgari geçim indirimi haricindeki taleplerin kabulüne karar verilmiştir. D)Temyiz: Karar süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. E)Gerekçe: 1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 2- Somut uyuşmazlıkta, yıllık izin ücreti bakımından; Davacı tanık sıfatı ile ifade verdiği …İş Mahkemesi’nin 2012/862 Esas sayılı dosyasında; “yıllık izin kullanıyorduk, ancak parçalı olarak kullanıyorduk.” yönünde ifade vermiştir. Ancak, dosyadaki tek yıllık izin belgesinde 1 kere ve bütün halinde yıllık izin kullanımı görünmektedir. Davacı tanık sıfatı ile ifade verdiği … İş Mahkemesi’nin 2013/275 Esas sayılı dosyasında; “İşyerinde yıllık izin uygulaması vardı. Fakat tam olarak kullanamıyorduk.” yönünde ifade vermiştir. Dava dilekçesinde ise davacının çalıştığı süre boyunca yıllık izin kullanmadığı ileri sürülmüştür. Davacının tanık sıfatı ile verdiği iki beyan ile dava dilekçesindeki iddia çelişiktir. Bu nedenle, davacı asil duruşmaya bizzat davet edilerek yukarıdaki hususlar ve çelişkiler kendisine açıklanmalı, davacıdan çelişkilerin nedenleri ve yıllık izin kullanma durumu açıklatılmalı, beyanları irdelenerek yıllık izin ücreti alacağı konusunda bir sonuca varılmalıdır. Davacı lehine hükmedilen yıllık ücretli izin alacağı net 1300 TL / brüt 1683,24 TL ücret esas alınarak hesaplanmıştır. Oysa, hüküm altına alının diğer alacaklar olan kıdem tazminatı, fazla mesai ücreti, ulusal bayram genel tatil ücreti net 889,79 TL / brüt 1131,20 TL ücret üzerinden hesaplanmıştır. Bu şekilde çelişkiye düşülmesi hatalıdır. Davacı temyizi de bulunmadığından yıllık izin ücreti de net 889,79 TL / brüt 1131,20 TL ücret üzerinden hesaplanmalıdır. F)SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 23/12/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
T.C. YARGITAY 18.CEZA DAİRESİ ESAS NO:2018/7790/ KARAR NO:2019/1445 KARAR TARİHİ:16/01/2019 Sesli, yazılı veya görüntülü bir ileti ile hakaret suçundan şüpheli … hakkında yapılan soruşturma evresi sonucunda Ankara Cumhuriyet Başsavcılığınca verilen 30/01/2018 tarihli ve 2017/190222 soruşturma, 2018/12072 sayılı kovuşturmaya yer olmadığına dair karara yönelik itirazın reddine ilişkin Ankara 3. Sulh Ceza Hâkimliğinin 26/02/2018 tarihli ve 2018/1660 değişik iş sayılı kararını kapsayan dosya incelendi. İstem yazısında; “5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 160. maddesinde yer alan “Cumhuriyet Savcısı, ihbar veya başka bir suretle bir suçun işlendiği izlenimini veren bir hâli öğrenir öğrenmez kamu davasını açmaya yer olup olmadığına karar vermek üzere hemen işin gerçeğini araştırmaya başlar. Cumhuriyet Savcısı, maddi gerçeğin araştırılması ve adil bir yargılamanın yapılabilmesi için, emrindeki adli kolluk görevlileri marifetiyle, şüphelinin lehine ve aleyhine olan delilleri toplayarak muhafaza altına almakla ve şüphelinin haklarını korumakla yükümlüdür. şeklindeki düzenleme karşısında, Cumhuriyet Savcısının soruşturma yapmak zorunda olduğu, dosya kapsamına göre müştekinin şikayet dilekçesinde şüphelinin twitter isimli sosyal medya hesabında @… kullanıcı adıyla kayıtlı olduğunu ve kendisine karşı önceden de aynı şekilde sosyal medyadan hakarette bulunması sebebiyle şikayetçi olduğundan aralarında husumet bulunduğunu, bu duruma rağmen şüphelinin değişik tarihlerde başka kullanıcılar tarafından paylaşılan ve şahsına yönelik hakaret içeren paylaşımları retweet etmek suretiyle sayfasında paylaşarak hakaret ettiğini, şüpheliden şikayetçi olduğunu beyan ettiği ve şikayet üzerine Ankara Cumhuriyet Başsavcılığınca yapılan soruşturma sırasında, şüphelinin alınan savunmasında adı geçen hesabın kendisi tarafından kullanıldığını, iddia konusu paylaşımları kendisinin yapmadığını, bilgi amacıyla sayfasında retweet etmek suretiyle paylaştığını ifade ettiği görülmekle; suça konu paylaşımların müştekiye hitaben yazılmış pislik, namert, edepsiz, yalancı, silah kaçakçısı, çirkef, imansız, izzetsiz, rüşvetçi, salyasını akıtan, şerefsiz.. şeklinde hakaret sayılabilecek sözler içeren paylaşımlar olması, bu paylaşımların şüpheli tarafından retweet edildiğinin savunmada kabul edilmesi ve taraflar arasında önceden görülen kamu davasının bulunması hep birlikte değerlendirildiğinde, şüphelinin üzerine atılı suçu işlediğine dair yeterli delil ve şüphenin elde edildiği gözetilerek itirazın kabulüne karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir. denilmektedir. Hukuksal Değerlendirme: CMK’nın 160. maddesinin 1. fıkrasında, Cumhuriyet Savcısı, ihbar veya başka bir suretle bir suçun işlendiği izlenimini veren bir hali öğrenir öğrenmez kamu davasını açmaya yer olup olmadığına karar vermek üzere hemen işin gerçeğini araştırmaya başlar. 2. fıkrasında, Cumhuriyet Savcısı, maddi gerçeğin araştırılması ve adil bir yargılamanın yapılabilmesi için, emrindeki adli kolluk görevlileri marifetiyle, şüphelinin lehine ve aleyhine olan delilleri toplayarak muhafaza altına almakla ve şüphelinin haklarını korumakla yükümlüdür. 170. maddesinin 2. fıkrasında, “Soruşturma evresi sonunda toplanan deliller, suçun işlendiği hususunda yeterli şüphe oluşturuyorsa; Cumhuriyet Savcısı, bir iddianame düzenler. 172. maddesinin 1. fıkrasında, “Cumhuriyet Savcısı, soruşturma evresi sonunda, kamu davasının açılması için yeterli şüphe oluşturacak delil elde edilememesi veya kovuşturma olanağının bulunmaması hâllerinde kovuşturmaya yer olmadığına karar verir. hükümleri düzenlenmiştir. Aynı Kanun’un 6545 sayılı Kanunla yapılan değişiklikten sonraki “Cumhuriyet Savcısının kararına itiraz başlıklı 173. maddesinde ise; Sulh ceza hâkimliği, kararını vermek için soruşturmanın genişletilmesine gerek görür ise bu hususu açıkça belirtmek suretiyle, O Yer Cumhuriyet Başsavcılığından talepte bulunabilir; kamu davasının açılması için yeterli nedenler bulunmazsa, istemi gerekçeli olarak reddeder; itiraz edeni giderlere mahkûm eder ve dosyayı Cumhuriyet Savcısına gönderir. Cumhuriyet Savcısı, kararı itiraz edene ve şüpheliye bildirir. (4) Sulh ceza hâkimliği istemi yerinde bulursa, Cumhuriyet Savcısı iddianame düzenleyerek mahkemeye verir. hükümleri yer almaktadır. Soruşturma evresinin asıl yetkilisi olan Cumhuriyet Savcısı, ihbar veya başka bir suretle bir suçun işlendiği izlenimini veren bir hâli öğrenir öğrenmez ceza yargılamasının temel amacı olan maddi gerçeğin ortaya çıkarılması için soruşturmaya başlayacaktır. Bir fiilin işlendiği haberinin alınması üzerine, suçu takibe yetkili makamlar tarafından derhal hazırlık soruşturmasına başlanmasını ifade eden ilkeye araştırma mecburiyeti ilkesi; hazırlık soruşturmasının neticesinde fiilin takibini gerektirecek hususlarda fiilin ve failin belli olması, yeterli emareler teşkil edecek vakıaların bulunması, başka bir ifade ile, şüphelerin ciddi olduğunun tespit edilmesi ve dava şartlarının gerçekleşmiş olması durumunda, yetkili makam tarafından kamu davasının açılmasını ifade eden ilkeye ise kamu davasını açma mecburiyeti ilkesi denilmektedir. Diğer taraftan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin (AİHS) 13. maddesi uyarınca da, temel hak ve özgürlükleri ihlal edilen kimselere etkili bir başvuru yapma hakkı tanınması zorunlu olup, anılan hükmün uygulanmasına ilişkin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarında, (Örn: Vilko E. – Finlandiya kararı 2007; Sürmeli – Almanya kararı 2006) etkili başvuru yolunun hem teoride, hem pratikte erişilebilir, yeterli ve etkili olması gerektiği belirtilmektedir. İncelenen dosyada, şüphelinin ad ve soyadının yazılı olduğu @… kullanıcı adlı twitter hesabından müştekiden bahsedilerek paylaşımlar (retweetler) yapıldığının anlaşılması karşısında; CMK’nın 170/2. maddesi uyarınca dosyadaki mevcut delillerin şüpheli hakkında hakaret suçunun işlendiği hususunda iddianame düzenlenebilmesi için yeterli şüphe oluşturduğu açıktır. Şüphelinin eyleminin sübut bulup bulmadığı hususu, tüm kanıtların, mahkemece birlikte tartışılıp değerlendirilmesi sonucu belirlenmesi gerekmektedir. Yapılan açıklamalara göre, şüpheli hakkında kovuşturmaya yer olmadığına ilişkin karar ve bu karara itiraz sonucunda verilen itirazın reddine dair mercii kararı hukuka aykırıdır. Sonuç ve Karar: Yukarıda açıklanan nedenlerle; Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın, kanun yararına bozma isteği doğrultusunda düzenlediği tebliğnamedeki düşünce yerinde görüldüğünden, 1- Ankara 3. Sulh Ceza Hakimliğinin 26/02/2018 tarihli ve 2018/1660 değişik iş sayılı kararının, 5271 sayılı CMK’nın 309. maddesi uyarınca BOZULMASINA, 2- Aynı Kanun maddesinin 4-a fıkrası gereğince, sonraki işlemlerin itiraz mercii tarafından mahallinde tamamlanmasına, 16/01/2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
13. Hukuk Dairesi 2014/19529 E. , 2014/20906 K. “İçtihat Metni” MAHKEMESİ : Şereflikoçhisar 1. Asliye Hukuk Mahkemesi TARİHİ : 29/01/201 NUMARASI : 2011/180-2013/76 Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalılar avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü. KARAR Davacı, davalı Y.. A..’ın kızı olan diğer davalı N.. A..’ı, oğlu M. Ö. ile evlendirebilmek için davalı babaya 6.000,00 TL güvence parası, 6.000,00 TL karşılığında altın ve 3.500,00 TL karşılığında giysi alınıp teslim edildiğini, davalı N. ile oğlunun evlendiğini ancak davalı Y.. A..’ın resmi nikah kıydırmadığını, resmi nikah istediklerinde kızının boşandığı eşinden nafaka aldığını ve davalının kızını alıp götürdüğünü, davalıların kendisini haksız yere 15.500,00 TL zarara uğrattıklarını belirterek davalılardan 15.500 TL alacağın tahsiline, mahkeme masraflarının davalılara yüklenilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalılar, davanın reddini dilemişlerdir. Mahkemece, davanın kısmen kabulüne 5.000 TL’nin davalılardan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiş; hüküm davalılar tarafından temyiz edilmiştir. Davacı diğer taleplerinin yanında, davalı Yaşar’ın kızı olan diğer davalı Nurgül ile kendi oğlunu evlendirebilmek için, davalı Yaşar’a 5.000,00 TL güvence parası (başlık parası) verdiğini iddia ederek, bu bedelin iadesini istemiştir. Mahkemece, “…davacının oğlu ile davalılardan N.. A..’ın evlenmek amacıyla resmi nikah olmaksızın bir araya gelerek yaşamaya başladıkları, tarafların birlikte yaşamalarından önce düğün hediyesi olarak davacı tarafından davalıya kıyafet ve ziynet eşyası alındığı, düğün hediyesi olarak alınan ziynet eşyası ve altınların kadına ait olduğu anlaşılmakla bunların bedeline yönelik istemin reddine karar verilmiştir. Her ne kadar davacı taraf davalılara 6.000 TL güvence parası verdiğini belirtmiş ise de 6.000 TL para verdiğine ilişkin yazılı belge bulunmadığı gibi davalıların 5.000 TL para verildiğini kabul ettikleri, tanıkların da 5.000 TL paranın davacı tarafından verildiğini beyan ettikleri dikkate alınarak davacı tarafından davalılara 5.000 TL güvence parası verildiği kabul edilmiştir. Dosya kapsamından davacı tarafından davalılara verilen paranın güvence parası başlık parası olarak verildiği anlaşılmıştır. Tanıklar da 5.000 TL’nin güvence parası olarak davacı tarafından davalı Yaşar’a verildiğini belirtmişlerdir. Davalılar da 5.000 TL güvence parasının davacı tarafından verildiğini kabul etmişlerdir. Kural olarak kişinin davranış özgürlüğü, hukuk ve genel ahlak kuralları ile sınırlıdır. Sözleşme özgürlüğünün hukuka aykırı olarak aşılması veya etkilenmesinin müeyyidesi BK.nun 19 ve 20. maddelerinde gösterilmiş ve böyle bir bağıtın hükümsüz olduğu kabul edilmiştir. Kişinin dilediği kimse ile evlenmesi, yasanın öngördüğü sınırlar içinde, temel hak ve hürriyetinin bir gereğidir. Kızın babasının evlenmeye razı olmasının karşılığı olarak güvence parası, başlık adı altında aldığı mal veya para, bu ölçüler içinde hukuka aykırı düşeceğinden, bunu sağlayan bağıt ve taahhütler de hükümsüz sayılmalıdır. Bu nedenlerle güvence parası olarak alınan 5.000 TL’nin davacıya iadesine karar verilmesi gerekmiştir…” gerekçeleri ile davacının diğer taleplerinin reddine ancak bahsi geçen evliliği temin maksatlı güvence bedeline yönelik talebin kabulüne karar verilmiştir. Evliliğin tarafların ortak ve hür iradeleri Medeni Kanun’un belirlediği ilkeler çerçevesinde yapılması gerektiği düzenlenmiştir. Medeni Kanun ve diğer kanunlarda evliliği temin maksatlı güvence parası (başlık parası) adı altında bir bedelin istenebileceğine dair bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu ad altında ödenen paranın genel ahlaka ve kamu düzenine aykırı olduğu belirgindir. Genel ahlaka ve kamu düzenine aykırı olarak ödenen parada eksik borç niteliğindedir ve dava yoluyla talep edilemez. Bu durumda mahkemece, davanın belirtilen gerekçelerle tümden reddi gerekirken, bu husus gözetilmeksizin hatalı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenle temyiz olunan kararın davalılar yararına BOZULMASINA, peşin alınan 85,40 TL harcın istek halinde iadesine, 24.6.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.
3. Hukuk Dairesi 2020/1545 E. , 2020/3916 K. MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davalı …’a yönelik davanın reddine, diğer davalılar ilişkin davanın kabulüne yönelik olarak verilen kararın, süresi içinde davalı SGK vekili ve dahili davalı Sağlık Bakanlığı tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Y A R G I T A Y K A R A R I Davacı; davalılar aleyhine … İcra Müdürlüğü’nün 2003/1077 Esas sayılı dosyası ile icra takibine girişildiğini, davalıların haksız ve dayanaksız olarak takibe itiraz ettiğini, itiraz üzerine takibin durduğunu, sattığı malzemeleri kullanarak bedellerini ödemeyen davalıların takibe vaki itirazının iptaline, %40’dan aşağı olmamak üzere inkar tazminatı ödenmesine karar verilmesini talep etmiştir. Davalı SGK; tedarikçi firmaların kuruma sağlayacakları malzemelerde fiyat farkı oluştuğunda USD bazında iade edileceğinin kararlaştırıldığını, davacı firmanın da fiyat farkları nedeniyle 4.230.937 USD borçlu çıktığını ve bugüne kadar ödemediğini, ayrıca davalı ile birlikte çeşitli firmalardan kuruma fahiş fiyatla malzeme satmaları nedeniyle Ankara 2 Nolu DGM’de 2003/39 sayılı kamu davası açıldığını ve aynı mahkemece bu firmaların banka hesaplarına, mallarına tedbir konulduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir. Davalı …; usulüne uygun dava dilekçesi tebliğine rağmen davaya cevap vermemiştir. Mahkemece; davacı tarafın, davalı …’a yönelik davasının pasif husumet yokluğundan reddine, davacı tarafın diğer davalılara yönelik davasının kabulüyle, Beyoğlu 3. İcra Dairesi’nin 2003/1077 esas sayılı dosyası kapsamındaki davalı tarafça yapılan itirazın kısmen iptaliyle 5.074,00-TL asıl alacak ve 1.775,00-TL işlemiş faiz olmak üzere toplam 6.849,00-TL üzerinden takibin devamına, asıl alacağa takip tarihinden itibaren değişen oranlarda avans faizi yürütülmesine, takip tarihi dikkate alınarak hükmolunan asıl alacağın (5.074,00-TL) %40’ı oranında icra inkar tazminatının davalılardan alınarak davacıya ödenmesine karar verilmiş; hüküm, davalı SGK vekili ve dahili davalı Sağlık Bakanlığı vekilince temyiz edilmiştir. 1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalı SGK’nın aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekir. 2-Dava, sözleşme nedeniyle düzenlenen faturalara dayanılarak başlatılan icra takibine vaki itirazın iptali istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın kabulü ile % 40 icra inkar tazminatının davalı SGK’dan tahsiline karar verilmiştir. Davalı taraf SGK olup 5510 sayılı yasanın 88/18 maddesinde “Kurumun taraf olduğu her türlü dava ve icra takiplerinin kısmen veya tamamen aleyhe neticelenmesi halinde 2004 sayılı İİK’nda yazılı tazminat ve cezalar kurum hakkında uygulanmaz” hükmü mevcuttur. Bu yasal düzenleme karşısında davalı kurum aleyhine icra inkar tazminatına hükmedilemez. Mahkemece, bu kalem istemin de kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir. 3-Dahili davalı Sağlık Bakanlığı’nın temyiz talebi yönünden; mahkemece, davalı SGK vekilinin talebi ile Sağlık Bakanlığı davaya dahil edilmek suretiyle yargılama sürdürülmüş ve davalı SGK ile dahili davalı Sağlık Bakanlığı hüküm altına alınan alacak ile yargılama giderleri ve vekalet ücretinden sorumlu tutulmuşlardır. Dosyanın incelenmesinde; davalı SGK vekili tarafından, SSK hastanelerinin Sağlık Bakanlığı’na devredilmiş olması nedeniyle husumetin Sağlık Bakanlığı’na yöneltilmesi mahkemeden talep edilmiş, mahkemece dava Sağlık Bakanlığı’na ihbar edilmiştir. Buna rağmen Sağlık Bakanlığı aleyhine davalı sıfatıyla hüküm tesis edilmiştir. Sağlık Bakanlığı hakkında icra takibi yapılmadığı gibi, dava dilekçesinde davalı olarak gösterilmemiş ve aleyhine usulüne uygun bir dava da açılmamıştır. Davalı SGK vekilinin talebi üzerine davaya dahil edilmesi, gerek 1086 sayılı HUMK’da, gerekse 6100 sayılı HMK’da dahili davalı başlığı altında bir müessese düzenlenmemiş olduğundan yerinde değildir. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 124. maddesinde, davada taraf değişikliğine ilişkin hüküm düzenlenmiş olup, somut olayda bu maddenin uygulanmasına da imkan yoktur. Nitekim eldeki davada, taraf değişikliği değil, dava dilekçesiyle davanın yöneltildiği davalının yanında, başka bir tüzel kişiliğe de davanın yöneltilmesi söz konusudur. Davanın başında taraf olarak gösterilmeyen kişilerin, taraf yanında sonradan davaya dâhil edilmesi, ancak taraflar arasında mecburi dava arkadaşlığı mevcut ise mümkündür. Aksi halde, bir dava açıldıktan sonra mevcut davalı taraf yanına bir başka davalı taraf ilave etmek ıslah ile dahi mümkün değildir. Davalı SGK ile Sağlık Bakanlığı arasında ise mecburi dava arkadaşlığı yoktur. Sağlık Bakanlığı hakkında usulüne uygun olarak açılmış bir dava bulunmadığından, dâhili dava yolu ile davaya hasım olarak eklenmesi ve hakkında hüküm kurulması usul ve yasaya uygun düşmediğinden kararın bozulması gerekmiştir. SONUÇ: Yukarıda birinci bentte açıklanan nedenlerle davalı SGK’nın ikinci bendin kapsamı dışındaki sair temyiz itirazlarının reddine, (2) no’lu bentte gösterilen nedenlerle kararın davalı SGK yararına BOZULMASINA, (3) no’lu bentte açıklanan nedenlerle kararın dahili davalı Sağlık Bakanlığı yararına BOZULMASINA, 6100 sayılı HMK’nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK.nun 440. maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 02/07/2020 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
13. Hukuk Dairesi 2017/7912 E. , 2020/4420 K. MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi Taraflar arasındaki ayıplı mal davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı ilk derece mahkemesi sıfatıyla … 16. Tüketici Mahkemesince 2016/769 esas 2017/115 karar sayılı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükme karşı yapılan istinaf başvurusunun esastan reddine dair … Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi’nin 2017/387-2017/534 karar sayılı kararının süresi içinde davalı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü. K A R A R Davacı, 31.03.2016 tarihinde dava konusu otomobili satın aldığını, ikinci el olarak alınan bu otomobil için davalı satıcı tarafından hasarsız olduğu bilgisi verilmesine rağmen daha sonra aracın kaza geçirmiş bir araç olduğunun öğrenildiğini, bu haliyle aracın ayıplı olduğunu ileri sürerek; sözleşmenin iptali ile araç için ödenmiş olan bedelin iadesine karar verilmesini talep etmiştir. Davalı ilk derece yargılama makamına sunmuş olduğu yanıt dilekçesi ile dava konusu araca ait hasar kaydının kendileri tarafından gizlenmiş olmasının söz konusu olamayacağını, davacının dava konusu otomobilin hasar kaydına basit bir araştırmayla ulaşabileceğini savunarak davanın reddine karar verilmesini istemişlerdir. İlk derece mahkemesince, yapılan yargılama neticesinde davanın kabulü ile taraflar arasındaki 31/03/2006 tarihli oto satış sözleşmesinin iptali ile…, 2012 model aracın davalıya iadesi ile satış bedeli 42.500,00-TL’nin aracın teslim tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine, karar verilmiş; davalının istinaf talebi … Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesince incelenerek; Davalının istinaf talebinin esastan reddine karar verilmiştir. Bu karar, süresi içinde davalı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. SONUÇ: Dosya kapsamının birlikte değerlendirilmesiyle yapılan inceleme sonucunda, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kurallarına göre, Bölge Adliye Mahkemesi kararında bir isabetsizlik bulunmadığından, yerinde olmayan bütün temyiz itirazlarının reddi ile usul ve yasaya uygun olan hükmün ONANMASINA, aşağıda dökümü yazılı 2.358,82 TL. kalan harcın temyiz edenden alınmasına, dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine GÖNDERİLMESİNE, 09/06/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.
Hukuk Genel Kurulu 2018/995 E. , 2018/1901 K. MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi Taraflar arasındaki “tespit” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Ankara 3. İş Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 08.12.2016 tarihli ve 2015/720 E., 2016/437 K. sayılı karara karşı davalı … vekilince istinaf yoluna başvurulması üzerine Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin 19.04.2017 tarihli ve 2017/608 E., 2017/643 K. sayılı kararı ile istinaf isteminin kabulü ile davanın kısmen kabulüne dair verdiği karar davalı … tarafından temyiz edilmekle Yargıtay 21. Hukuk Dairesinin 30.10.2017 tarihli ve 2017/4014 E., 2017/8527 K. sayılı kararı ile; (…A) Davacı İstemi: Davacı, borçlanmak suretiyle ödediği 5225 prim gününün 05.11.1984-30.09.1986 ile 01.10.1986-11.05.1999 tarihleri arasına sayılacak şekilde intibakını,düzeltilen bu borçlanma tarih aralıklarına göre aylık bağlamaya esas yıllık kazanç dönemlerinin yeniden tespiti ile bağlanmış olan yaşlılık aylığının buna göre yeniden hesaplanmasını talep etmiştir. B)Davalı Cevabı: Kurum vekili; Kurum işleminin yerinde olduğunu belirterek davanın reddini istemiştir. C)İlk Derece Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı : Mahkemenin; Kurum uygulamasının aynı miktarda süreyi borçlanan, ancak borçlanma süresinin hangi tarihler arasına ilişkin olduğunu beyan eden ile borçlanma süresini hangi tarihler arasında olduğunu beyan etmesine rağmen kısmi borçlanma yapan sigortalılara küçümsenmeyecek miktarlarda farklı aylık ödenmesine neden olunacağı, bu durumun Anayasa’nın 10. maddesindeki eşitlik ilkesine de aykırılık teşkil ettiği, yaşlılık aylığı tutarının sigortalının borçlandığı döneme göre farklılık arz etmesi karşısında, Kurumun sigortalıyı bu yönde bilgilendirme yükümlülüğünün mevcut olduğu, bu yükümlülüğünü yerine getirmeyerek sigortalının zarara uğramasına sebep olduğu, ayrıca sigortalının yurt dışında geçen ve borçlanmaya tabi sürelerin bir kısmını borçlanması halinde borçlanılan sürelerin hangi tarihler arasına mal edileceği yönünde yasal bir düzenleme bulunmaması nedeniyle aksi yönde sigortalı lehine uygulama yapılmasını engelleyen yasal bir düzenleme de olmadığı, borçlanılan dönemin sigortalı lehine belirlenmesi ve sigortalının talebine göre ilgili aylara mal edilmesi gerektiği gerekçesine dayandığı anlaşılmıştır. Mahkemece, Davanın kabulü ile davacının 3201 sayılı yasaya göre borçlandığı 5225 günlük sürenin sigortalılık başlangıcı olan 05/11/1984 tarihinden itibaren ileriye doğru 5225 gün olarak değerlendirmesi ve borçlanan sürenin 05/11/1984-30/09/1986 ve 01/10/1986-11/05/1999 tarihleri arasına mal edilmesine, borçlanmanın mal edildiği yıllar itibari ile aylık başlangıç tarihi gözetilerek aylığın yeniden hesaplanması gerektiğinin tespitine karar verilmiştir. D)İstinaf Başvurusu; Davalı vekili, kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu belirerek istinaf başvurusunda bulunmuştur. E)Bölge Adliye Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı: Bölge Adliye Mahkemesince; davacının, borçlanma talep dilekçesinde borçlanmak istediği tarih aralığını net olarak belirterek talepte bulunduğu, ancak tahakkuk ettirilen prim borcunu kısmi olarak ödediği, Kurumca 5225 günlük sürenin tahakkuk cetvelinin sonundan başına doğru Kurum kayıtlarına işlendiği ve yaşlılık aylığının bu sürelere göre bağlandığı, ancak davacının borçlanma talebinde bulunurken borçlanmak istediği sürenin başlangıcını belirtmesi ve bu tarihten itibaren borçlanma işleminin geçerli sayılmasının sigortalının lehine olması karşısında Kurum işleminin 3201 sayılı Yasanın 5. maddesinin 1. fıkrası ile Yurtdışında Geçen Sürelerin Borçlandırılması Ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğin 12. maddesine göre yapılan işlemin mevzuata aykırı olduğu anlaşıldığından Mahkemece davanın kabulüne karar verilmesinin usul ve yasaya uygun olduğu, ancak Mahkemece davacının Türk Vatandaşlığından çıktığı 29/09/1998 – 28/01/1999 tarihleri arası dışlanmadan bu dönem yönünden de borçlanma işleminin geçerli olduğunun tespitini içerir şeklinde hüküm kurulmasının hatalı olduğu gerekçeleriyle, davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne, Ankara 3. İş Mahkemesinin 2015/720 E. 2016/437 K. sayılı kararının kaldırılmasına,davanın kısmen kabulü ile, davacının 3201 sayılı Yasaya göre borçlandığı 5225 günlük sürenin sigortalılık başlangıcı olan 05/11/1984 tarihinden itibaren, vatandaşlıktan çıktığı 29/09/1998 – 28/01/1999 tarihleri arasındaki süre dışlanmak suretiyle ileriye doğru 5225 gün olarak değerlendirilmesi ve borçlanılan sürenin 05/11/1984 – 30/09/1986 ve 01/10/1986 – 28/09/1998 ve 28/01/1999 – 11/09/1999 tarihleri arasına mal edilmesine, borçlanmanın mal edildiği tarihe göre aylık başlangıç tarihi gözetilerek, aylığın yeniden hesaplanması gerektiğinin tespitine karar verilmiştir. F)Temyiz: Davalı vekili;kurum işleminin doğru olduğunu ,davacının kısmi ödeme yapması nedeniyle yapılan ödemenin son tarihten geriye doğru kabul edilmesinin hukuka uygun olduğunu belirterek temyiz başvurusunda bulunmuştur. G) Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe: Davanın yasal dayanağını oluşturan 3201 sayılı Yasa’nın 5. maddesinde; “Yurt dışındaki sigortalılık sürelerinin tespitinde, bunu belirten ve istek sahibinin ibraz edeceği ispatlayıcı belgelerde kayıtlı bulunan tarihler arasındaki son tarihten geriye doğru olmak üzere gün sayıları esas alınır. Sosyal güvenlik kanunlarına tabi hizmetleri olanların, borçlandıkları gün sayısı, prim ödeme gün sayıları ile ilgili hizmetlerine katılır. Sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler borçlanılmış ise, sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülür. Sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi hizmeti bulunmayan istek sahiplerinin sigortalılıklarının başlangıç tarihi, borçlarını tamamen ödedikleri tarihten borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülen tarihtir.” hükmü yer almaktadır. Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacının, 10/03/2008 tarihli, Yurtdışı Hizmet Borçlanma Talep Dilekçesinde 20/08/1984 – 31/12/2007 tarihleri arasındaki süreyi borçlanmak istediğini belirttiği, Kurumca davacı adına hazırlanan borç tahakkuk cetvelinde, 05/11/1984 – 24/03/1998 ve 28/01/1999 – 09/03/2008 tarihleri arasındaki 8100 gün karşılığı 28.350 Dolar borç çıkarıldığı, davacının borçlanma bedelinden, 18.287,50 Dolar karşılığı 42.192,92 TL’yi 26/12/2014 tarihinde ödediği, davacıya, 29/12/2014 tarihli tahsis talep dilekçesine istinaden 01/01/2015 tarihi itibari ile 5225 gün üzerinden yaşlılık aylığı bağlandığı, aylık bağlama sırasında davacının borçlanarak ödediği 5225 günün 1990-2007 tarihleri arasına maledildiği anlaşılmaktadır. 3201 sayılı Yasa’nın 5. maddesinin 1. fıkrasına göre; Kurum’ca yapılan borçlanma tahakkuk işlemi yerinde olduğu gibi Kurum’ca düzenlenen borçlanma cetvelindeki süreye ait borçlanma bedelinin davacı tarafından, herhangi bir ihtirazi kayıt konulmadan ödenmesi karşısında,davalı Kurumun istinaf başvurusunun kabulüne karar verilmesi gerekirken istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile davanın kısmen kabulüne dair yeniden hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olduğundan temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASI gerekmiştir. H)Sonuç : Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine…) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda Bölge Adliye Mahkemesince önceki kararda direnilmiştir. HUKUK GENEL KURULU KARARI Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki belgeler okunduktan sonra gereği görüşüldü: Dava, borçlanılan sürelerin 05.11.1984-30.09.1986 ve 01.10.1986-11.05.1999 tarihleri arasına 5225 gün olarak mal edilmesi, yaşlılık aylığının buna göre başlangıç tarihinden itibaren yeniden bağlanması istemine ilişkindir. Davacı vekili; müvekkilinin davalı Kuruma başvurarak 3201 sayılı Kanun’a göre yurt dışı borçlanması talep ettiğini, 05.11.1984-24.03.1998 ve 28.01.1999-09.03.2008 tarihleri arasına ilişkin 8100 gün karşılığı tahakkuk ettirilen prim borcunda 5525 gün için 18.287,50 USD’nı Kuruma ödediğini, 29.12.2014 tarihinde tahsis talebinde bulunduğunu, davalı Kurum tarafından 19.01.2015 tarihli aylık bağlama kararı ile aylık bağlandığını, davacının aylık bağlamaya esas kazanç dönemleri belirlenirken 09.03.2008 tarihinden geriye gidilerek 2948 günün 2000 yılı sonrasına, 2777 günün 2000 yılı öncesine olacak şekilde aylıklarının tespitinin yapıldığını ve aylıkların buna göre bağlandığının anlaşıldığını, bunun sonucunda aylıklarının düşük hesaplandığını ve müvekkilinin mağduriyetine sebep olunduğunu ileri sürerek müvekkilinin borçlanmak suretiyle ödediği primlerin 6552 sayılı Kanun ile Türkiye sigortalılık başlangıç tarihi olarak kabul edilen 05.11.1984-30.09.1986 ve 01.10.1986-11.05.1999 tarihleri arasına 5225 gün olarak mal edilmesini, düzeltilen bu tarih aralıklarına göre aylık bağlamaya esas yıllık kazanç dönemlerinin yeniden tespiti ile bağlanmış olan yaşlılık aylığının buna göre başlangıç tarihinden itibaren yeniden bağlanması gerektiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir. Davalı … vekili; müvekkili Kurum tarafından davacı hakkında tesis edilen işlemde herhangi bir hukuka aykırılık bulunmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur. Mahkemece; borçlanılan sürelerin ispatlayıcı belgelerde kayıtlı bulunan tarihler arasındaki son tarihten geriye doğru gidilerek mal edilmesinin aynı miktarda süreyi borçlanan ancak borçlanma süresinin hangi tarihler arasına ilişkin olduğunu beyan eden ile borçlanma süresini hangi tarihler arasında olduğunu beyan etmesine rağmen kısmi borçlanma yapan sigortalılar arasında eşitsizlik yaratacağı, kaldı ki Kurumun sigortalıyı bu yönde bilgilendirme yükümlülüğünü de yerine getirmediği, ayrıca sigortalının yurt dışında geçen ve borçlanmaya tabi sürelerin bir kısmını borçlanması hâlinde borçlanılan sürelerin hangi tarihler arasına mal edileceği yönünde yasal bir düzenleme bulunmadığı gerekçesiyle davanın kabulüne, davacının 3201 sayılı Kanuna göre borçlandığı 5225 günlük sürenin sigortalılık başlangıcı olan 05.11.1984 tarihinden itibaren ileriye doğru 5225 gün olarak değerlendirmesi ve borçlanan sürenin 05.11.1984-30.09.1986 ve 01.10.1986-11.05.1999 tarihleri arasına mal edilmesine, borçlanmanın mal edildiği yıllar itibari ile aylık başlangıç tarihi gözetilerek aylığın yeniden hesaplanması gerektiğinin tespitine karar verilmiştir. Davalı … vekilinin Kurum işleminin yerinde olduğu, yasal mevzuat herhangi bir aykırılığın bulunmadığı gerekçesiyle istinaf yoluna başvurusu üzerine; Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince; davacının borçlanma talebinde bulunurken borçlanmak istediği sürenin başlangıcını belirtmesi ve bu tarihten itibaren borçlanma işleminin geçerli sayılmasının sigortalının lehine olması karşısında Kurum işleminin 3201 sayılı Kanun’un 5. maddesinin 1. fıkrası ile Yurt Dışında Geçen Sürelerin Borçlandırılması Ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğin 12. maddesine göre yapılan işlemin mevzuata aykırı bulunduğu, ancak mahkemece hüküm kurulurken, davacının Türk Vatandaşlığından çıktığı 29/09/1998 – 28/01/1999 tarihleri arası dışlanmadan bu dönem yönünden de borçlanma işleminin geçerli olduğunun tespitini içerir şeklinde hüküm kurulmasının hatalı olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf isteminin kabulüne, davacının 3201 sayılı Kanun’a göre borçlandığı 5225 günlük sürenin sigortalılık başlangıcı olan 05.11.1984 tarihinden itibaren vatandaşlıktan çıktığı 29.09.1998-28/01/1999 tarihleri arasındaki süre dışlanmak suretiyle ileriye doğru 5225 gün olarak değerlendirilmesi ve borçlanılan sürenin 05.11.1984-30.09.1986 ve 01.10.1986-28/09/1998 ve 28/01/1999-11/09/1999 tarihleri arasına mal edilmesine, borçlanmanın mal edildiği tarihe göre aylık başlangıç tarihi gözetilerek, aylığın yeniden hesaplanması gerektiğinin tespitine karar verilmiştir. Hükmün davalı … vekili tarafından temyizi üzerine hüküm, Özel Dairece yukarıda başlık bölümünde açıklanan gerekçelerle bozulmuştur. Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince önceki hükümdeki gerekçeler tekrar edilmek suretiyle direnme kararı verilmiştir. Direnme kararı davalı … vekilince temyiz edilmiştir. Direnme yoluyla Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık, 3201 sayılı Kanun kapsamında yapılan yurt dışı borçlanma talebi üzerine tahakkuk ettirilen borçlanma bedelinin herhangi bir ihtirazi kayıt konulmadan kısmen ödenmesi hâlinde yapılan ödemeye karşılık gelen sigortalılık süresinin hangi tarihlere mal edilmesi gerektiği noktasında toplanmaktadır. 3201 sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkındaki Kanun ile yurt dışında çalışan Türk vatandaşlarına yurt dışında çalıştıkları süreleriborçlanma ve buna bağlı yaşlılık sigortasından yararlanma hakkı verilmiş ve bu kişilerin yurt dışındaki ülke sosyal güvenlik kuruluşları kapsamında sosyal güvenliklerine gerek kalmaksızın Türkiye’de sosyal güvenceye kavuşmalarına imkân tanınmıştır. 3201 sayılı Kanun’un 1. maddesi ile Kanunun amaç ve kapsamı düzenlenmiştir. İlgili madde; “Türk vatandaşları ile doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenlerin on sekiz yaşını doldurduktan sonra Türk vatandaşı olarak yurt dışında geçen ve belgelendirilen sigortalılık süreleri ve bu süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile yurt dışında ev kadını olarak geçen süreleri, bu Kanunda belirtilen sosyal güvenlik kuruluşlarına prim ödenmemiş olması ve istekleri hâlinde, bu Kanun hükümlerine göre sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilir.” düzenlemesini içermektedir. 3201 sayılı Kanun’un 3.maddesindeki “Bu Kanunun 1 inci maddesinde belirtilenler ile yurt dışında çalışmakta iken veya yurda kesin dönüş yaptıktan sonra ölenlerin Türk vatandaşı olan hak sahipleri sigortalının Türkiye’de hiçbir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi çalışması yoksa Sosyal Güvenlik Kurumuna, Türkiye’de çalışması varsa en son tabi olduğu sosyal güvenlik kuruluşuna müracaat etmek suretiyle bu Kanunla getirilen haklardan yararlanırlar.” şeklindeki düzenleme ile başvurulacak kuruluşlar belirtilmiştir. Diğer taraftan 3201 sayılı Kanun kapsamında yurtdışı sürelerinin borçlanma tutarının niteliği Kanun’un 4. maddesinde düzenlenmiş, ilgili madde ile, “Borçlanılacak her bir gün için tahakkuk ettirilecek borç tutarı, başvuru tarihindeki 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 82 nci maddesinde belirtilen prime esas asgari ve azamî günlük kazanç arasında seçilecek günlük kazancın % 32’sidir. Ancak, prime esas asgari günlük kazancın altında olmamak üzere borçlanma tutarına esas alt sınırı farklı bir miktarda belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkilidir. Borçlanılan süreler, yurda kesin dönüş yapılmış olması şartıyla aylık tahsisi için yazılı talepleri halinde 5510 sayılı Kanunun 41 inci maddesinin son fıkrası hükümlerine göre değerlendirilir. Tahakkuk ettirilen borç tutarı, tebliğ edildiği tarihten itibaren üç ay içerisinde ödenir. Ödeme yapılan gün sayısı prim ödeme gün sayısına ve prime esas kazanca dahil edilir. Tahakkuk ettirilen prim borcunu tebligat tarihinden itibaren üç ay içerisinde ödemeyenler için yeniden başvuru şartı aranır…” hükmü getirilmiştir. 3201 sayılı Kanun’un 5. maddesinde değinilmiştir. Buna göre; “Yurt dışındaki sigortalılık sürelerinin tespitinde, bunu belirten ve istek sahibinin ibraz edeceği ispatlayıcı belgelerde kayıtlı bulunan tarihler arasındaki son tarihten geriye doğru olmak üzere gün sayıları esas alınır, bu tespitte 1 yıl 360 gün, 1 ay 30 gün hesaplanır. Sosyal güvenlik kanunlarına tabi hizmetleri olanların, borçlandıkları gün sayısı, prim ödeme gün sayıları ile ilgili hizmetlerine katılır. Sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler borçlanılmış ise, sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülür. Sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi hizmeti bulunmayan istek sahiplerinin sigortalılıklarının başlangıç tarihi, borçlarını tamamen ödedikleri tarihten borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülen tarihtir…” şeklindeki hükmü ile borçlanılacak sürenin nasıl değerlendirileceği ve hangi aylara mal edileceği belirtilmiştir. 3201 sayılı Kanun’un 5. maddesi uyarınca yurt dışı hizmet borçlanmalarında esas alınan yurt dışındaki sigortalılık sürelerinin ispatlayıcı belgelerde kayıtlı bulunan tarihler arasındaki son tarihten geriye doğru olmak üzere belirlenecektir. Bu durumda yurt dışı borçlanma talebi üzerine tahakkuk ettirilen borçlanma bedelinin kısmen ödenmesi hâlinde yapılan ödemeye karşılık gelen sigortalılık süresinin hangi tarihlere mal edileceği 5. madde kapsamında değerlendirilerek yurt dışındaki sigortalılık sürelerinin ispatlayıcı belgelerde kayıtlı bulunan tarihler arasındaki son tarihten geriye doğru hesaplanması ile sonuca ulaşılacaktır. İlgili maddenin borçlanılan sürelerin hangi tarihlere mal edileceğine yönelik açık düzenlemesi karşısında borçlanma cetvelindeki süreye ait borçlanma bedelinin ihtirazi kayıt konularak ödenmesinin de sonuca etkili olmadığı belirgindir. Eldeki davada davacının Alman Rant Sigortası hizmet belgesine göre 18 yaşını ikmal ettiği 05.11.1984 tarihinde Pflichtbeitragszeit (zorunlu prim süresi) kapsamında sigortalılığının bulunduğu, 31.03.2008 tarihinde Kuruma vermiş olduğu borçlanma talep dilekçesiyle 3201 sayılı Kanun uyarınca yurt dışında geçen 20.08.1984 ile 31.12.2007 tarihleri arasındaki süreleri borçlanma talebinde bulunduğu, Kurumca borçlanma talebi kabul edilerek 05.11.1984-24.03.1998 ile 28.01.1999-09.03.2008 tarihleri arasında kalan 8100 prim günü karşılığı borç tahakkuk cetveli düzenlendiği ve davacı tarafından 5225 gün karşılığı borçlanma bedelinin 26.12.2014 tarihinde ödendiği, borçlanılan 5225 günlük sürenin 01.01.1990-24.03.1998, 01.01.1999-04.12.1999 ve 01.01.2000-31.12.2007 tarihleri arasına mal edildiği anlaşılmaktadır. Yukarıdaki bilgiler ışığında somut olay değerlendirildiğinde, 3201 sayılı Kanun’un 5. maddesine yer alan açık düzenleme karşısında tahakkuk ettirilen borçlanma bedelinin davacı tarafından kısmen ödenmesi söz konusu olduğundan borçlanılan sürenin hangi tarihe mal edileceğinin tespiti ispatlayıcı belgelerde kayıtlı bulunan tarihler arasındaki son tarihten geriye doğru gidilerek belirlenecektir. Diğer taraftan Özel Daire bozma kararında belirtilen borçlanma cetvelindeki süreye ait borçlanma bedelinin ihtirazi kayıt konularak ödenmiş olması da sonuca etkili olmayacaktır. Borçlanma bedeli ihtirazi kayıt konularak ödense dahi kısmi ödeme hâlinde 3201 sayılı Kanun’un 5. maddesi uyarınca ispatlayıcı belgelerde kayıtlı bulunan tarihler arasındaki son tarihten geriye doğru gidilerek mal edilecek tarihler tespit edilecektir. Hâl böyle olunca direnme kararı yukarıda açıklanan bu değişik gerekçe ile bozulmalıdır. SONUÇ: Davalı … vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin direnme kararının yukarıda açıklanan bu değişik gerekçe ve nedenlerden dolayı 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 373/2. maddesi gereğince BOZULMASINA, dosyanın Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere 12.12.2018 gününde oy birliği ile kesin olarak karar verildi.
T.C. YARGITAY 22. Hukuk Dairesi 2016/22704 2019/22241 03/12/2019 Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalılar vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: Y A R G I T A Y K A R A R I Davacı İsteminin Özeti: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin davalılar nezdinde taşeron işçisi ve endeks okuma operatörü olarak 03.05.1999-31.12.2014 tarihleri arasında kesintisiz çalıştığını, iş akdinin emekliliğe hak kazanması sebebiyle haklı olarak feshettiğini, davalılar arasında asıl işveren alt işveren ilişkisinin bulunduğunu, işyerinde fazla çalışma yapıldığını ileri sürerek kıdem tazminatı, yıllık izin ücreti alacağı, hafta tatili ücreti alacağı, fazla mesai ücreti alacağı ile resmi ve dini tatil ücreti alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir. Davalılar Cevabının Özeti: Davalı …Ş. vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu alacakların zamanaşımına uğradığını, müvekkilinin yapılan ihalelerle sayaç okuma işini diğer davalı şirkete verdiğini, ve bu nedenle ihale makamı olduklarını, davacının kurum çalışanı olmadığını, yüklenici firmanın işçisi olduğunu, ilgili şirketler tarafından davacıya kıdem tazminatı ve diğer haklarının ödenip ödenmediğinin tespitinin gerektiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini gerektiğini savunmuştur. Davalı … Petr. Ürn. Elektr. Nakl. Taah. İth. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın zamanaşımına uğradığını, davacının emeklilik nedeni ile iş akdini sonlandırması üzerine müvekkili şirkette çalıştığı dönemden kaynaklanan kıdem tazminatının kendisine ödendiğini, İş Kanunundan doğan haklarının kendisine ödendiğini, diğer dönemlerden sorumlu olmadıklarını, dava dilekçesinde ileri sürülen çalışma sürelerinin gerçek olmadığını, davacının yıllık izinlerini kullandığını belirterek davanın reddini talep etmiştir. Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece yapılan yargılama sonucunda toplanan deliller, tanık beyanları ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kısmen kabulüne, karar verilmiştir. Temyiz Başvurusu : Karar, davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmiştir. Gerekçe: Taraflar arasında, davacının yıllık izin ücreti alacağının miktarı konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 31.maddesinde hâkim, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabilir, soru sorabilir, delil gösterilmesini isteyebilir şeklinde düzenleme yapılarak hakime yargılama sonunda doğruya ulaşma görevini yüklemiştir. Anayasamızın 141.maddesine göre, yargı basit, çabuk ve ucuz gerçekleşmelidir. Devlet yargının basit, ucuz ve çabuk gerçekleşmesi için gerekli düzenlemeleri yapmak durumundadır. Zira hakkın tanınması ve korunmasındaki gecikmeler, hukuk devleti ilkesi ile uyumlu değildir, adil yargılanma hakkını ihlâl eder. Bu sebeple yargılama sonucunda ulaşılacak hüküm, doğru, gecikmemiş ve kendisinden beklenen etkiyi gösteren bir niteliğe sahip olmalıdır. Bundan dolayı belirsiz vakıaların açıklattırılmasına, eksikliklerin hâkim tarafından işaret edilerek taraflarca giderilerek yargılamanın uzatılmasının önüne geçilmesine ilişkin hâkimin davayı aydınlatma yükümlülüğü bulunmaktadır. Usul hukukunda bu yükümlülüğün anlamı, doğru hüküm kurulmasıdır. Bu hususta yapılacak bir inceleme içinse, tarafların iddialarını eksiksiz ve zaman, yer gibi somut unsurlarıyla tam bir açıklık içinde yargılamaya getirmeleri gerekmektedir. Somut olayda davacı vekili çalışma süresi boyunca davacının sadece 10 gün izin kullandığını, kalan yıllık izin haklarının ise kullandırılmadığını iddia etmiştir. Mahkemece, davacının 15 yıllık toplam hizmet süresi karşılığı 270 gün izin hakkının bulunduğu ve sadece 10 gün izin kullanıldığı kabul edilerek bakiye 260 günlük izin hakkının kullanılmadığına ve bu süre için yıllık izin ücreti alacağının bulunduğuna karar verilmiştir. Mahkemece, davacının davayı somutlaştırma yükü (HMK m.194), hakimin de davayı aydınlatma yükümlülüğü (HMK m.31) bulunduğu göz önüne alınarak, davacının 15 yıllık çalışma süresi boyunca sadece 10 gün yıllık izin kullanılmaması hayatın olağan akışına aykırı olduğundan, davacının beyanı alındıktan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilip, sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir. SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenlerle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine 03.12.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.
22. Hukuk Dairesi 2017/23865 E. , 2019/20398 K. MAHKEMESİ:İş Mahkemesi DAVA TÜRÜ: ALACAK Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: Y A R G I T A Y K A R A R I Davacı İsteminin Özeti: Davacı vekili, müvekkilinin davalı işyerinde 01.06.2010 tarihinde motorlu kurye (motorlu ilaç dağıtımı) görevlisi olarak işe başladığını, 05.11.2010 tarihinde geçirdiği trafik kazası sonucu sağ ayak bilek kısmında üç adet kırık meydana gelmesi nedeniyle 05.11.2010 – 02.06.2011 tarihleri arasında çalışamaz raporu aldığını, bu raporda “uzun süre ayakta çalışması ve motosiklet kullanarak çalışması sakıncalıdır” şeklinde görüş bildirildiğini, rapor sonrası 03.06.2011 tarihinde işyerine çalışmak için gittiğini, rapora ve ayağındaki sakatlığa rağmen motosiklet kullanmaya zorlanması üzerine bu şekilde çalışamayacağını beyan ederek 06.06.2011 tarihli ihtarname ile iş sözleşmesini fesih ettiğini ileri sürerek kıdem tazminatı alacağının davalıdan tahsilini istemiştir. Davalı Cevabının Özeti: Davalı vekili, davacının sağlık raporunun bitim tarihi olan 03.06.2011 günü işyerine gelerek bundan sonra motosiklet kullanmayacağını, kurumun işini yaparken kaza geçirdiğini, işyerinde başka bir işte çalışmak istediğini beyan ettiğini, farklı bir işte çalışma talebinin yerine getirmelerinin mümkün olmadığını, kendisine uygun açık bir pozisyon bulunmadığını belirttiklerinde ise davacının “o zaman benimle uğraşmak zorunda kalırsınız” şeklinde beyanda bulunarak diğer çalışanların huzurunda işyerini terk ettiğini, 01.06.2010 tarihinde işe giren davacının beş ay gibi kısa bir süre çalıştıktan sonra 05.11.2010 tarihinde iş kazası geçirip 05.11.2010 – 02.06.2011 tarihleri arasında yaklaşık yedi ay rapor alarak bir daha çalışmadığını, beş aylık fiili çalışma yanında yaklaşık yedi ay kıdeminin olduğunu, iş sözleşmesinin 10.06.2011 tarihli ihtarname ile 4857 sayılı İş Kanununun 25/1-b maddesi gereğince raporlu olduğu sürenin bildirim süresini altı hafta geçmesi nedeniyle fesih edildiğini beyanla davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece, davacının 01.06.2010 – 10.06.2011 tarihleri arasında davalı işyerinde aralıklı çalışmasının bulunduğu ve beş ay beş gün raporlu bulunan davacının çalışma süresinin toplam yedi ay olması karşısında kıdem tazminatına hak kazanamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Temyiz: Kararı davacı vekili temyiz etmiştir. Gerekçe: 1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki tüm temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir. 2-Davacı işçinin kıdem tazminatına esas hizmet süresi taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır. İşverene ait bir ya da birkaç işyerinde belli bir süre çalışmış bir işçinin, işini kaybetmesi halinde işinde yıpranması, yeni bir iş edinmede karşılaşacağı güçlükler ve işyerine sağladığı katkı göz önüne alınarak, geçmiş hizmetlerine karşılık işveren tarafından işçiye kanuni esaslar dahilinde verilen toplu paraya “kıdem tazminatı” denilmektedir. Kıdem tazminatının koşulları, hesabı ve ödeme şekli doğrudan İş Kanunlarında düzenlenmiştir. Kıdem tazminatı, feshe bağlı haklardan olsa da, iş sözleşmesinin sona erdiği her durumda talep hakkı doğmamaktadır. 4857 sayılı İş Kanununun 120. maddesi hükmüne göre yürürlükte bırakılan 1475 sayılı yasanın 14. maddesinde kıdem tazminatına hak kazanabilmek için işçinin işverene ait işyerinde en az bir yıl çalışmış olması gerekir.İşçinin işyerinde çalıştığı sırada almış olduğu istirahat raporlarının kıdem süresinde değerlendirilmesi yerinde olur. İşçinin çalıştığı sırada bir defada ihbar önelini 6 hafta aşan istirahat raporu süresinin kıdem tazminatı hesabında dikkate alınamayacağı, kararlılık kazanmış Yargıtay uygulamasıdır.Somut uyuşmazlıkta, davacı davalı işyerinde 01.06.2010 tarihinde işe başladığını, 05.11.2010 tarihinde geçirdiği iş kazası nedeniyle 05.11.2010 – 02.06.2011 tarihleri arasında raporlu olduğunu iddia etmiştir. Mahkemece, beş ay beş gün raporu bulunan davacının çalışma süresinin toplam yedi ay olması nedeniyle kıdem tazminatına hak kazanamayacağı kabul edilmiştir. Hizmet döküm cetveli incelendiğinde, 01.06.2010-10.06.2011 tarihleri arasındaki dönemde davalı işverene ilişkin kayıt bulunduğu ancak bu dönemde 2010 yılı Aralık ayından itibaren davalı işverence prim ödemesi yapılmadığı görülmektedir. Söz konusu dönemde davacının raporlu olması nedeniyle çalışamadığı taraflar arasında uyuşmazlık konusu değildir. Ancak bu dönemde de davacı ile davalı işveren arasındaki iş ilişkisi devam etmekte olup bu durumun taraflar arasındaki işçi-işveren ilişkisini ortadan kaldırmayacağı açıktır. Buna göre davacının davalı işyerindeki çalışma süresi, hizmet döküm cetvelinde kayıtlı bulunan dönem esas alınarak belirlenmelidir. Diğer yandan kıdem tazminatının hesaplanmasında esas alınacak süre ise, yukarıda da açıklandığı üzere fiili çalışma süresi ile birlikte davacının raporlu olduğu sürenin ihbar öneli + 6 haftaya tekabül eden kısmı hizmet süresine dahil edilerek tespit edilmelidir. Mahkemece belirtilen tüm bu hususlar dikkate alınmaksızın davacının davalı işyerindeki çalışma süresinin yedi ay olduğu gerekçesiyle kıdem tazminatına hak kazanamayacağının kabul edilmesi hatalı olmuştur. Bu durumda Mahkemece yapılacak iş, davacının davalı işyerinde en az bir yıl çalışmış olma koşulunu hizmet döküm cetveline göre gerçekleştirdiği kabul edilmeli ve iş sözleşmesinin kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde feshedilmesi halinde kıdem tazminatının hesaplanmasında yedi aylık dönemin dikkate alınmasıdır. Eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 06.11.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
9. Hukuk Dairesi 2017/17521 E. , 2019/20571 K. MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalılardan … Hidroelektrik Santralleri Enerji Yat. Elektrik Üretimi A.Ş. vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: YARGITAY KARARI A) Davacı İsteminin Özeti: Davacı vekili, müvekkilinin davalı şirketlere bağlı olarak 02/05/2013 – 02/02/2015 tarihleri arasında aralıksız çalıştığını, iş akdinin işverence haksız ve bildirimsiz olarak feshedildiğini, en son aldığı aylık ücretinin net 3.500,00 TL olduğunu iddia ederek bir kısım işçilik alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. B) Davalı Cevabının Özeti: Davalılar ayrı ayrı davanın reddine karar verilmesini talep etmişlerdir. C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. D) Temyiz: Kararı davalı … Hidroelektrik Santralleri Enerji Yat. Elektrik Üretimi A.Ş. vekili temyiz etmiştir. E) Gerekçe: 4857 sayılı İş Kanunu’nun 2/6 maddesinde asıl işveren–alt işveren ilişkisi tanımlanmış olup, ilgili ilişkiden bahsedebilmek için işe alan firmanın uzmanlık gerektiren ya da yardımcı iş niteliğinde bir işi üstlenmesi, çalışan işçinin tüm çalışmasını asıl işverenin işyerine hasretmesi gerektiği belirtilmiştir. Davalı … Hidroelektrik Şirketi ile … Elektronik Şirketi arasındaki sözleşme incelendiğinde ise sözleşmenin konusu ve kapsamının davalı … Hidroelektrik Şirketinin Antalya’da kuracağı 2 adet üniteden oluşan ve her bir ünitenin 2×2,25 MWe gücünde olacağı toplam 4,5 MWm4/4 MWe kurulu gücündeki … HES’in tüm inşaat ve hidromekanik işleri ile santral binasında belirtilen tüm elektromekanik teçhizatın ve yardımcı ekipmanlarının temini ile bu teçhizatın tesisi için montaj ve devreye alınma hizmeti verilmesi işi olduğu görülmektedir. Davalı … Hidroelektrik Santral şirketi ile diğer davalı … Elektromekanik şirketi arasındaki sözleşmenin niteliği eser sözleşmesi olup aralarındaki ilişki asıl işveren alt işveren ilişkisi değildir. Bu itibarla talep edilen alacaklar bakımından davalı … Hidroelektrik Şirketinin sorumluluğunun bulunmadığının, davalı … Hidroelektrik Şirketine husumet yöneltilmesinin mümkün olmadığının düşünülmemesi hatalıdır. F) SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 20/11/2019 günü oybirliği ile karar verildi.
T.C. YARGITAY 22. Hukuk Dairesi 2016/23673 2019/22542 05/12/2019 Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı vekili ve davalılardan … vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: Davacı İsteminin Özeti: Davacı vekili, müvekkilinin davalıya ait işyerinde 01/02/2005-24/03/2014 tarihleri arası park bahçe işlerinde çavuş olarak çalıştığını, iş sözleşmesinin işverence haklı neden olmaksızın feshedildiğini beyanla kıdem ve ihbar tazminatı ile bir kısım işçilik alacaklarını talep etmiştir. Davalıların Cevabının Özeti: Davalı … vekili, dava konusu alacakların zamanaşımına uğradığını, müvekkilinin asıl işveren sıfatına sahip olmadığını, davacının diğer davalının işçisi olarak çalıştığını, iş sözleşmesinin verilen emir ve talimatlara uymaması ve işyeri düzenini bozması üzerine haklı nedenle feshedildiğini beyanla davanın reddini savunmuştur. Diğer davalı şirket davaya cevap vermemiştir. Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece toplanan deliller ve yazılı gerekçe ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Temyiz: Karar davacı vekili ve davalılardan … vekili tarafından edilmiştir. Gerekçe: 1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davacı ile davalı …’nın aşağıdaki bentlerin kapsamı dışındaki temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir. 2-Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır. Fazla çalışmanın yazılı delil ya da tanıkla ispatı imkan dahilindedir. İşyerinde çalışma düzenini bilmeyen ve bilmesi mümkün olmayan tanıkların anlatımlarına değer verilemez. Somut olayda, davacının fazla çalışması tanık beyanlarına göre kış mevsiminde ayın 3 haftası hafta içi 5 gün 08.00-17.00 saatleri arası, cumartesi 08.00-13.30 saatleri arası, ayın bir haftasında ise cumartesi 08.00-17.00 saatleri arası ortalama haftalık 1 saat fazla mesai yaptığı, yaz mevsiminde ise haftanın 6 günü 22.00-07.00 saateleri arası çalıştığı ve haftalık ortalama 3 saat fazla mesai yaptığı kabul edilerek hesaplanmıştır. Fazla çalışmanın ispatı konusunda, dosya içerisinde, işyerindeki çalışma düzenini gösterir işyeri kayıtlarının bulunmadığı ve davacının fazla çalışmalarının davacı ve davalı tanık beyanlarına göre tespit edildiği görülmüştür. Dosya kapsamında dinlenen taraf tanık beyanları, yapılan işin niteliği ve özellikle tanıklarca davacının kış mevsiminde işe, 07.30’da yaz mevsiminde ise 21.30’da başladığına ilişkin beyanlarına göre davacının kış mevsiminde ayın 3 haftası hafta içi 5 gün 07.30-17.00 saatleri arası cumartesi günü 07.30-13.30 saatleri arası yasal ara dinlenme ile ortalama haftada 3 saat fazla çalıştığını, ayın bir haftasında ise haftanın 6 günü 07.30-17.00 saatleri arası 6 saat fazla mesai yaptığını, yaz mevsiminde ise 21.30-07.00 saatleri arası yasal ara dinlenme ile haftalık ortalama 6 saatle sınırlı olarak ispatladığı kabulü gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir. 3-4857 sayılı İş Kanununun 59.maddesinde, iş sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde, işçiye kullandırılmayan yıllık izin sürelerine ait ücretlerin son ücret üzerinden ödeneceği hükme bağlanmıştır. Yıllık izin hakkının ücrete dönüşmesi için iş sözleşmesinin feshi şarttır. Bu noktada, sözleşmenin sona erme şeklinin ve haklı nedene dayanıp dayanmadığının önemi bulunmamaktadır. Yıllık izinlerin kullandırıldığı noktasında ispat yükü işverene aittir. İşveren yıllık izinlerin kullandırıldığını imzalı izin defteri veya eşdeğer bir belge ile kanıtlamalıdır. Bu konuda ispat yükü üzerinde olan işveren, işçiye yemin teklif edebilir. Akdin feshi halinde kullanılmayan yıllık izin sürelerine ait ücret, işçinin kendisine veya hak sahiplerine ödenir. Böylece, iş sözleşmesinin feshinde kullanılmayan yıllık ücretli izin hakkı izin alacağına dönüşür. Bu nedenle zamanaşımı da iş sözleşmesinin feshinden itibaren işlemeye başlar. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 31. maddesinde, hakimin davayı aydınlatma ödevi düzenlenmiş olup, madde uyarınca, hakim uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabileceği, soru sorabileceği ve delil gösterilmesini isteyebileceği düzenlenmiştir. Somut olayda, mahkeme tarafından hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davacının dokuz yıldan fazla olan hizmet süresi boyunca hiç yıllık ücretli izin kullanmadığı kabulü ile yıllık ücretli izin hesabı yapılmıştır. Davacının, işyerinde çalıştığı hizmet süresince hiç yıllık izin kullanmadığı iddiası hayatın olağan akışına aykırıdır. Mahkemece davanın aydınlatılması ödevi çerçevesinde davacının bu konudaki beyanları alınarak sonucuna göre yıllık ücretli izin alacağı hesaplanması gerekirken, belirtilen hususlar yerine getirilmeden yazılı şekilde eksik inceleme ile verilmiş olan karar usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirmiştir. 4-Taraflar arasında zamanaşımı savunmasının dikkate alınıp alınamayacağı konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır. Zamanaşımı, alacak hakkının belli bir süre kullanılmaması yüzünden dava edilebilme niteliğinden yoksun kalmasını ifade eder. Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere zamanaşımı, alacak hakkını sona erdirmeyip sadece onu “eksik bir borç” haline dönüştürür ve “alacağın dava edilebilme özelliği”ni ortadan kaldırır. Uygulamada, fazlaya ilişkin hakların saklı tutulması, dava açma tekniği bakımından, tümü ihlal ya da inkâr olunan hakkın ancak bir bölümünün dava edilmesi, diğer bölümüne ait dava ve talep hakkının bazı nedenlerle geleceğe bırakılması anlamına gelir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunca benimsenmiş ilkeye göre, kısmi davada fazlaya ilişkin hakların saklı tutulmuş olması, saklı tutulan kesim için zamanaşımını kesmez, zamanaşımı, alacağın yalnız kısmi dava konusu yapılan miktar için kesilir. Dava konusunun ıslah yoluyla arttırılması durumunda, 1086 sayılı HUMK hükümlerinin uygulandığı dönemde, ıslah dilekçesinin tebliğini izleyen ilk oturuma kadar ya da ilk oturumda yapılan zamanaşımı defi de ıslaha konu alacaklar yönünden hüküm ifade eder. Ancak Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun yürürlüğe girdiği 01.10.2011 tarihinden sonraki uygulamada, 371/2 ve 319. maddeler uyarınca ıslah dilekçesinin davalı tarafa tebliği üzerine iki haftalık süre içinde ıslaha konu kısımlar için zamanaşımı definde bulunulabileceği kabul edilmelidir. 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu yürürlükte iken süre geçtikten sonra yapılan zamanaşımı define davacı taraf süre yönünden hemen ve açıkça karşı çıkmamışsa (suskun kalınmışsa) zamanaşımı defi geçerli sayılmakta iken, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun uygulandığı dönemde süre geçtikten sonra yapılan zamanaşımı definin geçerli sayılabilmesi için davacının açıkça muvafakat etmesi gerekir. Başka bir anlatımla 01.10.2011 tarihinden sonraki uygulamalar bakımından süre geçtikten sonra ileri sürülen zamanaşımı define davacı taraf muvafakat etmez ise zamanaşımı defi dikkate alınmaz. Somut uyuşmazlıkta, davalı asıl işveren Belediye davaya süresinde cevap vermiş ve zamanaşımı def’i ileri sürmüştür. Davalı şirket ise davaya cevap vermemiştir. Mahkemece davalı şirket zamanaşımı savunması yapmadığı halde diğer davalı Belediyenin zamanaşımı savunmasından yararlandırılmış ise de zamanaşımı def’i, borcu ortadan kaldırmayıp bunu ileri sürene borcu yerine getirmekten kaçınma yetkisi verdiği ve davalılar arasındaki müteselsil borçluluk ilişkisi uyarınca müteselsil borçlulardan birinin ileri sürdüğü zamanaşımı def’inden bunu ileri sürmemiş olanların yararlanmayacağı, davalı asıl işveren Belediyenin zamanaşımı savunmasının diğer davalı alt işveren şirkete sirayet etmesinin mümkün olmadığı bu nedenle davalı Belediyece davaya karşı yapılan zamanaşımı savunmasının sadece kendisi bakımından sonuç doğuracağı gözetilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir. 5-Kıdem tazminatına esas alınacak olan ücretin tespitinde 4857 sayılı İş Kanunu’nun 32. maddesinde sözü edilen asıl ücrete ek olarak işçiye sağlanan para veya para ile ölçülebilen menfaatler göz önünde tutulur. Buna göre ikramiye, devamlılık arz eden prim, yakacak yardımı, giyecek yardımı, kira, aydınlatma, servis yardımı, yemek yardımı ve benzeri ödemeler kıdem tazminatı hesabında dikkate alınır. İşçiye sağlanan özel sağlık sigortası yardımı ya da hayat sigortası pirim ödemeleri de para ile ölçülebilen menfaatler kavramına dahil olup tazminata esas ücrete eklenmelidir. Satış rakamları ya da başkaca verilere göre hesaplanan prim değişkenlik gösterse de, kıdem tazminatı hesabında genişletilmiş ücret kavramı içinde değerlendirilmelidir. Somut uyuşmazlıkta, davalı işverence, davacı işçiye araç tahsis edildiği anlaşılmış olup davacının kıdem tazminatına esas alınacak olan ücretine fesih tarihinde normal günlük “servis hizmeti” karşılığı miktar dahil edilmelidir. Hal böyle iken davacının yol yardımı almadığı kabulü ile kıdem tazminatına esas ücretin tespiti hatalı olup bozmayı gerektirmiştir. SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, 05/12/2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
19. Hukuk Dairesi 2019/407 E. , 2020/1389 K. MAHKEMESİ : ….Asliye Hukuk Mahkemesi (Tic. Mah. Sıf.) Taraflar arasında görülmekte olan menfi tespit davasının ilk derece mahkemesinde yapılan yargılaması sonunda verilen kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine …Hukuk Dairesi tarafından verilen davalı vekilinin istinaf talebinin reddine, davacı vekilinin istinaf talebinin kabulü ile hükmün davalı banka yönünden kaldırılarak davalı banka yönünden davanın kabulüne ilişkin ilişkin hükmün davalı temlik alan … Varlık Yönetimi A.Ş vekilince duruşmalı olarak temyiz edilmesi üzerine ilgililere çağrı kağıdı gönderilmişti. Belli günde davacı vekili Av. … ile davalı vekili Av. …’nın geldiği görülmüş olmakla duruşmaya başlanarak hazır bulunan taraf vekillerinin sözlü açıklamaları dinlenildikten ve temyiz dilekçesinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosya incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü. – K A R A R – Davacı vekili, davacı şirket ile davalı … Akaryakıt İnşaat Nakliye Gıda San ve Tic. A.Ş. arasında 01.09.2015 tarihinde Akaryakıt Alım Sözleşmesini imzaladığını, davalı şirketin piyasa şartlarından daha iyi şekilde iskonto sağlanmasından ötürü sözleşmede belirtilen çeklerin davalı şirkete teslim edildiğini, davalı firmanın ilk zamanlar akarkayıt teminini yerine getirdiğini ancak daha sonra ekonomik sıkıntılar nedeniyle yükümlülüğünü yerine getirmediği gibi kendisine verilen çekleri de iade etmediğini, dava konusu çeki de kullanmış olduğu krediye teminat olarak verdiğini ileri sürerek Denizbank Ostim Şubesine ait 8196720 no’lu 101.380,00 TL bedelli çek yönünden davacının borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı … Bank A.Ş vekili, davaya konu çekin davacı tarafından imzalanarak diğer davalı … Akaryakıt İnşaat Nakliye Gıda San ve Tic. A.Ş.’ne verildiğini ve diğer davalı tarafından teminat olarak ciro yoluyla davaya konu çekin bankaya geçtiğini, Türk Ticaret Kanunu uyarınca kıymetli evraklarda soyutluk ilkesinin geçerli olduğunu ve kıymetli evrakların kendilerinin doğumuna neden olan hukuki işlemden bağımsız olarak geçerliliklerini sürdürdüğünü, buna göre davaya konu çekin doğumuna sebep olan sözleşmenin geçersiz olduğu iddiası ya da sözleşme gereğince edimlerin yerine getirilmemesinden bahisle söz konusu bonoların ödenemeyeceği yönündeki iddianın Ticaret hukuku uyarınca temelsiz olacağını belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. Davalı şirket usulüne uygun tebligata rağmen davaya cevap vermemiştir. İlk derece mahkemesince yapılan yargılama sonucunda, davacı tarafından dava konusu çeklerden dolayı bankaya sorumlu olmadıklarının tespiti talep edilmişse de, dava konusu çeklerin davalı … Akaryakıt İnşaat Nakliye Gıda San ve Tic. A.Ş. tarafından tahsil cirosu ile davalı bankaya ciro edildiği, davacı, davalı … Akaryakıt İnşaat Nakliye Gıda San ve Tic. A.Ş.’nin şirketi ile aralarındaki sözleşmenin yükümlülüklerinin yerine getirilmediğini iddia etmişse de bu hususun ispat edilemediği, ispat edilse dahi üçüncü kişi konumundaki bankanın alacak hakkını etkilemeyeceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, hükme karşı taraf vekillerince istinaf kanun yoluna başvurulmuştur. Bölge adliye mahkemesince, her ne kadar menfi tespit davasına konu 101.380,00 TL bedelli çekin davalı bankaya davalı … Akaryakıt İnşaat Nakliye Gıda San ve Tic. A.Ş. tarafından kullanmış olduğu kredi karşılığı çek tevdi bordrosu ile davalı bankaya teslim edildiği, davaya konu çekin üzerinde tahsil cirosu olarak yapıldığı savunulmuş ise de, davalı banka vekilinin 09.12.2015 havale tarihli, 09.05.2016 havale tarihli ve 17.01.2018 tarihli cevap ve beyan dilekçelerinde davaya konu çekin davacı tarafından imzalanarak diğer davalı … Akaryakıt İnşaat Nakliye Gıda San ve Tic. A.Ş.’ne verildiği ve diğer davalı tarafından bankalarına kullanılan kredinin teminatı olarak ciro yoluyla verildiği belirtildiği, bu hale göre davalın banka vekilinin aşamalardaki savunmalarına göre dava konusu çeklerin teminat çeki olduğu kabul edildiğinden 6102 sayılı TTK’nın 818.maddesinde; çekler hakkında uygulanacak poliçeye ait hükümlerin düzenlendiği, rehin cirosu ile ilgili aynı Kanunun 689.maddesine yapılmış herhangi bir atfın bulunmadığı, çekte rehin cirosunun caiz olmayıp, rehin veya bunun sonucunu elde etmeye yönelik teminat amacıyla çekin elde edilmesi halinde çeki devir alan davalı bankanın çeke dayalı hakları kullanamayacağı, davalı bankanın yetkili hamil olarak kabul edilemeyeceğinden davalı banka yönünden davanın kabulü yerine davanın reddi kararı isabetli görülmediği gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesinin kararının davalı banka yönünden kaldırılmasına, 27.11.2015 tarihli 101.380,00 TL bedelli 8196720 no’lu Denizbank’a ait çekten ötürü davacının davalı bankaya borçlu olmadığının tespitine karar verilmiş,davalı banka vekilinin istinaf başvurusu yönünden; HMK’nın 397/(2). maddesi gereğince ihtiyati tedbir kararının etkisi aksi belirtilmediği taktirde nihai kararın kesinleşmesine kadar devam edecek olup ilk derece mahkemesince 27.11.2015 tarihinde davaya konu çek yönünden davalı banka yönünden icra takibine konu edilmemesi çek hakkında ödeme yasağı konulması ve arkasının yazılmamasına yönelik ihtiyati tedbir kararı verildiği, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak davanın davalı banka yönünden kabulü yönünde hüküm kurulduğu gerekçesiyle bu aşamada davalı banka vekilinin ihtiyati tedbirin kaldırılmasına yönelik istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş,hüküm davalı (temlik alan) … Varlık Yönetimi A.Ş vekili tarafından temyiz edilmiştir. Davacı, davalı şirketten akaryakıt satın almak amacıyla avans olarak dava konusu çeki davalı şirket lehine keşide ettiğini, ancak davalı şirketin davacıya akaryakıt temin etmediğini, böylece çekin bedelsiz kaldığını, davalı şirketin bu çeki diğer davalı bankaya kredi ilişkisinin teminatı olarak ciro ettiğini belirterek davacının bu çekten dolayı davalı bankaya borcu olmadığının tespitini istemiştir. Davalı şirket davaya cevap vermemiştir. Davalı banka davalı şirketin kredi müşterisi olduğunu ve dava konusu çeki kredi borcunun teminatı olarak bankaya ciro edip verdiğini, davacının bedelsizlik iddiasının davalı bankaya karşı ileri sürülemeyeceğini belirterek davanın reddini istemiştir. İlk derece mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir. İlk derece mahkemesinin kararına karşı davalı banka ihtiyati tedbir hakkında bir karar verilmesi gerekçesiyle istinaf kanun yoluna başvurmuştur. İstinaf mahkemesince davalı bankanın istinaf başvurusunun reddine, davacının istinaf başvurusunun kabulüne karar verilerek ilk derece mahkemesinin kararının davalı banka yönünden kaldırılarak davanın davalı banka yönünden kabulüne karar verilmiştir. Davalı banka hükümden sonra dava konusu çekle ilgili haklarını … Varlık Yönetimi A.Ş ‘ye temlik etmiş ve temlik alan varlık yönetimi şirketi hükmü temyiz etmiştir. 6102 sayılı TTK’nun 818.maddesi çekler hakkında uygulanacak poliçe hükümlerine ilişkin atıf maddesi olup TTK’nun 689. maddesinde yer alan poliçe ile ilgili rehin cirosuna atıf yapılmadığından çeklerde rehin cirosunun uygulanması mümkün olmayıp, böyle bir ciro yapılsa bile yok hükmündedir. Bu konuda İstinaf mahkemesinin belirlemesi ile Dairemizin belirlemesi arasında hiçbir farklılık bulunmamaktadır. Ancak somut olayda dava konusu çek üzerindeki lehtar cirosu beyaz ciro olup bu ciro TTK’nun 689.maddesinde açıkça yazıldığı şekilde bir rehin cirosu değildir. Çek metninde böyle bir ibare olmadığı için davalı bankanın cevap dilekçesinde bu çeki kredi müşterisinin borçlarının teminatı olarak aldığı şeklindeki beyanı çekteki beyaz ciroyu rehin cirosu haline getirmez. Ciro temlik cirosu olup 6102 sayılı TTK’nın 687(6762 sayılı TTK’nın no 599) maddesi uyarınca keşidece ile lehtar arasındaki hukuki ilişkiden kaynaklanan şahsi def’ilerin ciro yolu ile hamil olan davalı bankaya karşı ileri sürülebilmesinin çekin iktisabında bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olması şartına bağlıdır. Davacının iddiasını ispat edemediği de gözetilerek ilk derece mahkemesi kararının açıklanan gerekçelerle yerinde olduğu anlaşılmış olup istinaf mahkemesince davacının davalı banka yönünden yapmış olduğu istinaf isteminin reddine karar verilmesi gerekirken (Dairemizin 01.06.2015 tarih 2014/10394 esas, 2015/8019, 15.09.2014 tarih 2013/16867 esas, 2014/13470) bölge adliye mahkemesinin açıklanan şekilde değerlendirme yaparak ilk derece mahkemesi kararını davalı banka yönünden kaldırması doğru olmamış hükmün bu nedenle bozulması gerekmiştir. SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle kararın BOZULMASINA, vekili Yargıtay duruşmasında hazır bulunan davalı (Temlik Alan … Varlık Yönetimi A.Ş) yararına takdir edilen 2.540,00 TL duruşma vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya (temlik alan … Varlık Yönetim A.Ş.) ödenmesine, dosyanın Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 21. Hukuk Dairesine gönderilmesine, peşin harcın istek halinde temyiz eden davalıya iadesine, 09.07.2020 gününde oyçokluğuyla karar verildi. MUHALEFET ŞERHİ Dava konusu çekin rehin cirosuyla devredilmediği yolundaki sayın çoğunluk görüşüne iştirak etmekle birlikte, davalı bankanın bahse konu çeki müşterisi ile arasındaki kredi sözleşmesinin teminatı olarak aldığı hususunda bir ihtilaf bulunmamaktadır. Bu durumda banka çekin toplam tutarı kadar değil, müşterisi ile arasındaki kredi borç bakiyesi kadar alacaklı konumundadır. Dairemizin benzer uyuşmazlıkla ilgili 30.10.2003 gün ve 2013/13454-16663 Esas, Karar ilamı da bu yöndedir. Bozma gerekçesine bu hususun da ilave edilmesi gerektiği kanaatiyle sayın çoğunluğun dar kapsamlı bozma iradesine katılmıyorum.
13. Hukuk Dairesi 2017/2376 E. , 2020/2071 K. MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi Taraflar arasındaki menfi tespit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü. KARAR Davacı çocuğunu davalının işlettiği özel okula kaydettirdiğini ve bedelini … 13. İcra Müdürlüğünün E.2015-90268 sayılı dosyası üzerinden takibe konulan bono ile ödediğini, ancak çocuğunun o okula hiç devam etmediğinden senedin bedelsiz kaldığını, davalının bedelsiz senedi haksız yere icra takibine koyduğunu ileri sürerek borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini istemiştir. Davalı, davanın reddini dilemiştir. Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş; hüküm, davalı tarafından temyiz edilmiştir. 1-Dava tarihinde yürürlükte olan 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 3. maddesine göre tüketici; ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek veya tüzel kişiyi, tüketici işlemi; mal veya hizmet piyasalarında kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere ticari veya mesleki amaçlarla hareket eden veya onun adına ya da hesabına hareket eden gerçek veya tüzel kişiler ile tüketiciler arasında kurulan, eser, taşıma, simsarlık, sigorta, vekâlet, bankacılık ve benzeri sözleşmeler de dâhil olmak üzere her türlü sözleşme ve hukuki işlemi ifade eder. 6502 sayılı yasanın 73. maddesi bu kanunun uygulanması ile ilgili her türlü ihtilafa tüketici mahkemelerinde bakılacağını öngörmüştür. Bir hukuki işlemin sadece 6502 Sayılı yasada düzenlenmiş olması tek başına o işlemden kaynaklanan uyuşmazlığı tüketici mahkemesinde görülmesini gerektirmez. Bir hukuki işlemin 6502 sayılı yasa kapsamında kaldığının kabul edilmesi için taraflardan birinin tüketici olması gerekir. Somut olayda; davacının, velisi olduğu çocuğunun öğrenimi için davalı şirketin işletme olduğu özel okula kayıt yaptırdığı ve dava konusu senetlerin de bu sebeple alındığı anlaşılmakta olup, davacı bu hukuki işlem içerisinde tüketici konumunda olup, taraflar arasındaki hukuki ilişkinin tüketici işlemi olduğunun kabulü gerekir. Bu itibarla uyuşmazlığın Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun kapsamında kaldığına göre davaya bakmaya Tüketici Mahkemesi görevlidir. Görevle ilgili düzenlemeler kamu düzenine ilişkin olup taraflar ileri sürmese dahi yargılamanın her aşamasında resen gözetilir. O halde mahkemece, görevsizlik kararı verilerek dosyanın Tüketici Mahkemesine gönderilmesi gerekirken, işin esasına girilerek hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir. 2-Bozma nedenine göre davalının temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine gerek görülmemiştir. SONUÇ: Yukarıda 1 nolu bentte açıklanan nedenlerle temyiz olunan hükmün BOZULMASINA, 2 nolu bentte açıklanan nedenlerle davalının temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, HUMK’nun 440/III-1 maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 13/02/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi
BOŞTA GEÇEN SÜRE ÜCRETİ T.C. YARGITAY 22. Hukuk Dairesi 2016/25330 2019/23459 17/12/2019 Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen karar, süresi içinde taraflar vekillerince temyiz edilmiş ve davalı vekilince duruşma talep edilmiş ise de; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun geçici 3. maddesi uyarınca uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 438. maddesi gereğince duruşma isteğinin miktardan reddine ve incelemenin dosya üzerinden yapılmasına karar verildikten sonra Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor sunuldu, dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: Davacı isteminin özeti: Davacı vekili, davacının iş sözleşmesinin haksız feshi üzerine açtığı işe iade davası neticesinde … 1.İş Mahkemesinin 2013/744 esas 2014/906 karar sayılı ilamı ile müvekkili lehine 4 aylık boşta geçen süre ücreti ve 5 aylık brüt ücret tutarında işe başlatmama tazminatına hükmedildiğini, Yargıtay 22.Hukuk Dairesinin 2015/4790-8603 sayılı kararı ile hükmün kesinleştiğini, işe iadesi için süresinde davalı işverene müracaat ettiğini ancak işe başlatılmadığını, dolayısıyla anılan ilamdaki alacağa hak kazandığını, ilamda tespit edilen alacağın tahsili için … 3.İcra Müdürlüğünün 2015/2814 esas sayılı dosyası ile davalı aleyhine icra takibi başlatıldığını, davalının 18/05/2015 tarihli itirazı ile icra takibinin durduğunu, oysa hiçbir dayanağı olmayan itirazın müvekkilinin alacağının tahsilini geciktirmek maksadı taşıdığını, yasal mevzuat uyarınca takibe konan alacakların usulüne uygun ve likit olduğunu ileri sürerek davalının icra takibine vaki itirazının iptalini ve %20’den az olmamak üzere icra inkar tazminatına hükmedilmesini talep etmiştir. Davalı cevabının özeti: Davalı vekili; her ne kadar … 1.İş Mahkemesinin 2013/744 esas 2014/906 karar sayılı ilamı ile davacı lehine boşta geçen süre ücreti ve işe başlatmama tazminatına hükmedilmişse de, işe iade davalarında mahkemeden istenen hukuki korumanın feshin geçersizliğinin tespiti olduğunu, davacının boşta geçen süre ücreti ve işe başlatmama tazminatına tespit hükmüne ilişkin kararla hak kazanamayacağını, ayrıca alacak kalemleri de likit olmadığı için icra takibine konu edilemeyeceğini, ayrıca davacının sözleşmesinin Bizim Servis ve Danışmanlık Hizmetleri A.Ş bünyesinde çalışmakta iken feshedildiğini, müvekkilinin firma bünyesinde çalışması olmadığı için hangi ücretlerin baz alınarak icra takibine girişildiğinin anlaşılamadığını ve alacak kalemleri de likit olmadığı için icra takibine konu edilemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir. Mahkeme kararının özeti: Mahkemece, bilirkişi raporu doğrultusunda dosya içerisine sunulan … kayıtlarına göre davacının iş akdinin feshinden sonra 25/10/2013 tarihinde yeniden çalışmaya başladığı, boşta geçen sürenin toplam 42 gün olduğu ve buna göre davacının boşta geçen süre ücreti hesaplanmıştır. Temyiz: Karar, süresi içerisinde davacı ve davalı vekillerince temyiz edilmiştir. Gerekçe: 1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının tüm davacının aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 2-Kesinleşen işe iade davası sonunda, boşta geçen süre alacağı hususunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 21. maddesi uyarınca, mahkemece feshin geçersizliğine karar verildiğinde, kararın kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre için işçiye en çok dört aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer hakların ödenmesinin de hüküm altına alınması gerekir. Bu süre üst sınır olup, aynı maddenin son fıkrası uyarınca sözleşme ile değiştirilemez, aksi hükümler geçersizdir. Yasa koyucu yargılama süresini dikkate alarak bu düzenlemeyi yapmıştır. Yargılama süreci dört aylık sürenin altında kaldığında, kısaca fesih ile işe iade kararı sonrası başvuru arasında boşta geçen süre dört aydan az olduğu takdirde, başvuru tarihine kadar ki ücret ve diğer haklar hüküm altına alınacaktır. Ancak yargılama süreci dört aya kadar ücret ve diğer hakların ödenmesi gerekecektir. Boşta geçen süre için ücret ve diğer hakların ödenmesi, feshin geçersizliğine bağlı ikincil bir sonuçtur. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 21. maddesinin beşinci fıkrasına göre, işçi kesinleşen mahkeme kararının kendisine tebliğinden itibaren on iş günü içinde işe başlamak için işverene başvuruda bulunmak zorundadır. Aksi halde işverence yapılan fesih geçerli bir feshin sonuçlarını doğurur. Yasada işçinin şahsen başvurması gerektiğine dair bir düzenleme bulunmamaktadır. İşçi, işe başlatılma konusundaki iradesini bizzat işverene iletebileceği gibi vekili ya da üyesi olduğu sendika aracılığı ile de ulaştırabilecektir. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun Dairemizce de benimsenen görüşü bu yöndedir. İşveren, işe iade için başvuran işçiyi (1) ay içinde işe başlatmak zorundadır. Aksi halde en az dört, en fazla sekiz aylık ücret tutarında belirlenen iş güvencesi tazminatı ile boşta geçen süreye ait en çok dört aya kadar ücret ve diğer hakları işçiye ödemek zorundadır. İşçinin işe iade yönündeki başvurusu samimi olmalıdır. İşçinin gerçekte işe başlamak niyeti olmadığı halde, işe iade davasının sonuçlarından yararlanmak için yapmış olduğu başvuru geçerli bir işe iade başvurusu olarak değerlendirilemez. İşçinin süresi içinde işe iade yönünde başvurusunun ardından, işverenin daveti üzerine işe başlamamış olması halinde, işçinin gerçek amacının işe başlamak olmadığı kabul edilmelidir. Başka bir anlatımla, işçi işverene hiç başvurmamış gibi sonuca gidilmelidir. Bu durumda işverence yapılan fesih, 4857 sayılı Yasanın 21. maddesinin beşinci fıkrasına göre geçerli bir feshin sonuçlarını doğurur. Bunun sonucu olarak da, işe iade davasında karara bağlanan işe başlatmama tazminatı ile boşta geçen süreye ait ücret ve diğer hakların talebi mümkün olmaz. Ancak, geçerli sayılan feshe bağlı olarak işçiye ihbar ve koşulları oluşmuşsa kıdem tazminatı ödenmelidir. İşe iade yönündeki başvurunun on iş günü içinde işverene bildirmesi gerekmekle birlikte, tebligatın postada gecikmesinden işçinin sorumlu olması düşünülemez. İşverenin de işçinin işe başlama isteğinin kabul edildiğini (1) ay içinde işçiye bildirmesi gerekir. Tebligat sorunları sebebiyle bildirimin süresi içinde yapılamaması halinde, bundan işveren sorumlu tutulamaz. İşverence yasal süre içinde gönderilmiş olsa dahi, işçinin bir aylık işe başlatma süresi aşıldıktan sonra eline geçen bildirim üzerine makul bir süre içinde işe başlaması gerekir. Burada makul süre işçinin işe daveti içeren bildirim anında işyerinin bulunduğu yerde ikamet etmesi durumunda en fazla iki günlük süre olarak değerlendirilebilir. İşçinin işe iadeyi içeren tebligatı işyerinden farklı bir yerde alması halinde ise, 4857 sayılı Yasanın 56ncı maddesinin son fıkrasındaki izinler için öngörülen en çok dört güne kadar yol süresi makul süre olarak değerlendirilebilir. Bu durumda işçinin en fazla dört gün içinde işe başlaması beklenmelidir. İşe başlatmama tazminatının fesih tarihindeki ücrete göre hesaplanması gerekir. İşçinin işe başlatılmadığı tarih, işe başlatmama tazminatının muaccel olduğu andır. Bahsi geçen tazminat yönünden faize hak kazanmak için kural olarak işverenin temerrüde düşürülmesi gerekir. İşverenin dava tarihinden önce temerrüde düşürülmemiş olması halinde dava ve varsa ıslah tarihlerinden itibaren faize hükmedilir. Ancak işçinin işe iade başvurusunda işe alınmadığı taktirde işe başlatmama tazminatının ödenmesini talep etmiş olması durumunda, işverenin ayrıca temerrüde düşürülmesi gerekmez ve işe başlatmama anından itibaren faiz hakkı doğar. Boşta geçen süreye ait en çok 4 aya kadar ücret ve diğer haklar için ise, feshi izleyen dönem ücretlerine göre hesaplama yapılmalıdır. Geçersiz sayılan fesih tarihinden sonra boşta geçen en çok dört aylık sürede işçinin çalışması devam ediyormuş gibi ücret ve diğer haklar belirlenmelidir. Boşta geçen en çok 4 aya kadar süre içinde ücret zammı ya da yeni bir toplu iş sözleşmesi yürürlüğe girdiğinde, her iki dönem için ayrı ayrı hesaplamaya gidilmelidir(Yargıtay 9.HD. 28.12.2009 gün 2009/ 34595 E, 2009/ 37899 K). Kararın kesinleşmesine kadar en çok 4 aya kadar ücret ve diğer alacaklar, işçinin işe iade için başvurduğu anda muaccel olur (Yargıtay 9.HD. 20.11.2008 gün 2007/ 30092 E, 2008/ 31546 K). İşe iade başvurusunda boşta geçen süreye ait ücret ve diğer hakların ödenmesi talep edilmiş ise, başvuru ile birlikte işveren de temerrüde düşürülmüş sayılmalıdır. Sözü edilen ücret ve diğer hakların ödenmemesi durumunda başvuru tarihinden itibaren faiz hakkı doğar. İşe başlama isteğini içeren başvuruda boşta geçen süreye ait ücret ve diğer hakların açıkça talep edilmemiş olması halinde ise, dava ve varsa ıslah tarihlerinden itibaren faiz yürütülmelidir. Boşta geçen sürenin en çok 4 aylık kısmı içinde gerçekleşen diğer haklar kavramına, ikramiye, gıda yardımı, yol yardımı, yakacak yardımı ve servis hizmeti gibi para ile ölçülebilen haklar dahil edilmelidir. Söz konusu hesaplamaların işçinin belirtilen dönemde işyerinde çalışıyormuş gibi yapılması ve para ile ölçülebilen tüm değerlerin dikkate alınması gerekir. Bununla birlikte işçinin ancak fiili çalışması ile ortaya çıkabilecek olan fazla çalışma ücreti, hafta tatili ile bayram ve genel tatil günlerinde çalışma karşılığı ücret ile satışa bağlı prim gibi ödemelerinin, en çok 4 ay kadar boşta geçen süre içinde ödenmesi gereken diğer haklar kavramında değerlendirilmesi mümkün olmaz (Yargıtay 9.HD. 18.11.2008 gün 2008/ 32727 E, 2008/ 31214 K). Somut olayda davacının kesinleşen işe iade kararı sonucunda işe başlamak üzere davalı şirkete başvuruda bulunduğu, bunun üzerine davalı şirket tarafından işe başlatılmadığı sabittir. Fesihten sonra davacının başka bir işyerinde çalışmaya başlaması feshin geçersizliğine bağlı ikincil sonuçları ortadan kaldırmaz. Kesinleşen işe iade ilamında boşta geçen süre 4 ay olarak tespit edildiğinden 4 aylık ücret ve diğer hakların ödenmesi gerekir. Yazılı gerekçe ile hüküm kurulması isabetsiz olmuştur. Sonuç: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerden BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, 17.12.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.
T.C. YARGITAY 22. Hukuk Dairesi 2016/26407 2019/23559 17/12/2019 Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, süresi içinde taraflar vekillerince temyiz edilmiş ve davalılardan Servisnet … Hiz. San. ve Tic. A.Ş. vekilince duruşma istenilmesi üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 17/12/2019 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davalı … Hiz. San. ve Tic. A.Ş. adına vekili Avukat … ile diğer davalı …Ş. adına vekili avukat… ve karşı taraf adına vekili Avukat …geldiler. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor sunuldu, dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: Davacı İsteminin Özeti: Davacı vekili, müvekkili işçinin iş sözleşmesinin haklı sebep olmadan feshedildiğini, işçilik alacaklarının ödenmediğini ileri sürerek, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin, fazla çalışma, hafta tatili ile ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir. Davalı Cevabının Özeti: Davalılar, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece, toplanan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak yazılı gerekçeyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Temyiz: Kararı taraf vekilleri temyiz etmiştir. Gerekçe: 1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davacının tüm, davalıların aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 2-Belirli süreli iş sözleşmesinden söz edilebilmesi için sözleşmenin açık veya örtülü olarak süreye bağlanması ve bunun için objektif nedenlerin varlığı gerekir. 4857 sayılı Kanun’un 11. maddesinde, “İş ilişkisinin bir süreye bağlı olarak yapılmadığı halde sözleşme belirsiz süreli sayılır. Belirli süreli işlerde veya belli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif koşullara bağlı olarak işveren ile işçi arasında yazılı şekilde yapılan iş sözleşmesi belirli süreli iş sözleşmesidir. İş ilişkisinin süreye bağlı olarak yapılmadığı hallerde sözleşmenin belirsiz süreli sayılacağı vurgulanarak ana kural ortaya konulmuştur. İş sözleşmelerinin belirsiz süreli olması asıl, belirli süreli olması istisnadır. Kanunda belirli süreli işlerle, belirli bir işin tamamlanması veya belli bir olgunun ortaya çıkması gibi objektif şartlara bağlı olarak belirli süreli iş sözleşmesi yapılabilecektir. Belirli iş sözleşmesinin varlığının kabulü için hangi durumların objektif sebep olarak kabul edilebileceği 4857 sayılı Kanun’un 11. maddesinde örnek kabilinden sayılmıştır: İşin niteliği gereği belirli bir süre devam etmesi, belirli bir işin tamamlanması veya belirli bir olgunun ortaya çıkması, kanunda gösterilen bu sebepler tahdidi olarak değil; örnek kabilinden verilmiş; benzer hallerde belirli iş sözleşmesi kurulması imkanı açık tutulmuştur. Zira, sözkonusu hükümde açık olarak “..gibi objektif koşullara bağlı olarak” ifadesine yer verilmiştir. Dosya içeriğinden, davacı ile davalı … Hizmetleri San. Tic. A.Ş. arasında 07/01/2011 tarihli belirli süreli iş sözleşmesi imzalandığı, iş sözleşmesinde sözleşme süresinin açıkça “İşbu sözleşme, … Projesi tamamlanıncaya kadar devam etmek üzere taraflarca tanzim ve imza edilmiş olup, …Projesi sözleşmesinin nihayetlenmesi ile ihbarsız ve tazminatsız sona erer.” şeklinde belirtildiği, yine davacı tarafından imzalanan iş sözleşmesinin eki niteliğindeki protokolde de, davacının iş sözleşmesinin belirli süreli olduğunu ve hizmet süresinin projenin tamamlanması ve/veya geri çekilmesi ya da herhangi bir sebeple sona ermesi halinde sona ereceğini bilerek işe başlamayı kabul ve taahhüt ettiğini belirttiği anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca taraflar arasındaki iş sözleşmesinin belirli süreli olduğunun kabul edilmesi gerektiğinden, mahkemenin bu yöne dair tespiti isabetlidir. Bununla birlikte, iş sözleşmesinin belirli süreli kabul edilmesine göre, mahkemece kıdem tazminatı istemi yönünden yapılan araştırma yetersizdir. Somut uyuşmazlıkta davacının iş sözleşmesi belirli sürenin sona erdiği gerekçe gösterilerek işverence feshedilmiştir. Buna göre, mahkemece dava dışı … şirketi ile davalı …Ş. arasındaki hizmet alım sözleşmesi tüm ekleri ile birlikte dosya kapsamına dahil edilmeli, anılan taraflar arasındaki hizmet alımının biteceği tarih duraksamaya yer vermeyecek şekilde belirlenmeli, iş sözleşmesinin gerçekten iş bitimi sebebiyle feshedilip feshedilmediği araştırılmalı, … şirketi ile davalı …Ş. arasındaki hizmet alım sözleşmesinin süresi bitmeden davacının iş sözleşmesi feshedilmiş ise şimdiki gibi kıdem tazminatı istemi kabul edilmeli, bununla birlikte … şirketi ile davalı …Ş. arasındaki hizmet alım sözleşmesinin bitimi tarihi ile davacının iş sözleşmesinin fesih tarihi örtüşüyor ise belirli sürenin son bulması sebebiyle iş sözleşmesi feshedildiğinden kıdem tazminatı isteminin reddine karar verilmelidir. Anılan hususlar gözetilmeksizin eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir. SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, davalılar yararına takdir edilen 2.037,00 TL duruşma vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine, 17/12/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
Hukuk Genel Kurulu 2012/11-1064 E. , 2013/417 K. TESPİT DAVASI BANKANIN BİR KISIM KURUCU HİSSESNİN MURİSİNE AİT OLDUĞUNUN TESPİTİ VE MİRASÇILAR ADINA TESCİLİ İSTEMİ VEKİL AZLİ TÜRK TİCARET KANUNU (6102) Madde 557 TÜRK TİCARET KANUNU (6102) Madde 417 HUKUK USULÜ MUHAKEMELERİ KANUNU(MÜLGA) (1086) Madde 68 “İçtihat Metni” Taraflar arasındaki “tespit” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; İstanbul 8. Asliye Ticaret Mahkeme’since davanın reddine dair verilen 24.12.2008 gün ve 2003/755 E., 2008/757 K. sayılı kararın incelenmesi davacılar vekili tarafından istenilmesi üzerine, Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 25.10.2010 gün ve 2009/4699 E., 2010/10804 K. sayılı ilamı ile; (…Davacılar vekili asıl ve birleşen davada, müvekkillerinin 1289 doğumlu Hüseyin’in mirasçıları olduğunu, murisin gerçek soyadının “M……….” olmasına rağmen nüfus kayıtlarına sehven “Me…..” olarak yazıldığını, murisin davalı bankanın 5 adet kurucu hissesinin sahibi olduğunu, payların müvekkilleri adına tescili için yaptıkları başvurunun davalıca reddedildiğin ileri sürerek, murise ait hisselerin müvekkillerine aidiyetinin tespitini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, müvekkili bankanın kuruluş aşmasında sermayesinin paylara bölünerek oluşturulan pay senetlerinin halka arz edildiğini, nama yazılı senede dayalı hakkın ancak pay senedinin ibrazı ile talep edilebileceğini, davacıların murislerine ait olduğunu iddia ettikleri paylara ilişkin senetleri ibraz edemediklerini savunarak, davanın reddini istemiştir. Mahkemece iddia, savunma ve tüm dosya kapsamına göre, TTK’nun 557 ve 417. maddelere göre kıymetli evraktaki hakkın senetten ayrı olarak devredilemeyeceği, nama yazılı senette hak sahipliği için pay senedi ile veraset belgesinin ibrazının zorunlu olduğu, dava konusu payların “M…… Hüseyin E…..” adlı Mecidiye Mahallesi Adapazarı’nda ikamet eden kişiye ait olduğu, davacıların murisinin isminin ve nüfusa kayıtlı olduğu yerin pay sahibinden farklı olduğu, davacıların bu iki kişinin aynı kişi olduğunu kanıtlayamadıkları, pay senetlerinin iptali için dava açmadıkları gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Kararı, davacılar vekili temyiz etmiştir. Dava, davalı bankanın 5 adet kurucu hissenin müvekkillerinin murisine ait olduğunun tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece, davacıların, murisleri ile pay sahibi olan kişinin aynı kişi olduğunu kanıtlayamadıkları ve pay senetlerinin iptali için dava açmadıkları gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ise de, davacılar vekili, pay senetlerinin iptali için İstanbul 9. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2008/769 Esas sayılı dosyası ile dava açtığını son oturumda bildirdiğine göre, mahkemece pay iptali ile ilgili davanın bu davanın sonucunu etkileyeceği dikkate alınarak, anılan davanın bekletici mesele yapılarak, neticesine göre bir karar verilmesi gerekirken davanın reddine karar verilmesi doğru olmamış, bozmayı gerektirmiştir…) gerekçesiyle bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece önceki kararda direnilmiştir. TEMYİZ EDEN: Davacılardan Mehmet, Ali, Yaşar, Hüseyin ve Yavuz vekili HUKUK GENEL KURULU KARARI Hukuk Genel Kurulu’nca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra gereği görüşüldü: Dava, davalı bankanın bir kısım kurucu hissesinin davacılar murisine ait olduğunun tespiti ve mirasçılar adına tescili iste 03.04.2013mine ilişkindir. Mahkemece, davalı şirket pay defterinde kayıtlı bulunan kişi ile davacıların murisinin farklı kişiler olduğu, bunun aksini iddia eden davacıların kök murisleri olan Hüseyin ile pay defterinde kayıtlı bulunan “ Hüseyin E…”nin aynı kişi olduğunu ispatlayıcı hisse senedi yada belge sunmadıkları gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Davacılar vekilinin temyizi üzerine karar, Özel Dairece yukarıda başlık bölümünde gösterilen nedenlerle bozulmuştur. Yerel Mahkemece, önceki kararda direnilmiş; hükmü temyize davacılardan Mehmet, Ali, Yaşar, Yavuz ve Hüseyin vekili getirmiştir. Hukuk Genel Kurulunda işin esasının görüşülmesinden önce, ön sorun olarak; bozma sonrasında direnme karar tarihi itibariyle vekillikten azledilmiş olduğu sonradan (14.05.2012) ibraz edilen belgeler ile anlaşılan Av. Dursun Zeki’ye yapılan tebligatların geçerli olup olmadığı, burada varılacak sonuca göre davacılardan Mehmet, Ali, Yaşar, Yavuz ve Hüseyin’nin yeni vekili Av. Resul tarafından verilen temyiz dilekçesinin süresinde olup olmadığı hususu öncelikle değerlendirilmiştir. 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu (HUMK)’nun 68. maddesi; “Müvekkili namına muamele yapmış olan vekil nefsini azlettiğini veya müvekkili tarafından azlolunduğunu dava zaptına kayıt veya tebliğ ettirilmek suretiyle diğer tarafa bildirmedikçe, istifa ve azlin o taraf hakkında hükmü yoktur” şeklindedir. Bu hüküm uyarınca; bir taraf, vekilini azletmiş ve bunu vekiline bildirmiş olsa bile, vekilin azledildiği mahkemeye bildirilmedikçe, mahkeme ve karşı taraf için hüküm ifade etmez. Mahkeme ve karşı taraf, usul işlemlerini (azledilmiş olan) vekile karşı yapmaya devam ederler; meselâ vekil duruşmaya kabul edilir, tebligat vekile yapılır ve süreler bu tebligat ile işlemeye başlar (Baki Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usulü, s.1316). Nitekim Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 15.04.1998 gün ve 1998/2-260 E., 268 K. sayılı ilamında da aynı ilke benimsenmiştir. Somut olayda; davacılar vekili Av. D.Zi, davacılardan Mt, A, Yr ve Hüseyin tarafından 23 Mayıs 2011 tarihinde, Yavuz tarafından 14 Haziran 2011 tarihinde, Nein, Handan, Asuman ve Ayşe tarafından ise 26 Mayıs 2011 tarihinde azledilmiştir. Ancak bu aziller; direnme kararının davacılar vekilinin yetki belgesi verdiği Av. Sel’e 19.04.2012 tarihinde tebliğinden sonra verilen 14.05.2012 havale tarihli dilekçe ile 15 günlük temyiz süresi geçtikten sonra dosyaya ibraz olunmuştur. Bu dilekçe ile aynı tarihte davacılardan Mehmet, Ali, Yaşar, Hüseyin ve Yavuz vekili olarak Avukat Resul’un mahkeme kalemine müracaatı üzerine karar bu vekile de tebliğ edilmiş ve aynı vekil tarafından 29.05.2012 tarihinde direnme kararı temyiz edilmiştir. Bu itibarla, azil işleminin dosyaya ibrazından önce direnme kararının yerel mahkemece davacılar vekili Av. D.Zeki’e 19.04.2012 tarihinde tebliğ işlemi geçerli olduğundan, temyiz süresi geçtikten sonra yeni avukat tarafından 29.05.2012 tarihinde direnme kararının temyiz edilmesine imkân bulunmamaktadır. Hal böyle olunca, davacılardan Mehmet, Ali, Yaşar, Yavuz ve Hüseyin’nin yeni vekili Avukat Resul’un temyiz dilekçesinin reddi gerekir. SONUÇ: Yukarıda yer alan açıklamalara göre 6217 sayılı Kanunun 30.maddesi ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na eklenen “Geçici madde 3” atfıyla uygulanmakta olan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 26.09.2004 tarih ve 5236 Sayılı Kanunla yapılan değişiklik öncesi yürürlükteki şekliyle 437/1. maddesi gereğince bir kısım davacılar vekilinin temyiz dilekçesinin süre yönünden REDDİNE, aynı kanunun 440/1 maddesi uyarınca tebliğden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 03.04.2013 gününde oybirliği ile karar verildi.
T.C. YARGITAY 22. Hukuk Dairesi 2017/26464 2019/23609 18/12/2019 Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi taraf vekillerince istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi Ö. Aydın tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: Davacı İsteminin Özeti: Davacı vekili, müvekkilinin 19.02.2014-26.05.2015 tarihleri arasında davalı nezdinde laboratuvar elemanı olarak çalıştığını, sendika üyeliği nedeniyle işten çıkartıldığını, müvekkilinin davalı işyerinde fazla çalışma yaptığını ileri sürerek kıdem ve ihbar tazminatı, sendikal tazminat, fazla çalışma ücreti alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir. Davalı Cevabının Özeti: Davalı vekili, davacının özen ve sadakat yükümlülüğüne aykırı davranışı nedeni ile şirketin maddi zarara uğradığını, iş sözleşmesinin haklı nedenle feshedildiğini, fazla çalışmanın karşılığının ödendiğini ileri sürerek, davanın reddini talep etmiştir. Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece, toplanılan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Temyiz: Karar süresi içerisinde taraf vekillerince tarafından temyiz edilmiştir. Gerekçe: 1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle, davalı tarafça gerekçeli temyiz dilekçesi verilmeksizin süre tutum dilekçesi ile temyize gelindiğinin anlaşılmasına göre davalının tüm, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 2-Dosya içeriğine göre, feshin haksız olduğunun tespiti ile davacının kıdem ve ihbar tazminatının kabulüne karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır. Taraflar arasında uyuşmazlık feshin sendikal nedene dayanıp dayanmadığı konusundadır. Sendikal tazminat 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 25’inci maddesinde düzenlenmiş, işçilerin işe alınmalarının, belli bir sendikaya girmeleri veya girmemeleri veya belli bir sendikadaki üyeliği korumaları veya üyelikten istifa etmeleri şartına bağlı tutulamayacağı ilk fıkrada hükme bağlanmıştır. Sözü edilen maddenin ikinci fıkrasında ise, işverenin, sendika üyesi olan işçilerle sendika üyesi olmayan işçiler veya ayrı sendikalara üye olan işçiler arasında, çalışma şartları veya çalıştırmaya son verilmesi bakımından herhangi bir ayrım yapamayacağı kuralı getirilmiştir. Dairemizce, sendikal tazminat davalarında ispat yükünün işçide olduğu hallerde, iş yerinde çalışan ve sendikaya üye olan işçilerin sayısı, hangi tarihlerde üye oldukları, üyelikten çekilen işçilerin olup olmadığı, iş yerinde çalışmakta olan işçilerin bulunup bulunmadığı, aynı dönemde yetki prosedürünün işletilip işletilmediği, iş yerinde önceki dönemlerde toplu iş sözleşmelerinin bağıtlanıp bağıtlanmadığı, yeni işçi alınıp alınmadığı ve alınmışsa yeni işçilerin sendikalı olup olmadığı gibi hususlarla, işverence ekonomik veya teknolojik nedenlere dayalı bir fesih yoluna gidilmesi durumunda teknik yönden bu durumun araştırılması gibi ölçütler belirlenmiştir. Somut olayda, davacı dava dilekçesinde 22.04.2015 tarihinde … İş Sendikasına üye olduğunu, sendika üyeliğinin öğrenilmesinden sonra 26.05.2015 tarihinde işveren tarafından tanık… ile birlikte işten çıkartıldıklarını, işten çıkartılma sebebinin sendikaya üyelik olduğunun sözlü olarak kendilerine bildirildiğini,birçok işçinin de bu sebeple işten çıkartıldığını beyan etmiştir. Davalı işveren tarafından keşide edilen … 8. Noterliğinin 12.06.2015 tarihli 13972 yevmiye numaralı ihtarnamesinde de, davacının mesai saatleri içerisinde müteaddit defalar gayriyasal sendikal faaliyetlerde bulunduğu, bildiri dağıttığı gibi sendikal eylemlere ilişkin gerekçelerin de iş sözleşmesinin haklı nedenle feshi sebepleri arasında gösterildiği anlaşılmaktadır. Davacı tanıkları sendika üyeliği sebebiyle işten çıkartıldıklarını beyan etmişler ise de, dinlendikleri tarihte husumetlidirler. Dosyada yer alan yazı cevaplarına ilişkin belgelerden, davacının üyesi olduğu … İş Sendikasının işyerinde örgütlü olmadığı anlaşılmakta ise de, toplu iş sözleşmesi için yetki başvurusunda bulunup bulunmadığı hususu anlaşılamamaktadır. Öte yandan … İş Sendikası tarafından tarafından gönderilen yazı cevabında işyerinde toplam 9 üyenin bulunduğu bildirilmiş ise de, davalı işyerinde çalışan toplam işçi sayısı, işten çıkarılan kaç işçinin sendika üyesi olduğu, sendikaya üye olup çalışmaya devam eden yahut sendikaya üyelikten çekilen, çekilenlerden çalışmaya devam eden işçilerin bulunup bulunmadığı hususları dosya kapsamından anlaşılamamaktadır. Somut uyuşmazlık bakımından, iş akdinin sendika örgütlenmesini engellemek adına feshedilip feshedilmediğinin tereddütsüz tespiti önem arz etmektedir. Ancak, feshin sendikal sebebe dayanıp dayanmadığı hususunda yapılan araştırma ve inceleme yetersizdir. Dosya içeriğine göre işyerinde fesih tarihi itibari ile çalışan, sendikaya üye olan, üyelikten çekilen, üyelikten çekilenlerden çalıştırılan, işten çıkarılanlardan sendikalı olan ve sendikalı olup da işyerinde çalışması devam eden işçiler olup olmadığı, davacının iş akdinin feshedildiği tarihte işten çıkarılanlardan kaç tanesinin sendika üyesi veya sendikal faaliyeti nedeniyle işten çıkarılan olduğu, sendikaya üyeliği devam edip çalışmaya devam eden kaç işçinin bulunduğu dosya içeriğinden anlaşılamamaktadır. Feshin sendikal nedene dayanıp dayanmadığı hususunun kuşkuya yer vermeyecek şekilde açıklığa kavuşturulması için belirtilen yönlerden gerekli araştırmaya gidilmeli, toplanacak deliller dosya içeriği ile yeniden bir değerlendirmeye tabi tutularak sonucuna göre bir karar verilmelidir. Eksik incelemeyle yazılı şekilde hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir. 3-Öte yandan, davacının kabul edilen toplam alacak miktarı 2.761,83 TL olup; karar tarihi itibariyle yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi 13/2.maddesi uyarınca davacı lehine maktu vekalet ücretine hükmedilmesi gerekirken, 600,00 TL vekalet ücretine hükmedilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir. SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, 18.12.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
T.C. YARGITAY 22. Hukuk Dairesi 2016/25688 2019/24235 24/12/2019 Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalılar vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: Davacı İsteminin Özeti: Davacı vekili, davacının davalı Kuruma ait işyerinde değişen alt işverenler bünyesinde kesintisiz çalıştığını, iş sözleşmesinin davacı işçi tarafından emeklilik sebebiyle feshedildiğini ileri sürerek kıdem tazminatı alacağının davalılardan müştereken müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep etmiştir. Davalı Cevabının Özeti: Davalı … vekili davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. Davalı …Ş. vekili, davacının 2008-2011 yılları arasında herhangi bir çalışmasının bulunmadığını, emeklilik sebebiyle işten ayrılan davacının kıdem tazminatı alacağından davalı Kurumun sorumlu olduğunu savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece, toplanan deliller ve bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kabulüne karar verilmiştir. Temyiz Başvurusu: Karar, yasal süresi içinde davalı … vekili ile davalı …Ş. vekili tarafından temyiz edilmiştir. Gerekçe: 1-İflasın açılması, maddi hukuka ilişkin ilişkileri ve hükümleri cebri şekilde etkilediği gibi medeni usul ve icra hukuku kuralları üzerinde de etki meydana getirir. Bu etkilerden biri de görev kurallarında meydana gelen değişikliktir. Görev kurallarındaki değişikliği dava açıldıktan sonra işverenin iflas etmesi hali ve iflas kararı verdikten sonra işçinin işverene dava açması hali bakımından ayrı ayrı incelemek gerekir. İflasın açılması ile müflisin taraf olduğu hukuk davalarının ikinci alacaklılar toplantısından on gün sonrasına kadar duracağı genel kural ise de, yine bu hükmün müstacel haller, tazminatsız ceza davaları, şeref ve haysiyete tecavüzden ve cismani zararlardan doğan tazminat davaları ile evlenme, ahvalı şahsiye veya nafaka davalarının uygulanamayacağı kabul edilmiştir. 2004 sayılı Kanun’un 194. maddesinde ayrık tutulan “Müstacel haller” den maksat, acele görülmesi gereken ve durduğu takdirde verilecek hükmün faydasız kalacağı gerçeğidir. Bu davalarda hakim takdir hakkını kullanarak müstaceliyet kararı vermek suretiyle yargılamaya devam eder. İşçinin alacaklı olduğu iş hukukuna ilişkin bir dava, işçinin sosyal durumu itibarıyle 2004 sayılı Kanun’un 194. maddenin gayesine uygun görülerek acele işlerden sayılmalı ve ikinci alacaklılar toplantısı beklenmeksizin yargılamaya devam edilmelidir. Bunun yanında kanunun lafzına göre davacıların müflise karşı davaya devam edeceği izlenimi hasıl olmakta ise de masaya dahil mal ve haklar bakımından muflisin yetkisiz kalması keyfiyeti, kendisinin, müstacel de olsa bu davalara taraf olmaya devam etmesine manidir. Bu durum karşısında birinci alacaklılar toplantısı yapılmış ve iflas idaresi teşekkül etmişse, müstacel davalar ikinci alacaklılar toplantısı beklenmeden iflas idaresine karşı; birinci alacaklılar toplantısı henüz yapılmamış ve işin müstaceliyeti icabı iflas idaresinin seçimini dahi beklemeye durum müsait değilse, bu takdirde iflas idaresi muflisin yerini alarak davaya iflasın açılmasından önce davanın görüldüğü iş mahkemesinde devam olunur. Böylece işçinin alacağının tahsili amacıyla iş mahkemesinde açılan davadan sonra işverenin iflasına karar verilmesi mahkemenin görevini etkilemez ise de, işveren muflisin yerine geçecek olanı etkiler. İflas kararı verildikten sonra işçi işçilik haklarından doğan alacağının dayanağını ve miktarını iflas idaresine bildirir. Alacaklıların alacaklarını kaydettirmeleri için 2004 sayılı Kanun’un 219/2. maddesinde öngörülen bir aylık sürenin bitiminden sonra, iflas idaresi alacakların doğru olup olmadığını incelemeye başlar. Maddi yönden inceleme sonucu kabul edilen her alacak tespit edilen sıraya göre sıra cetveline kaydedilir. Kabul edilmeyen alacaklar da red sebebleri ile birlikte sıra cetvelinde gösterilir. İflas idaresi 2004 sayılı Kanun’un 232. maddesinde öngörülen sürede düzenlediği sıra cetvelini iflas idaresine verir ve alacaklıları aynı Kanun’un 166/2. maddesindeki usule göre ilan yoluyla haberdar eder. Ayrıca iflas masasına müracaat sırasında tebligatı gösterir adres ve tebligat masrafları için avans yatıranlara sıra cetveli tebliğ edilir. Sıra cetveline itiraz davalarında dava açma süresi, görev ve yetki 2004 sayılı Kanun’un 235. maddesinde düzenlenmiştir. Bu hükme göre dava açma süresinin ilandan itibaren başlıyacağı belirtildikten sonra, ayrıca 2004 sayılı Kanun’un 223/3. maddesi hükmünün saklı olduğu belirtilmiştir. Saklı tutulan hükme göre, iflas masasına müracaat eden alacaklılar tebliğatı kabule elverişli adres gösterir, yazı ve tebligat masrafları için avans yatırmışlarsa sıra cetveline itiraz davası açma süresi bu alacaklılar hakkında sıra cetvelinin kendilerine tebliğinden itibaren başlar. Davanın onbeş gün içinde açılması gerekmektedir. Bu süre hak düşürücü süre olup mahkemece kendiliğinden dikkate alınır. 2004 sayılı Kanun’un 235/1. maddesine göre sıra cetveline itiraz davası iflas kararı veren ticaret mahkemesinin bulunduğu yerdeki herhangi bir ticaret mahkemesinde açılabilir. Görevin belirlenmesinde dava değerinin önemi olmadığı gibi, buradaki mahkemenin yetkisi de kamu düzenine ilişkindir. Bu durum karşısında iş mahkemesinde görülmekte olan, işçi alacaklarına yönelik dava sırasında, işverenin iflası halinde dahi, 2004 sayılı Kanun’un 194. maddesi uyarınca, davaya iş mahkemesinde devam edilmeli, işverenin işçi alacaklarına ilişkin dava açılmadan önce iflası halinde ise yukarıda belirtilen şekilde hareket edilerek alacağın iflas masasına kaydedilmemesi halinde, asliye ticaret mahkemesinde kayıt kabul davası açılmalıdır. Eldeki dava, işçinin açtığı alacak davası olup dava tarihi 15/01/2015, karar tarihi ise 13/06/2016 dır. UYAP üzerinden yapılan incelemede, davalılardan … Endüstriyel ve Kurumsal A.Ş. hakkında … Asliye 6. Ticaret Mahkemesince 28/12/2016 T., E. 2015/483, K. 2016/759 sayılı kararı ile iflas kararı verildiği, anılan kararın Yargıtay 23. Hukuk Dairesinin T 05/02/2018, E. 2017/2881, K. 2018/239 sayılı kararı ile onanarak kesinleştiği anlaşılmaktadır. İş mahkemesince verilen kararın henüz kesinleşmediği bir aşamada şirketin iflasına karar verilmiş olup, bu durum eldeki davada taraf ehliyeti sorununun değerlendirilmesini zorunlu hale getirmektedir. Açıklanan maddi ve hukuki olgular nazara alındığında iflas eden şirketin, bütün hak ve borçlarının Kanun gereği olarak iflas masasına intikal ettiği açık olup, müflisin hak ve borçları üzerinde tasarruf ehliyeti ortadan kalkacağından, husumetin iflas idaresine yönetilmesi gerekmektedir. Belirtilen sebeple iflas idaresi davaya dahil edilmeli, taraf teşkili sağlandıktan sonra davanın esası hakkında hüküm kurulmalıdır. Temyiz edilen kararın bu sebeple bozulması gerekmiştir. 2-15.08.2003 tarih ve 25200 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 4971 sayılı Kanunun 22. maddesi ile değiştirilen 320 sayılı K.H.K.nin 53.maddesi uyarınca Milli Piyango Genel Müdürlüğü tüm yargı ve noter harçlarından muaf olup, Mahkemece davalı kurum aleyhine harca hükmedilmesi hatalıdır. SONUÇ: Temyiz olunan hükmün yukarıda açıklanan sebeplerden BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 24/12/2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
8. Hukuk Dairesi 2018/12447 E. , 2019/10257 K. MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Babalığın Hükmen Tespiti Ve Nafaka İstemi Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş olup, hükmün duruşma yapılması suretiyle Yargıtayca incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmiştir. Dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 12.11.2019 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü temyiz eden davalı vekili Av. … ve karşı taraftan davacı vekili Avukat … geldiler. Duruşmaya başlanarak temyiz isteğinin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan ve hazır bulunanların sözlü açıklaması dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek; dosyanın incelenip karara bağlanması için 13/11/2019 gününe bırakılması uygun görüldüğünden dosya incelendi, gereği düşünüldü: K A R A R Dava dilekçesinde, evlilik dışı doğan davacı 22.04.1995 doğumlu … …’nın babasının … olduğu ileri sürülerek, davalı …’ın davacının babası olduğunun tespiti ile aylık 1.500 TL nafaka istenmiş, davanın kabulüne dair ilk karar, taraf teşkilinin sağlanması, nafaka yönünden araştırma yapılması ve babalık iddiasına dair DNA testi yaptırılıp alınacak rapor da gözetilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekçesi ile bozulmuş, mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucu davanın kabulü ile davalının davacının babası olduğunun tespiti ile açık lisede okuyan ergin davacı lehine aylık 600 TL nafakaya hükmedilmiştir. Dava, çocuk tarafından baba olduğu iddia edilen aleyhine açılan TMK’nin 301.madde kapsamında babalığın hükmen tespiti ile TMK’nin 327 ve devamı maddelerde düzenlenen nafaka istemine ilişkindir. 1.Dosya muhtevasına, dava evrakı ile yargılama tutanakları münderecatına ve uyulan bozma ilâmında açıklandığı üzere işlem yapılıp sonucu dairesinde hüküm tesis edildiğine göre davalı vekilinin aşağıdaki bent kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde görülmemiştir. 2.4721 sayılı Türk Medeni Kanunun “Çocukların bakım ve eğitim giderlerini karşılama” başlıklı 327.maddesinde çocuğun bakımı, eğitimi ve korunması için gerekli giderlerin ana ve baba tarafından karşılanacağı, 328.maddesinde ise ana ve babanın bakım borcunun, çocuğun ergin olmasına kadar devam edeceği, çocuk ergin olduğu halde eğitimi devam ediyorsa, ana ve babanın durum ve koşullara göre kendilerinden beklenebilecek ölçüde olmak üzere, eğitimi sona erinceye kadar çocuğa bakmakla yükümlü oldukları, yani ergin çocuğun kural olarak nafaka isteminde bulunamayacağı, ancak bu kurala bir istisna getirilerek eğitiminin devam etmesi halinde durum ve koşullara göre ana ve babadan nafaka isteminde bulunacağı düzenlenmiştir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun “Dürüst davranma” başlıklı 2. maddesinde; “Herkes, haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorundadır. Bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz.” hükmüne yer verilmiştir. Bir hakkın dürüstlük kuralına aykırı olarak kullanılması suretiyle başkasına bir zarar verilmesi hakkın kötüye kullanımını oluşturur. TMK’nin 2/I hükmü herkesin haklarını, toplumda geçerli doğruluk dürüstlük ve iş ilişkilerinin gerektirdiği karşılıklı güven anlayışına uygun olarak kullanmasını emreder. Hakkın kullanımı ölçütünü Türk Medeni Kanununa göre dürüstlük kuralları verir. Dosya içerisindeki bilgi ve belgelerden, 22.04.1995 doğumlu davacının, davanın açıldığı 04.11.2013 tarihi itibari ile ergin olduğu, davanın açılmasından önce davacının 16.09.2011 tarihinde açık liseye kayıt yaptırdığı, bozma ilamından sonra dosyaya sunulan 08.01.2018 tarihli belgeye göre açık lise kaydının devam ettiği, yine davacının dava açılmasından sonra 2014 yılında SGK girişi olduğu yani bir müddet çalıştığı, daha sonra işten ayrıldığı tespit edilmiştir. Açık Öğretim Lisesi ya da kısa adı ile açık lise, herhangi bir sebepten dolayı örgün öğretimine devam edemeyen kişilerin eğitimlerinin yarım kalmaması üzere okumuş oldukları lisedir. Lisenin temel prensibi uzaktan öğretim esasına dayanmaktadır. Açık öğretim lisesinde okuyan öğrencilere örgün öğretim ile paralel bir eğitim sunulmaktadır. Öğrenciler eğitimlerini basılı yayın, TV ve radyo yayınları vasıtası ile almaktadılar. On sekiz yaşından büyükler için yılda üç sınav hakkı verilmiş olup şayet bu haktan faydalanılırsa iki buçuk yılda açık lise tamamlanabilmektedir. Açık öğretim lisesinde okuma hakkı sınırsız olup herhangi bir şekilde öğrenci okul ile ilişkini kesmedikçe okuldan uzaklaştırılmamakta ancak on iki dönem üstüne çıkan bir öğrencinin lise öğrencisi olarak faydalanabileceği haklar elinden alınmaktadır. Somut olay yukarıda metni verilen kanun maddeleri ile açıklanan olaylar kapsamında birlikte değerlendirildiğinde; ergin olan davacının örgün eğitime devam etmediği, devam mecburiyeti ve okulu bitirmek için belli bir süre şartı olmayan açık liseye kayıt yaptırması, iki buçuk yılda bitirilebilecek okula yaklaşık yedi yıla yakın süre kayıt yenileyip kaydın açık tutulması, bu okul için somut olarak ne tür giderlerin yapıldığı ileri sürülmediği gibi bu yöne davacı yanca delil sunulmadığı, ayrıca bu okula kayıtlı olmanın çalışmaya engel olmadığı, nitekim davacının belli bir dönem çalışıp işten ayrıldığı gibi durumlar da dikkate alındığında TMK’nin 328/2.maddesi kapsamında durum ve koşullara göre nafaka isteme hakkı vermeyeceği gibi hakkın kötüye kullanımı mahiyetinde olduğu dikkate alındığında davacının nafaka isteminin tümden reddi gerekirken yazılı şekilde kısmen kabulü doğru görülmemiştir. SONUÇ: Davalı vekilinin yazılı temyiz itirazlarının yukarıda (2) nolu bentte gösterilen nedenlerle kabulü ile hükmün 6100 sayılı HMK’nin Geçici 3. maddesi yollaması ile HUMK’un 428. maddesi uyarınca BOZULMASINA, diğer temyiz itirazlarının yukarıda (1) nolu bentte gösterilen nedenle reddine, Yargıtay duruşmasının yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesi hükümleri uyarınca 2.037,00 TL avukatlık ücretinin davacıdan alınarak Yargıtay duruşmasında avukat marifetiyle temsil olunan davalıya verilmesine, taraflarca HUMK’un 440/I maddesi gereğince Yargıtay Daire ilamının tebliğinden itibaren ilama karşı 15 gün içinde karar düzeltme isteğinde bulunulabileceğine, peşin harcın istek halinde temyiz edene iadesine, 13/11/2019 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
Hukuk Genel Kurulu 2017/1917 E. , 2019/1332 K. MAHKEMESİ :İcra Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki “şikâyet” talebinden dolayı yapılan inceleme sonunda Ankara 11. İcra (Hukuk) Mahkemesince istemin reddine dair verilen 11.04.2013 tarihli ve 2013/97 E., 2013/332 K. sayılı karar, alacaklı vekili tarafından temyiz edilmekle Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 21.06.2013 tarihli ve 2013/10147 E., 2013/9742 K. sayılı kararında; “…HMK’nun 94. maddesi hükmü gereğince hakimin yargılama sırasında yapılması gereken işler için taraflara kesin süre vermesi mümkün ise de buna ilişkin ara kararında, yapılması gereken işlerin neler olduğunun bir bir açıkça belirtilmesi, tanınan sürenin yeterli ve elverişli olması, süreye uyulmamasının doğuracağı sonuçların açıklanması ve tarafların uyarılması ve ayrıca önel verilen tarafların yapması gereken hususların onların bizzat yerine getirebileceği bir iş veya işlem olması gerekir. Somut olayda alacaklı vekili menkul haczi sırasında, üçüncü kişinin istihkak iddiası üzerine icra dairesince haczin İİK’nun 99. maddesine göre tatbiki ve kendilerine istihkak davası açmaları için süre verilmesi işleminin şikayet olarak kabulü ile işlemin iptalini, aksi halde istihkak iddiasının reddi davası olarak görülmesi istemli dava açmış, Mahkemece şikayet ile davanın aynı dosya üzerinden görülemeyeceğinden bahisle, davacıya 26.03.2013 tarihli celse ara kararıyla açıklamada bulunması için iki haftalık kesin süre verilmiş, istihkak olarak devam ettiği takdirde aynı sürede peşin harç olarak yargılama giderlerinin ikmal etmesi karar altına alınmıştır. Alacaklı vekilinin davasını terditli açtığı beyanı üzerine, dava şikayet olarak nitelendirilip, İcra Müdürü’nün dosya kapsamına göre haciz işlemini İİK’nun 99. maddesine göre yapmasında bir usulsüzlük olmadığından bahisle şikayetin reddine karar verilmiştir. Mahkemenin kesin süreye ilişkin ara kararı yukarıda açıklanan yasal düzenlemeye uygun yapılmadığından kesin süre hükmünü doğurmamıştır. Ayrıca HMK’nun 111. maddesine göre şikayetin ve istihkak davasının terditli açılmış olması incelenip sonuçlandırılmasına engel değildir. Bu nedenlerle Mahkemenin şikayetin reddine ilişkin kararında bir isabetsizlik bulunmamakta ise de, Mahkemece istihkak iddiasının reddi talebi yönünden harcının tamamlatılarak istihkak dava prosedürü içinde deliller toplanıp incelenmeden yazılı şekilde sonuca gidilmesi isabetsizdir…” gerekçesi ile bozularak dosya yerine geri çevrilmekle yeniden yapılan inceleme sonunda mahkemece önceki kararda direnilmiştir. HUKUK GENEL KURULU KARARI Hukuk Genel Kurulunca incelenerek direnme kararının süresinde temyiz edildiği anlaşıldıktan ve dosyadaki belgeler okunduktan sonra gereği görüşüldü: İstem, icra memurunun 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (İİK)’nun 99. maddesine göre alacaklı vekiline dava açması için süre verilmesine ilişkin 22.01.2013 tarihli işleminin iptali, bu şikâyetin reddi hâlinde davanın istihkak davası olarak kabul edilerek üçüncü kişinin istihkak iddiasının reddine ilişkindir. Alacaklı vekili; müvekkili tarafından başlatılan icra takibinde 22.01.2013 tarihinde yapılan haciz işleminde hazır bulunan üçüncü kişi vekilinin, işyerinin borçlu şirketle ilgili olmadığını beyan etmesi üzerine icra memurunun (10.000TL değerinde) bir kısım menkulleri haczettiğini ve İİK’nın 99. maddesine göre istihkak davası açmak üzere kendilerine süre verdiğini, işyeri muvaazalı olarak üçüncü kişiye devredildiğinden icra memurunun İİK’nın 99. maddesine göre işlem yapmasının hatalı olduğunu ileri sürerek öncelikle şikâyetin kabulü ile 22.01.2013 tarihli “…İİK’nın 99. maddesine göre istihkak davası açmak üzere alacaklı vekiline 7 gün süre verilmesine…” dair kararın kaldırılarak haczin devamına, şikâyetin reddi hâlinde davanın istihkak davası olarak kabul edilerek üçüncü kişi vekilinin istihkak iddiasının reddine, mahcuzların hâlen borçlu şirkete ait olduğuna ve haczin devamına karar verilmesini talep etmiştir. Üçüncü kişi vekili; davacı her ne kadar terditli talepte bulunmuş ise de, şikâyet ve istihkak davasının yargılama usulünün birbirinden farklı olduğunu, terditli talebe konu edilmelerinin veya birlikte görülmelerinin usul ve yasaya aykırı olduğunu, istihkak davası nispi harca tabi olması delillerin ibraz ve toplanma usulleri, duruşmalı olarak hüküm kurulması zarureti ve somut olayda davacının şikâyete dair öncelikli talebinin dikkate alınması hâlinde bu husustaki yargılamanın ayrı yapılması gerektiğinden davanın usulüne uygun olmadığını, öncelikle her iki talebin tefrik edilmesi gerektiğini, şikâyet ve istihkak davasının birbirinden tamamen ayrı konulara hizmet eden, birbirinin alternatifi olamayacak iki yargılama türü olduğundan davacının bu talebinin öncelikle usulden reddi gerektiğini, dava dilekçesinde müddeabihin de gösterilmediğini, istihkak bir dava olduğundan nisbi harç yatırılması ve usulen bir davanın açılmış varsayılabilmesi için de öncelikle harçlarının yatırılması gerektiğini, ayrıca davacının iddialarının da yerinde olmadığını savunarak davaların tefriki ile usul ve yasal dayanaktan yoksun her iki talep yönünden de davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. İcra Mahkemesince; Yargıtayın müstekâr içtihatlarına göre şikâyetin dava olmayıp özel bir düzenleme olduğu, istihkakın ise genel anlamda bir dava olup, istisnalar dışında dava ve şikâyetin birlikte görülmesinin mümkün olmadığı, istihkak davasının harcının ikmal edilmesi ve hasımlı olarak açılması gerektiği, şikâyette maktu harcın yeterli olup hasmın gösterilmemesinin veya yanlış gösterilmesinin davanın reddini gerektirmediği, şikâyetin doğru hasma mahkemece yöneltileceği, iki hâlde temyiz inceleme mercileri de değişeceğinden davacının davaya devam iradesinin sorulduğu ve şikâyet olarak davaya devam edildiği, icra takip dosyasının incelenmesinde dava dışı borçlu aleyhine yapılan takipte borçluya ait adrese hacze gidilip 14.12.2012 tarihinde haciz yapılmadan dönüldüğü, 22.01.2013 tarihinde tekrar hacze gidildiğinde üçüncü kişi şirket yetkilisinin istihkak iddiasında bulunduğu, alacaklının ısrarıyla haciz yapılıp İİK’nın 99. maddesine göre istihkak davası açmak üzere davacıya süre verildiği, davanın süresinde açıldığı, borçlu haciz mahallinde bulunmadığından icra müdürünün haciz yapıp alacaklıya İİK’nın 99. maddesi gereği süre vermesinin doğru olduğu, diğer iddiaların işyeri devri, alacaklıdan mal kaçırma vs. açılacak istihkak davasında dinlenebileceği, bu nedenlerle müdürlük işleminin iptali veya düzeltilmesini gerektiren bir husus bulunmadığı gerekçesiyle davanın (şikâyetin) reddine karar verilmiştir. Alacaklı vekilinin temyizi üzerine karar Özel Dairece yukarıda başlık bölümünde gösterilen nedenlerle bozulmuştur. Yerel Mahkemece önceki gerekçelerle direnme kararı verilmiştir. Direnme kararı alacaklı vekili tarafından temyize getirilmektedir. Direnme yoluyla Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK)’nun 111. maddesine göre şikâyet ve istihkak davasının terditli açılıp açılamayacağı, burada varılacak sonuca göre mahkemenin 26.03.2013 tarihli kesin süreye ilişkin ara kararının HMK’nın 94. maddesine uygun olup olmadığı, mahkemece istihkak iddiasının reddi talebi yönünden harcın tamamlatılarak istihkak davası prosedürü çerçevesinde inceleme yapılıp yapılamayacağı noktasında toplanmaktadır. Uyuşmazlığın çözümünde uygulanması gereken İİK’nın 99. maddesinde belirtildiği üzere, bir malı üçüncü kişinin elinde haczeden ve üçüncü kişinin istihkak iddiasını haciz tutanağına yazan icra müdürü, alacaklıya (üçüncü kişi aleyhine) icra mahkemesinde istihkak davası açması için, yedi günlük bir süre verir. Bu süre içinde icra mahkemesinde istihkak davası açılmaz ise üçüncü kişinin iddiası kabul edilmiş sayılır. Alacaklı, anılan maddedeki koşulların oluşmadığı bu nedenle istihkak davası açması için üçüncü kişiye süre verilmesi iddiasında ise İİK’nın 16 ve 17. maddeleri gereğince icra müdürünün bu kararının düzeltilmesi için yasal 7 günlük sürede icra mahkemesinde şikâyet yoluna başvurabilir. Bu hâlde, (süresinde yapılan) şikâyet üzerine, icra mahkemesi, icra müdürünün işleminin İİK’nın 99. maddesinin 2. cümlesine göre yerinde olup olmadığını denetler, istihkak iddiasının esası hakkında bir inceleme yapmaz. İlgililerin istihkak iddiası aşamasında iddiayı kimin yapacağı, kimin iddiaya itiraz etmek durumunda kalacağı ve ayrıca istihkak davasında taraf rollerinin nasıl teşekkül edeceği belirleneceğinden alacaklının şikâyette hukuki menfaati vardır. Diğer yandan, icra müdürü tarafından kendisine süre verilen alacaklı bu 7 günlük hak düşürücü süre içinde İİK’nın 99. maddesine göre icra mahkemesinde istihkak davası açabilir. Yasal 7 günlük sürede istihkak davası açılmadığı hâlde alacaklı, üçüncü kişinin istihkak iddiasını kabul etmiş sayılır ve haciz kalkar. Şikâyet yoluna başvurulmuş olması istihkak davası açma süresini etkilemez, yani bu süreyi durdurmaz. Bu nedenle söz konusu tehlikeyi önlemek için şikâyet yoluna başvuran tarafın aynı zamanda süresi içinde istihkak davası açması kendi menfaatine olacaktır. Hem şikâyet yoluna başvurulması hem de aynı zamanda istihkak davası açılmasına kanunen bir engel bulunmamaktadır (Aslan, K.: Hacizde İstihkak Davası, Ankara 2005, s. 269). Yeri gelmişken şikâyetin ve istihkak davasının niteliği ve inceleme usulü üzerinde durulmasında yarar vardır. Şikâyet, icra ve iflas dairelerinin icra ve iflas hukukuna aykırı işlemlerinin iptalini ve düzeltilmesini sağlamak için kabul edilmiş bir kanun yoludur. Bu anlamda olmak üzere icra müdürünün malın kimin elinde haczedilmiş sayılacağı işlemi, icra hukukuna ilişkin bir işlem niteliğinde olduğundan bu işlemin iptali veya düzeltilmesi için başvurulacak yol da şikâyet yoludur (Aslan, 267). Şikâyet bir dava olmadığı hâlde incelemesi İİK’nın 18. maddesi uyarınca HMK’da düzenlenmiş olan basit yargılama usulüne göre yapılır. İİK’nın 18. maddesine göre icra mahkemesi kanunda açık hüküm bulunmayan hallerde duruşma yapılmasına gerek olup olmadığını takdir eder. 492 sayılı Harçlar Kanunu’na ekli 1 sayılı tarifenin A-I/1 uyarınca, şikâyet yoluyla icra mahkemesine yapılan başvuruda maktu başvurma harcı ile maktu karar ve ilam harcı alınır. Haczedilen bir mal üzerinde, (alacaklı ve borçlu dışındaki) bir üçüncü kişinin mülkiyet veya diğer bir ayni hak sahibi olduğunun ileri sürülmesine istihkak iddiası denir ( Kuru, B.: İcra ve İflas Hukuku El Kitabı, 2. Baskı, Ankara 2013, s. 543). İstihkak davasında davacı İİK’nın 97/a maddesinde öngörülen mülkiyet karinesinin aksini her türlü delille ispatlayabilir. İİK’nın 97. maddesine göre istihkak davasına basit yargılama usulüne göre bakılır ve hâkim tarafların gösterecekleri bütün delilleri serbestçe takdir eder. İcra mahkemesi, istihkak davası hakkındaki incelemesini duruşmalı olarak yapmak zorundadır. Uyuşmazlığın çözümü için terditli davanın açıklanmasında fayda bulunmaktadır. 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu (HUMK)’nda olmayan, ancak Yargıtay içtihatlarıyla “kademeli dava” olarak adlandırılan ve HMK’da terditli dava olarak yerini alıp Kanun’un 111. maddesinde düzenlenen biçimde de terditli dava açılabilir. Terditli davalarda aynı davalıya karşı birden fazla talep, arasında bir aslilik-ferilik ilişkisi kurmak suretiyle aynı dava dilekçesinde ileri sürülebilir. Ancak bu talepler arasında hukuki veya ekonomik bir bağlantının bulunması şarttır. Terditli olarak ileri sürülen taleplerde, hâkimin öncelikle asli talebi incelemesi ve asli talep bakımından bir karar verilmesi gerekir. Ferî talep asıl talebe bağlı olarak ileri sürüldüğünden asıl talebin esastan reddine karar verilmedikçe, ferî talep incelenemez. Mahkemece asıl talep hakkında inceleme yapılarak, yerinde görülmesi hâlinde de ferî talebin incelenmesine gerek kalmaz. Terditli dava, ferî talebin ayrı bir dava konusu yapılması hâline oranla çok daha kolay, basit ve ucuzdur. “Medeni Usul Hukukunda Terdit İlişkileri” nin bilhassa terditli dava yığılmasının önemi, masraf ve zamandan tasarruf sağlamak suretiyle usul ekonomisine hizmet etmesinde görülür. Terditli davanın açılmasıyla, ileri sürülen taleplerin hepsi hakkında zamanaşımının kesilmesi suretiyle hak sahibi korunur (Muşul, T.: Medeni Usul Hukukunda Terdit İlişkileri, İstanbul 1984, s. 5-6). Terditli talep yığılmasının geçerli sayılması için genellikle asıl ve yardımcı talebin hukuki veya iktisadi bakımdan aynı veya benzer bir gayeye yöneltilmiş olması; yahut her iki talebin esas itibariyle aynı vakıa karışımına dayanması ve aynı gayeyi takip etmesi aranmaktadır (Muşul, s. 72). Eldeki uyuşmazlık, terditli olarak icra memurunun işleminin iptaline ilişkin şikâyetin reddi hâlinde istemin istihkak davası olarak kabul edilerek üçüncü kişi vekilinin istihkak iddiasının reddine ilişkindir. Mahkemece 26.03.2013 tarihli duruşmada; “…davacı vekiline, açtığı bu davayı ikisi arasında usul farkı bulunduğundan şikâyet olarak mı yoksa istihkak davası olarak mı devam ettiği konusunda açıklamada bulunması için iki haftalık kesin süre verilmesine, istihkak olarak devam ettiği taktirde aynı sürede peşin harç olarak yargılama giderlerini ikmal etmesine…” dair ara karar oluşturulduğu, davacı (alacaklı) vekilinin 01.04.2013 tarihli beyan dilekçesinde asli talebinin icra müdürlüğü işlemini şikâyet olduğu, bu talebin reddi hâlinde aynı dosyada istihkak davasının kabulünü talep ettiği, peşin harcın nispi harç olarak tamamlanmadığı görülmektedir. Alacaklının bu talepleri üçüncü kişiye (aynı davalıya) karşı, aynı vakıaya dayanmaktadır. Öncelikle alacaklı vekilinin asli talep olarak bildirdiği şikâyetin incelenmesi, şikâyetin reddi hâlinde bu kez istihkak iddiasının incelenmesi gerekmektedir. Aksinin kabulü, aynı süre içerisinde şikâyet başvurusu ve istihkak davası açmak zorunda olan alacaklının hukuki yararının çiğnenmesi sonucunu doğuracağı gibi, ayrı ayrı açılmış olmaları hâlinde istihkak davası şikâyetin sonucunu bekleyeceğinden usul ekonomisi ilkesi ile de bağdaşmayacaktır. Alacaklının taleplerinin yasal dayanağı İİK’nın 99. maddesi olup, yerel mahkemenin gerekçesinde belirtildiği üzere işyeri devri, alacaklıdan mal kaçırma vs. iddialarının şikâyette değil, açılacak istihkak davasında dinlenebileceğinden alacaklının terditli olarak ileri sürdüğü talepler arasında bu anlamda da hukuki bir bağlantı bulunmaktadır. Alacaklının taleplerinin aynı amaca hizmet etmesi iki ayrı talebin bulunmadığı anlamına gelmez. Yukarıda açıklandığı gibi alacaklı icra memurunun işlemine karşı şikâyette bulunabileceği gibi istihkak davası da açabilir. Yeri gelmişken belirtilmelidir ki, 2797 sayılı Yargıtay Kanunu’nun 14. maddesinde düzenlendiği üzere hukuk daireleri kendi aralarında işbölümü esasına göre çalışır. Bu nedenledir ki şikâyet ve istihkak davasının temyiz yolu ile Yargıtayın farklı dairelerinde incelenecek olması bu taleplerin mahkemece terditli olarak incelenmesine engel değildir. Örneğin benzer bir durum davaların birleştirilmesi hâlinde de ortaya çıkabileceğinden, HMK’nın 166. maddesinin 5. fıkrasında istinaf incelemesi ayrı dairelerde yapılması gereken davaların da birleştirilebileceği düzenlenmiştir. Bu durumda, şikâyet ve istihkakın 6100 sayılı HMK’nın 111. maddesine göre terditli olarak açılmasında yasaya aykırı bir durum yoktur. Gelinen aşamada, somut olayda mahkemece şikâyetin reddine karar verildiği ve Özel Dairenin bozma kararında mahkemenin şikâyetin reddine ilişkin kararında bir isabetsizlik bulunmadığı belirtildiğine göre, alacaklının terditli olarak ileri sürdüğü istihkak davasının incelenmesi gerekmektedir. Önemle belirtmek gerekir ki; somut olayda aynı dava (şikâyet) dilekçesinde terditli olarak ileri sürülen şikâyet ve istihkak davası yasal 7 günlük sürede açılmıştır. Alacaklı, yasal süresinde istihkak davası açmakla üçüncü kişinin istihkak iddiasını kabul etmediğini belirlemiş haczin kalkmasını geçici olarak engellemiştir. Alacaklının şikâyetinin reddine karar verilmesi hâlinde sadece istihkak davası açma külfetinin alacaklıya düştüğü sonucuna varılmış olur. Şikâyetin reddi kararı ile haciz kalkmamış olduğundan, şikâyetin reddi istihkak davasının esasının incelenmesine engel değildir. İstihkak davası da aynı gayeye (haczin haklılığının ispatı yolu ile) yönelik, aynı vakıadan (haciz işlemi) hareketle, aynı taraflar arasında, aynı mahkemede (icra mahkemesinde) basit yargılama usulü ile incelenecektir. Ancak istihkak davasında İİK’daki atıf nedeniyle genel hükümlere göre yapılan yargılama ile haczin esasının haklılığı terditli olarak açılan davada tartışılıp sonuçlandırılabilecektir. Alacaklının asli talep olarak bildirdiği şikâyet kabul edilse idi alacaklının istihkak davası açma yükümlülüğü ortadan kalkacağı için terditli olarak ileri sürülen istihkak davasının görülmesine gerek kalmayacaktı. Bu durum yukarıdaki açıklamalarda belirtildiği üzere usul ekonomisine uygun bir hâldir. İstihkak davası İİK’nın 97. maddesine göre genel hükümlere tabi olduğundan 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 16. maddesine göre (1) sayılı tarifedeki nispi esas üzerinden harca tabidir. Bu nedenle uyuşmazlığın çözümü için üzerinde durulması gereken bir diğer konu da harca tabi davalarda dava açılırken alınacak harca ilişkindir. Davanın açılmasına esas teşkil eden harç, başvurma harcı ile peşin karar ve ilam harcıdır. 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 28. maddesine göre nispi harca tabi davalarda nispi karar ve ilam harcının dörtte biri peşin olarak alınır. Kural olarak yargı harçlarının davanın açıldığı sırada ödenmesi gerekir. Harcı ödenmeyen dava dilekçesinin kabul edilip, mahkeme esas defterine kaydının yapılması hâlinde anılan Kanunun 30 ve 32. maddeleri gereğince ödenmesi gereken harç miktarının belirlenerek uygun bir sürede ödenmesi talep edilmelidir. Yerel mahkemece davacıya (alacaklıya) 26.03.2013 tarihli duruşmada harcın ikmal edilmesine ilişkin HMK’nın 94. maddesine göre kesin süre verilmiş ise de; Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 10.10.2001 tarihli ve 2001/14-940 E., 2001/709 K.; 13.10.2010 tarihli ve 2010/17-510 E., 2010/485 K.; 28.03.2012 tarihli ve 2012/19-55 E., 2012/249 K. ve 13.03.2015 tarihli ve 2013/9-1824 E., 2015/1030 K. sayılı kararlarında da vurgulandığı üzere, kesin süreye ilişkin ara kararın hiçbir duraksamaya yer vermeyecek biçimde açık olması, taraflara yüklenen yükümlülüklerin, yapılması gereken işlerin neler olduğunun ve her iş için yatırılacak ücretin hiçbir şüpheye yer vermeyecek şekilde açıklanması, verilen sürenin amaca uygun, yeterli ve elverişli olması, kesin süreye uymamanın doğuracağı hukuki sonuçların açık olarak anlatılması ve anlatılanların tutanağa geçirilmesi, bunlara uyulmaması durumunda mevcut kanıtlara göre karar verilip, gerektiğinde davanın reddedileceğinin açıkça bildirilmesi suretiyle ilgili tarafın uyarılması gerekmektedir. Bu açıklamalar ışığında somut olayda mahkemenin 26.03.2013 tarihli duruşmada verdiği kesin süre verildiği şekil ve aşama itibari ile usulüne uygun olmadığından, kesin süre hükmünü doğurmamış olup, alacaklı vekili tarafından harç tamamlanarak, mahkemece istihkak davasının esası incelenebilir. Hukuk Genel Kurulunda yapılan görüşmeler sırasında, alacaklı vekilinin iki ayrı talebi bulunmadığı, istihkak davasında ispat yükünün kime düşeceği hususunda bir uyuşmazlık bulunduğu, şikâyet ve davanın birlikte görülmesinin 6100 sayılı HMK’nın 111. maddesine uygun olmadığı gerekçesiyle direnme kararının onanması gerektiği görüşü ileri sürülmüş ise de, bu görüş Kurul çoğunluğu tarafından benimsenmemiştir. Hâl böyle olunca Hukuk Genel Kurulunca da benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulması gerekirken önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır. SONUÇ: Alacaklı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile direnme kararının Özel Daire bozma kararında gösterilen nedenlerden dolayı BOZULMASINA, istek hâlinde temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’na 5311 sayılı Kanun’un 29. maddesi ile eklenen geçici 7. maddesinin göndermesi ile uygulanması gereken İİK’nın 366/III. maddesi uyarınca kararın tebliğden itibaren on gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 10.12.2019 tarihinde oy çokluğu ile karar verildi. KARŞI OY Uyuşmazlık HMK’nın 111 maddesine göre şikayet ve istihkak davasının terditli olarak açılıp açılmayacağı ile ilgilidir. Şikayetçi alacaklı vekili, 22.1.2013 tarihli haciz işleminde hazır bulunan üçüncü kişi vekilinin istihkak iddiasında bulunması üzerine İİK’nın 99 maddesi uyarınca kendine istihkak davası açmak üzere süre verildiğini, 22.1.2013 tarihli icra kararının iptal edilmesini bu şikayetlerinin reddi hâlinde davacının istihkak davası olarak kabul edilerek üçüncü kişinin istihkak iddiasının reddine, mahcuzların hâlen borçlu şirkete ait olduğunu ve haczin devamına karar verilmesini talep etmiştir. Mahkemece 26.3.2013 tarihli duruşma tutanağında açılan davacılar arasında usul farkı olduğundan davaya şikayet olarak mı yoksa istihkak davası olarak mı devam ettiği konusunda açıklamada bulunması için üçüncü kişiye iki haftalık kesin süre verilmesine, davaya istihkak olarak devam ettiği takdirde aynı sürede peşin harç olarak yargılama giderlerini ikmal etmesine karar verilmiştir. Bu talep üzerine alacaklı vekilinin 1.4.2013 tarihli mahkemeye verdiği dilekçede terditli dava açtığını, davanın doğru ve yerinde olduğunu, her iki dava arasında hem hukuki, hem de ekonomik bağlantı olduğunu, davada asli taleplerinin şikayet olduğunu, bu taleplerinin reddi hâlinde aynı dosyadan istihkak davasının kabul edilmesini beyan etmiştir. Mahkemece şikayet ve istihkak davasının birlikte görülmesi mümkün olmadığı, davacının tercih hakkını şikayetten yana kullandığı, borçlunun haciz mahallinde bulunmaması nedeni ile icra müdürünün haciz yapıp İİK’nın 99. maddesi uyarınca alacaklıya istihkak davası açması için süre vermesinin yerinde olduğunu belirterek şikayetin reddine karar verildiği görülmektedir. Hükmün alacaklı vekilince temyizi üzerine özel dairece kesin süreye ilişkin ara kararının yasal düzenlemeye uygun olmadığından kesin sürenin hükmünü doğurmadığı, HMK’nın 111. maddesine göre şikayet ve istihkak davasının terditli olarak açılmasına, incelenip sonuçlandırılmasına engel olmadığı şikayetin reddine ilişkin bir kararda isabetsizlik olmamakta ise de mahkemece istihkak iddiasının reddi talebi yönünden harcın tamamlatılarak istihkak davası prosedürü içinde deliller toplanıp incelenmeden yazılı şekilde sonuca gidilmesinin isabetsiz olduğu gerekçesi ile bozulduğu anlaşılmaktadır. Terditli davacının aynı davalıya karşı birden fazla talebini aralarında aslilik-ferilik ilişkisi kurmak yeni bir derecelendirme ilişkisi yaratmak sureti ile aynı dava dilekçesinde birlikte ileri sürülmesine denir (Tanrıver, Süha , Medeni Usul Hukuku ( I. Ankara 2016 s. 615). Terditli davada ileri sürülen iki ayrı talep olup her talep ayrı bir dava konusunu oluşturabilir. Şikayet ise icra (ve iflas) dairelerinin icra (ve iflas) hukukuna aykırı olan işlemlerinin iptali veya düzeltilmesini sağlamak için kabul edilmiş bir başvuru yolu veya hukuki çaredir. Şikayet icra-iflas hukukunun düzenlediği kendine özgü bir yol olup bir dava değildir ( Arslan Ramazan/Yılmaz Ejder/Ayvaz Taşpınar Sema/Hanağası Emel: İcra ve İflas Hukuku, Ankara 2019 s. 76 ). Şikayet icra müdürünün icra iflas hukuku ile ilgili hükümleri uygulamaması veya yanlış uygulaması nedenine dayanır. Başka bir anlatımla şikayet maddi hukuka değil, takip hukukuna ilişkin hükümlerin yanlış uygulanması veya hiç uygulanmaması hâlinde söz konusu olur. Şikayet İİK’nın 16 ve devamı maddelerinde düzenlenmiş olup şikayet dava olmadığı için şikayette davacı ve davalı değil, şikayet eden ve şikayet olunan vardır. Şikayet konusu işlem lehine olanların şikayette taraf (hasım) gösterilmemiş veya yanlış gösterilmiş olması şikayetin usul bakımından reddini gerektirmeyip bu hâlde ilgililer taraf olarak şikayete dâhil edilir. Şikayete başvurmakta hukuki yararı olanların şikayet hakkı vardır. İcra mahkemesinin şikayetin reddi hakkındaki kararından maktu karar ve ilam harcı alınır (Harçlar Kanunu (1) sayılı tarife, A, III, 2/a). Şikayetin kabul hakkındaki icra mahkemesi kararlarından karar ve ilam harcı alınmaz ( Harçlar Kanunu m. 13/d). Şikayet üzerine mahkemece verilen ve kesinleşen karar sadece o takip yönünden kesin hüküm olur. Şikayet incelemesi basit yargılama usulüne tabidir (İİK’nın 18/1: HMK m. 316-322). Ancak HMK 150. madde hükmü uygulanmaz. Başka bir anlatım ile her iki taraf duruşmaya gelmemiş olsa bile şikayeti inceleyip karar verir. Borçlunun malları haciz edilirken, üçüncü kişiye ait mallar da borçlunun malı imiş gibi haczedilebilir. Bu hacze karşı malın borçluya değil üçüncü kişiye ait olduğu yönünde istihkak iddiası yapılabilir. İstihkak iddia edilen malların hacizden kurtarılması için açılan davaya istihkak davası denir. İstihkak davası istihkak eden üçüncü kişi lehine sonuçlanır ise o mal üzerindeki haciz kalkar, aksi hâlde mahcuz mal borçlunun sayılır ve alacaklı artık malın satılmasını talep edebilir. İstihkak davası basit yargılama usulüne göre görülür. Şikayetten farklı olarak mutlaka duruşmalı yapılır. Teminat malı elinde bulunduran onun maliki sayıldığından üçüncü kişi bu karinenin aksini İİK’nın 97/9’daki usule göre ispatlaması gerekir. İstihkak davasında tarafların gösterecekleri bütün deliller icra mahkemesince serbestçe takdir edilir (İİK’nın 97, 17/c; HMK m. 198). Bu nedenle icra mahkemesinin verdiği karar maddi anlamda kesin hüküm oluşturur(Arslan/Yılmaz, Ayvaz/Hanağası, s.296). Malın borçlu elinde bulundurması veya borçlu ile birlikte üçüncü kişinin birlikte elde bulundurmaları hâlinde istihkak davasını istihkak iddia eden üçüncü kişi açmak zorundadır. Buna karşılık hacizli malın üçüncü kişinin elinde olması hâlinde icra müdürü, üçüncü kişi aleyhine istihkak davası açması için alacaklıya yedi gün süre verir. Başka bir anlatımla istihkak davası (istihkak iddiasının reddi davası) açma yükü alacaklıya aittir. Şu hâle göre haciz konusu malın borçlu elinde mi yoksa üçüncü kişi elinde mi haczedildiğine asıl icra dairesi karar verir. Bu kararın da mahcuzun borçlu elinde haczedildiğine karar verir ise, İİK m. 97 ve devamındaki usulu işletir. Bu hâlde istihkak davasını üçüncü kişinin icra mahkemesinin takibin ertelemesi veya devamı kararının (İİK m. 97/1-c) kendisine tebliğinden itibaren 7 gün içinde açması gerekir. Aksi hâlde haciz koyduran alacaklıya karşı istihkak iddiasından vazgeçmiş sayılır. İcra müdürü haczedilen malın üçüncü kişi elinde haczedildiğine karar verir ise İİK’nın 99/1 hükmü uyarınca istihkak davası açması için alacaklıya yedi gün süre verir. Bu kararın usul ve kanuna aykırı olduğu iddiasında bulunan alacaklı malların borçlu elinde haczedildiğini ileri sürerek kararın iptalini, haczin İİK 96 ve devamı maddelerine göre yapılmış sayılmasını icra mahkemesinden şikayet yolu ile somut olayda olduğu gibi talep edebilir. İcra müdürünün haczin İİK 96 ve devamı veya İİK 99 maddesine göre yapılmış sayılmasına ilişkin kararı şikayet konusu olup üçüncü kişi veya alacaklı bu kararı şikayet konusu yapabilir. Bu şikayette mahcuz malın borçluya ait olup olmadığına yönelik maddi hukuk anlamında bir talep olmadığı için istihkak davası niteliğinde değildir. Bu nedenle bu şikayet ile istihkak davasının aynı dava dilekçesinde terditli dava şeklinde açılması mümkün değildir. HMK 111 maddesi birden fazla talep arasında asilik-ferilik ilişkisi olmasını şart koymuş olduğundan şikayet ve istihkak davası arasında böyle bir ilişki de bulunmamaktadır. Terditli davada asıl istem kabul edilip hükme bağlanır ise ikmali (feri) istem üzerinde bir inceleme yapılması gerekmez. Oysa somut olayda şikayetin kabul edilmiş olması, istihkak iddiasına bir çözüm olmadığından üçüncü kişinin daha sonra istihkak davası açmasına engel değildir. HMK’nın 111/2 fıkrası hükmüne göre mahkemece, davacının asli talebinin esastan reddine karar vermedikçe fer’i talebini inceleyemez ve hükmü bağlayamaz. Alacaklıya İİK’nın 99 maddesine göre istihkak iddiasının reddi konusunda dava açmak üzere yedi günlük süre verildiğinden bu süre içinde dava açmak zorundadır. Şikayet ve istihkak davasının terditli dava olarak kabulü alacaklıya tanınan bu hak düşürücü sürenin ortadan kaldırılması sonucunu doğurur. Alacaklı malın borçlu elinde haczedildiğini ileri sürüyor ve bu nedenle istihkak davası açmak isteniyor ise şikayetin reddi ile birlikte haciz ortadan kalkacak ve üçüncü kişi lehine hak doğacaktır. Alacaklı şikayetten sonuç alamayacağını düşünüyor ise İİK 99 maddesi hükmüne göre süresi içinde istihkak davası açmak zorundadır. Şikayetin dava açma süresi ile ilgili hak düşürücü süreyi durdurucu bir etkisi yoktur. Örneğin, ilamsız icra takibinde borçlu kendisine gönderilen usulsüz ödeme emri tebligatını, öğrenme tarihi olarak düzeltilmesi için icra mahkemesinde şikayette bulunur iken öğrenme tarihine göre süresi içinde icra müdürlüğünde takibe karşı itirazlarını bildirmek zorundadır. Aksi hâlde şikayet sonucu ödeme emri tebliğ tarihini öğrenme tarihi olarak düzeltilmesine icra mahkemesince karar verilirse bu kararın verildiği tarih itibariyle itiraz süresi geçmiş ise icra takibi durdurulamaz. Yargıtayın süreklilik arz eden içtihatları da bu yöndedir. Yukarıda açılandığı üzere iki ayrı dava konusunu oluşturan talep olmadığından şikayet ve istihkak davasının terditli dava olarak birlikte görülmesi mümkün değildir. Yargıtayın şikayet olarak açılmış ancak haczin kaldırılması talebini de içeren taleplerde harcın tamamlanarak istihkak davası olarak görülmesi yönünde kararları var ise de somut olayda alacaklı duruşmada istihkak davası açtığını belirtmemiş, öncelikle şikayetin incelenmesini, şikayetin reddi hâlinde istihkak davası olarak davanın görülmesini istediğinden bu açık talep karşısında istemin istihkak davası olarak nitelemesi de mümkün değildir. Bu nedenlerle icra mahkemesinin şikayet ve istihkak davasının terditli dava olarak açılmayacağından, alacaklının öncelikli talebi olan şikayetin incelenerek karara bağlanması usul ve yasaya uygun olup direnme kararının onanması görüşünde olduğumdan sayın çoğunluğun görüşüne katılamıyorum.
9. Hukuk Dairesi 2016/17641 E. , 2020/6092 K. MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: YARGITAY KARARI A) Davacı İsteminin Özeti: Davacı vekili, davacının 20.11.2006 tarihinde davalıya ait … plakalı ticari takside akşam şoförü olarak işe başladığını, 1,5 yıl Laleli sempati taksi durağında çalıştığını, daha sonra bu defa işleteni davalı olan … plakalı araca geçtiğini ve 2009 yılının 1. ayına kadar da bu araçla çalıştığını, bu araçta çalışırken 2008 yılı Haziran – Temmuz aylarında ağır yaralanmak trafik kazası geçirdiğini, önce … Askeri Hastanesinde sonra … Eğitim ve Araştırma Hastanesinde tedavi gördüğünü, Ocak ayında araç satılacağı gerekçesiyle davacının işine son verildiğini ileri sürerek, kıdem ve ihbar tazminatı alacaklarının davalıdan tahsilini istemiştir. B) Davalı Cevabının Özeti: Davalı vekili, davacı ile davalı arasında herhangi bir iş akdinin bulunmadığını, aralarındaki ilişkinin tamamen kiralama ilişkisi olduğunu, kiralama sözleşmesine göre yarım günlüğüne aracı çalıştıran davacının 90-TL davalıya ödediğini, geri kalan paranın da davacıya kaldığını, davacıya bazı günlerde para kalmadığını, davacının aldığı para miktarının belli olmadığını, kira sözleşmesine göre davalının herhangi bir ücret ödeme külfeti bulunmadığını, bu bakımdan olayın iş akdi olmayıp kiralama akdi olduğunu, davacının … plakalı aracı işletmediğini, işlettiği … plakalı aracın malikinin M. olduğunu ve vefat ettiğini, davalının işleten olmayıp aracı olduğunu, davalının taraf ehliyeti olmadığını, davalının hasılatı aldığında parayı araç sahibine verdiğini savunarak, davanın reddini istemiştir. C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna dayanılarak, iş riski yönünden iş akdi lehine net bir sonuca varılamadığı, iş akdinin belirleyici unsuru olan “işverene bağımlılık” unsurunun olayda vuku bulmadığı, taraflar arasındaki ilişkinin kira akdine daha yakın bulunduğu, bu nedenle davacının davalıdan iş akdine bağlı alacaklar olan kıdem ve ihbar tazminatına hak kazanmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. D) Temyiz: Kararı davacı vekili temyiz etmiştir. E) Gerekçe: Somut uyuşmazlıkta ticari taksi sahibi ile aracı kullanan şoför arasında iş ilişkisi mi yoksa hasılat kirası ilişkisi mi olduğu tartışma konusudur. 4857 sayılı İş Kanunu 8. Maddesinde iş sözleşmesini tanımlarken bu sözleşmenin asli unsurlarını da belirtmiştir: “İş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş görmeyi, diğer tarafın (işveren) da ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir”. İş sözleşmesinin asli unsurları iş görme, ücret, bağımlılıktır. Bağımlılık iş sözleşmesini karakterize eden unsur olup, genel anlamıyla bağımlılık, hukuki bağımlılık olarak anlaşılmakta olup, işçinin belirli veya belirsiz bir süre için işverenin talimatına göre ve onun denetimine bağlı olarak çalışmasını ifade eder. Hasılat kirasından söz edilebilmesi için hasılat getiren bir taşınır ya da taşınmaz mal, ticari işletme ya da hakkın kira ilişkisinin konusunu oluşturması ve kiralananın demirbaşları ve işletme ruhsatı ile birlikte kiraya verilmesi ve bu konuda sözleşme imzalanması gerekir. Taksi şoförü ile taksi sahibi arasındaki ilişki bir iş sözleşmesi olabileceği gibi, somut olayın koşulları dikkate alındığında taraflar arasındaki ilişkinin hukuki niteliği pekala hasılat kirası olarak da nitelendirilebilir. Ticari taksi işletilmesinde aracı kullanan şoför üzerinde eğer taksi sahibinin gözetim ve denetimi varsa bu takdirde taraflar arasındaki ilişkinin iş sözleşmesi olarak nitelendirilmesi gerekir. Ancak, araç sahibi aracı taksi şoförüne günlük belirli bir bedel karşılığında kullandırmakta, hasılat ne olursa olsun kendisi sabit bir ücret talep etmekte ve araç sahibi günlük bu bedel dışında taksinin işletimiyle ilgili herhangi bir şeye karışmıyorsa bu takdirde de araç sahibi ile taksi şoförü arasındaki ilişkinin iş sözleşmesi olarak nitelendirilebilmesi güçtür. Taksi sahibi taksi şoförüne günün belirli bir saat diliminde tahsis ediyor ve bu tahsis dönemi içinde işçinin işgörme edimini ne şekilde ifa ettiğine, hatta taksiyi kullanıp kullanmadığına dahi karışmıyorsa, taksi şoförü taksi sahibinden işin yürütümüne ilişkin hiçbir emir ve talimat almıyorsa, çalışma zamanını serbestçe organize edebiliyorsa kişisel bağımlılığın bulunmadığı kabul edilmelidir. Ayrıca, iş sözleşmesinin çok önemli özelliklerinden biri ekonomik riskin, bir başka deyişle kâr ve zararın işverene ait olmasıdır. İş sözleşmesini bağımsız çalışanlardan ayıran en önemli farklılıklardan birisi de budur (…l, “Ekonomik ve Teknolojik Değişim Sürecinde İşçi Kavramı ve Yeni Bir Ölçüt Arayışı…” İş ve Sosyal Güvenlik Hukukunda İşçi ve İşveren Kavramları ve Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunlar, İstanbul 1997, s. 21-22). İşçi, işyeri veya işletmede ekonomik riski taşımaz. Bir hukuki ilişkide hukuki ve kişisel bağımlılık yoksa işçinin kar veya zarar riskini taşıması, bu hukuki ilişkinin iş sözleşmesi olmadığı yolunda tek başına yeterli bir kriter olmasa da çok önemli bir kriterdir. Elbette burada ekonomik risk yüklenmiş ve aracı kiralayan işleten olarak çalışmış ise bağımsız çalışan olacaktır. Bu durumda oda kaydı da önemlidir. Genel olarak taksi şoförünün araç sahibine her gün düzenli olarak yaptığı ödemeden geride kalanın kazanç olduğu bir ilişkide ekonomik riski taşıyanın şoför olacağı açıktır. İş sözleşmesi kazanç-ekonomik bağımlılık temeline değil, otorite-bağımlılık ilişkisine dayanır. İş sözleşmesinde işverenin yönetim hakkı, emir ve talimat verme yetkisi, işçinin de bu emir ve talimatlar doğrultusunda iş görme borcunu ifa yükümlülüğü vardır. Taraflar arasındaki ilişkinin iş ilişkisi olmayıp kira akdine dayandığına yönelik Mahkemenin kabulü dosya içeriğine uygun ise de, uyuşmazlığın İş Mahkemelerinin görevi kapsamında olmadığı değerlendirilerek HMK.’nın 114 ve 115. maddelerine göre görevsizlik kararı verilmesi gerekirken, taleplerin esastan reddine karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir. F) Sonuç: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 22.06.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
T.C. YARGITAY 9. Hukuk Dairesi 2017/13155 2019/22887 23.12.2019 Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: A) Davacı isteminin özeti: Davacı vekili, davacının davalı şirkette 05.05.2008 tarihinde işe başladığını, müvekkilin işyeri haklarını ödemediği için 30.07.2012 tarihinde davalı işyerine ihtar çektiğini, işyerinin ise ihtarı alır almaz müvekkili işten çıkardığını, arkasından da 3 gün işe gelmediğini bahane ederek ihtar çekip iş akdini fesh ettiğini, müvekkilinin davalı işyerinde 08:00-18:00 saatleri arasında çalıştığını, müvekkilin en son 1,800 TL ücret aldığını, Cumartesi günleri çalıştığını, dini ve milli bayramlarda çalıştığını, akşam 21:00’e kadar mesai yaptığını, yıllık izin kullanmadığını, bir kısım işçilik alacaklarının ödenmediğini ileri sürerek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, fazla mesai ücreti, ulusal bayram genel tatil ücreti, asgari geçim indirimi alacaklarını istemiştir. B)Davalı cevabının özeti: Davalı vekili, davacının …Noterliği aracılığıyla göndermiş olduğu 019434 yevmiye nolu ihtardan anlaşılacağı üzere davacının tek taraflı olarak iş sözleşmesini feshettiğini, davacının işten çıkarılmadığını, davacının …. Noter aracılığı ile göndermiş olduğu 019434 yevmiye nolu ihtarnamenin müvekkil şirkete 03.08.2012 tarihinde tebliğ edildiğini, müvekkil şirketin ise … Noterliği aracılığıyla göndermiş olduğu 016800 yevmiye nolu ihtarnamenin ise 02.08.2012 tarihinde tebliğ edildiğini, müvekkil şirket davacının işi bıraktığını ihtarnameyi gönderdikten 1 gün sonra öğrendiklerini, davacının asgari-ücretle çalıştığını, davacının müvekkil şirketten herhangi bir alacağının bulunmadığını, davacının yapmış olduğu şikayet sebebiyle iş müfettişleri tarafından yapılan inceleme ile davacının tüm hak ve alacaklarını almış olduğu hususunun sübut bulunduğunu ve zamanaşımının gerçekleştiğini, iddia ve taleplerin yersiz olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir. C)Yerel Mahkeme kararının özeti: Mahkemece, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna göre, SGK’dan celp edilen davacının hizmet döküm cetvelinden; davacının işten çıkışının 30/07/2012 tarihinde kuruma bildirildiği, bu durumda davalı tarafın davacının işten çıkışını kuruma bildirdikten sonraki 31/07/2012 ve 01-02/08/2012 tarihleri için devamsızlık tutanağı düzenlemesinin beyanları ile çelişki yaratmış ise de; davacının, davalıya gönderdiği 30/07/2012 tarihli ihtarname ile ücretlerinin ödenmemesi nedeniyle iş akdini eylemli olarak 30/07/2012 tarihinde sona erdirdiği, dinlenen davacı tanıklarının işyerinde maaşların son zamanlarda eksik ödendiğini beyan ettikleri, dosyamızın tevdii edildiği bilirkişi tarafından davacının ödenmeyen yıllık izin ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti ve fazla mesai gibi bir kısım işçilik alacaklarının bulunduğu, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24/II-e bendinde; işveren tarafından işçinin ücreti (fazla mesai, hafta tatili, genel tatil alacakları gibi…) kanun hükümleri veya sözleşme koşullarına uygun olarak hesap edilmez ve ödenmez ise işçiye haklı nedenle fesih hakkı tanındığı, davacının 4 yıldan fazla bir süredir davalı işveren yanında çalıştığı, 4 yıldan fazla kıdemi bulunan bir işçinin ülkemizdeki mevcut ekonomi güçlükler ve iş bulmadaki zorluklar dikkate alındığında, haklı neden olmaksızın tazminat haklarına engel olacak şekilde iş bırakmasının hayatın olağan akışına aykırı olduğu kanaatine varıldığı, aktin feshi konusunda ispat yükü üzerinde olan davalı tarafın ispat yükünü yerine getiremediği ve iş akdinin davacı işçi tarafından hakettiği bir kısım işçilik hak ve alacaklarının ödenmemesi haklı nedeniyle 30/07/2012 tarihinde eylemli olarak sona erdirildiği kanaatine varılarak; davacıya kıdem tazminatı ile ödenmeyen yıllık izin ücreti, fazla mesai ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının ödenmesine, davacının ödenmeyen asgari geçim indirimi alacağı bulunmadığından asgari geçim indirimi alacağına ilişkin talebinin reddine, öte yandan iş akdini haklı nedenle de olsa feshden taraf ihbar tazminatına hak kazanamayacağından ihbar tazminatına ilişkin talebinin reddine karar verilmesi gerektiği kanaatine varıldığı, davacının talep ettiği işçilik alacaklarının hesaplanması amacıyla dosyamız bilirkişiler S.D.İ. ve B.Ç.‘a tevdi edilmiş olup, bu bilirkişilerce düzenlenen raporlara taraf vekillerinin itirazları ve raporlar arasındaki çelişkinin giderilmesi yönünden dosyanın bilirkişi ….’e tevdii edildiği, bilirkişi raporlarının Mahkeme tarafından usul ve yasaya uygun bulunduğu, davacının davasının kısmen kabulü ile, bilirkişi…. tarafından düzenlenen 09/11/2015 tarihli raporda hesaplanan miktarlar üzerinden davacıya kıdem tazminatı, hafta tatili ve fazla mesai ücretlerinin ödenmesine, 01/02/2005 tarihli bilirkişi raporunda hesaplanan miktar üzerinden davacıya hakettiği yıllık izin ücretinin ödenmesine, öte yandan davacının asgari geçim indirimi alacağının bulunmadığı anlaşıldığından davacının asgari geçim indirimi alacağına ilişkin talebinin reddine karar verilmesi gerektiği, davacı vekilinin Mahkememize açmış olduğu davasını, dava dilekçesinde HMK’nın 107. maddesi kapsamında belirsiz alacak davası olarak nitelendirdiği anlaşılmış olup; bu konudaki mevcut Yargıtay kararlarında da belirtildiği üzere alacak miktarının belirlenmesinin yargılama sırasında başka bir olgunun tespit edilmesine bağlı olması durumunda alacağın belirsiz olduğunun kabul edilmesi gerektiği, işçilik alacaklarının ve tazminatlarının hak kazanma ve hesap yöntemi yönünden pek çok etkene bağlı olarak değişkenlik gösterdiği, İş hukukundaki işveren tarafının baskın konumu nedeniyle özellikle aylık ücretin belirlenmesi konusundaki mevcut zorluklar ve giydirilmiş ücretin tespitinin taraflar arasında ihtilaflı olması, işçinin işe giriş çıkış tarihi, fazla mesai, yıllık izin ve genel tatil ücreti gibi alacak kalemlerinin hesaplanmasında ülkemize has güçlükler de dikkate alındığında; davamıza konu alacak kalemlerinin belirsiz olarak kabul edilmesi gerektiği, belirsiz alacak davası ise; mevcut yasal düzenleme çerçevesinde üç değişik şekilde açılabileceği, eda (tahsil talebi ile) davası niteliğinde belirsiz alacak davası, tespit niteliğinde belirsiz alacak davası açılabileceği gibi kısmi eda külli tespit şeklinde belirsiz alacak davası da açabilir. Her bir dava türünün farklı özellikleri bulunduğu, belirsiz alacak davasında bir miktarın tahsili yanında, kalan tutarın tespiti istenebilecek ve yargılama sırasında belirlendiğinde kalan miktar da talep edilebileceği, somut olayımızda alacaklı işveren veya resmi kurum kayıtlarında geçen belirleyebildiği miktarı davaya konu etmek yerine, farazi bir miktarlar için (500 TL, 100 TL gibi) talepte bulunduğu, bu nedenle de; davacının kısmi eda külli tespit davası açtığı sonucuna varıldığı, kısmi eda külli tespit davasının açıldığı anda alacağın tamamı için zamanaşımı kesileceği, yargılama sırasındaki işleminden veya hâkimin her kararından sonra yeniden işlemeye başlayacağından yargılama sırasında alacağın zamanaşımına uğradığından söz edilemeyeceği, bu nedenle yargılama sırasında arttırılan taleplere karşı yapılan zamanaşımı defi sonuca etkili olmadığı, ancak faiz başlangıcı açısından davaya konu edilen miktar bakımından dava tarihi kabul edilmiş olup, alacağın kalan kısmın sadece tespiti istenmiş olmakla, belirlenen bakiye alacak miktarının talep edildiği tarihten itibaren faize karar verilmesi kanaatine varıldığı gerekçesi ile ihbar tazminatı ve asgari geçim indirimi haricindeki taleplerin kabulüne karar verilmiştir. D)Temyiz: Karar süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. E)Gerekçe: 1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 2- Somut uyuşmazlıkta, yıllık izin ücreti bakımından; Davacı tanık sıfatı ile ifade verdiği …İş Mahkemesi’nin 2012/862 Esas sayılı dosyasında; “yıllık izin kullanıyorduk, ancak parçalı olarak kullanıyorduk.” yönünde ifade vermiştir. Ancak, dosyadaki tek yıllık izin belgesinde 1 kere ve bütün halinde yıllık izin kullanımı görünmektedir. Davacı tanık sıfatı ile ifade verdiği … İş Mahkemesi’nin 2013/275 Esas sayılı dosyasında; “İşyerinde yıllık izin uygulaması vardı. Fakat tam olarak kullanamıyorduk.” yönünde ifade vermiştir. Dava dilekçesinde ise davacının çalıştığı süre boyunca yıllık izin kullanmadığı ileri sürülmüştür. Davacının tanık sıfatı ile verdiği iki beyan ile dava dilekçesindeki iddia çelişiktir. Bu nedenle, davacı asil duruşmaya bizzat davet edilerek yukarıdaki hususlar ve çelişkiler kendisine açıklanmalı, davacıdan çelişkilerin nedenleri ve yıllık izin kullanma durumu açıklatılmalı, beyanları irdelenerek yıllık izin ücreti alacağı konusunda bir sonuca varılmalıdır. Davacı lehine hükmedilen yıllık ücretli izin alacağı net 1300 TL / brüt 1683,24 TL ücret esas alınarak hesaplanmıştır. Oysa, hüküm altına alının diğer alacaklar olan kıdem tazminatı, fazla mesai ücreti, ulusal bayram genel tatil ücreti net 889,79 TL / brüt 1131,20 TL ücret üzerinden hesaplanmıştır. Bu şekilde çelişkiye düşülmesi hatalıdır. Davacı temyizi de bulunmadığından yıllık izin ücreti de net 889,79 TL / brüt 1131,20 TL ücret üzerinden hesaplanmalıdır. F)SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 23/12/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
T.C. YARGITAY 9. Hukuk Dairesi 2016/21421 2019/22781 19.12.2019 Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: A) Davacı İsteminin Özeti: Davacı vekili; müvekkilinin davalı işyerinde 01/04/2004 tarihinde işe başladığını, 28/02/2009 tarihine kadar kesimhane bölümünde kesici olarak çalıştığını, aylık 1.400-TL ücret aldığını, iş akdinin davalı işveren tarafından haksız şekilde feshedildiğini iddia ederek; fark kıdem ve ihbar tazminatı ile yıllık ücretli izin alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir. B) Davalı Cevabının Özeti: Davalı vekili, davanın reddini talep etmiştir. C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kabulüne karar verilmiştir. D) Temyiz: Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir. E) Gerekçe: 1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 2-Taraflar arasında düzenlenen ibranamenin geçerliliği konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır. Türk Hukukunda ibra sözleşmesi 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenmiş olup, kabul edilen Yasanın 132 inci maddesinde “Borcu doğuran işlem kanunen veya taraflarca belli bir şekle bağlı tutulmuş olsa bile borç, tarafların şekle bağlı olmaksızın yapacakları ibra sözleşmesiyle tamamen veya kısmen ortadan kaldırılabilir” şeklinde kurala yer verilmiştir. İş ilişkisinde borcun ibra yoluyla sona ermesi ise 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 420 inci maddesinde öngörülmüştür. Sözü edilen hükme göre, işçinin işverenden alacağına ilişkin ibra sözleşmesinin yazılı olması, ibra tarihi itibarıyla sözleşmenin sona ermesinden başlayarak en az bir aylık sürenin geçmiş bulunması, ibra konusu alacağın türünün ve miktarının açıkça belirtilmesi, ödemenin hak tutarına nazaran noksansız ve banka aracılığıyla yapılması şarttır. Bu unsurları taşımayan ibra sözleşmeleri veya ibraname kesin olarak hükümsüzdür. Hakkın gerçek tutarda ödendiğini ihtiva etmeyen ibra sözleşmeleri veya ibra beyanını muhtevi diğer ödeme belgeleri, içerdikleri miktarla sınırlı olarak makbuz hükmündedir. Bu hâlde dahi, ödemelerin banka aracılığıyla yapılmış olması gerekir. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 420 inci maddesinde, iş sözleşmesinin sona ermesinden itibaren bir ay içinde yapılan ibra sözleşmelerine geçerlilik tanınmayacağı bildirilmiştir. Aynı maddede, alacağın bir kısmının ödenmesi şartına bağlı ibra sözleşmelerinin (ivazlı ibra), ancak ödemenin banka kanalıyla yapılmış olması halinde geçerli olacağı öngörülmüştür. 4857 sayılı İş Kanununun 19 uncu maddesinde, feshe itiraz bakımından bir aylık hak düşürücü süre öngörülmüş olmakla, feshi izleyen bir ay içinde işçinin işe iade davası açma hakkı bulunmaktadır. Bu noktada feshi izleyen bir aylık süre, işçinin eski işine dönüp dönmeyeceğinin tespiti bakımından önemlidir. O halde feshi izleyen bir aylık sürede işverenin olası baskılarını azaltmak, iş güvencesinin sağlanması için de gereklidir. Geçerli ve haklı neden iddialarına dayanan fesihlerde dahi ibraname düzenlenmesi için feshi izleyen bir aylık sürenin beklenmesi gerekir. Bir aylık bekleme süresi kısmi ibra açısından işçinin bir kısım işçilik alacaklarının ödenmesinin bir ay süreyle gecikmesi anlamına gelse de temelde işçi yararına bir durumdur. Hemen belirtelim ki bir aylık bekleme süresi ibra sözleşmelerinin düzenlenme zamanı ile ilgili olup ifayı ilgilendiren bir durum değildir. Başka bir anlatımla işçinin fesih ile muaccel hale gelen kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve izin ücreti gibi haklarının ödeme tarihi bir ay süreyle ertelenmiş değildir. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun değinilen maddesinde, işverence yapılacak olan ödemelerin banka yoluyla yapılması zorunluluğunun getirilmesi, ibranamenin geçerliliği noktasında sonuca etkilidir. Ancak banka dışı yollarla yapılan ödemelerde de borç ibra yerine tamamen veya kısmen ifa yoluyla sona ermiş olur. Sözü edilen yasal düzenleme, sadece işçinin alacaklı olduğu durumlar için işçi yararına kısıtlamalar öngörmektedir. İşverenin cezai şart ve eğitim gideri talep ettiği yine işçinin vermiş olduğu zararın tazminine dair uygulamalarda ve hatta sebepsiz zenginleşme hükümleri çerçevesinde işçinin işverene borçlu olduğu durumlarda, taraflar, herhangi bir sınırlamaya tabi olmaksızın işçinin borçlarını ibra yoluyla sona erdirebilirler. Değinilen maddenin ikinci ve üçüncü fıkra hükümleri, destekten yoksun kalanlar ile işçinin diğer yakınlarının isteyebilecekleri tazminat ve alacaklar dâhil, hizmet sözleşmesinden doğan bütün haklar yönünden uygulanır. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun yürürlüğe girdiği 01.07.2012 tarihinden sonra düzenlenen ibra sözleşmeleri için yasal koşulların varlığı aranmalıdır. Ancak 6098 sayılı Borçlar Kanununun yürürlükte olmadığı dönemde imzalanan ibranamenin geçerliliği sorunu, Dairemizin konuyla ilgili ilkeleri çerçevesinde değerlendirilmelidir. İbranamenin feshi izleyen bir aylık süre içinde düzenlenmesi ve ödemelerin banka kanalıyla yapılmamış oluşu 01.07.2012 tarihinden önce düzenlenen ibra sözleşmeleri için geçersizlik sonucu doğurmaz. İşçi ve işveren arasında işverenin borçlarının sona erdirilmesine yönelik olarak Türk Borçlar Kanunu’nun yürürlülüğü öncesinde yapılan ibra sözleşmeleri yönünden geçersizlik sorunu aşağıdaki ilkeler dahilinde değerlendirilmelidir: a)-Dairemizin kökleşmiş içtihatları çerçevesinde, iş ilişkisi devam ederken düzenlenen ibra sözleşmeleri geçersizdir. İşçi bu dönemde tamamen işverene bağımlı durumdadır ve iş güvencesi hükümlerine rağmen iş ilişkisinin devamını sağlamak veya bir kısım işçilik alacaklarına bir an önce kavuşabilmek için iradesi dışında ibra sözleşmesi imzalamaya yönelmesi mümkün olup, Dairemizin kararlılık kazanmış uygulaması bu yöndedir (Yargıtay 9.HD. 15.10.2010 gün, 2008/41165 E, 2010/29240 K.). b)-İbranamenin tarih içermemesi ve içeriğinden de fesih tarihinden sonra düzenlendiğinin açıkça anlaşılamaması durumunda ibranameye değer verilemez (Yargıtay 9.HD. 5.11.2010 gün, 2008/37441 E, 2010/31943 K). c)-İbranamenin geçerli olup olmadığı 01.07.2012 tarihine kadar yürürlükte olan 818 sayılı Borçlar Kanununun irade fesadını düzenleyen 23-31. maddeleri yönünden de değerlendirilmelidir. İbra sözleşmesi yapılırken taraflardan birinin esaslı hataya düşmesi, diğer tarafın veya üçüncü şahsın hile ya da korkutmasıyla karşılaşması halinde, ibra iradesinden söz edilemez. Öte yandan 818 sayılı Borçlar Kanununun 21 inci maddesinde sözü edilen aşırı yararlanma (gabin) ölçütünün de ibra sözleşmelerinin geçerliliği noktasında değerlendirilmesi gerekir. İbranamedeki irade fesadı hallerinin, 818 sayılı Borçlar Kanununun 31 inci maddesinde öngörülen bir yıllık hak düşürücü süre içinde ileri sürülmesi gerekir (Yargıtay 9.HD. 26.10.2010 gün, 2009/27121 E, 2010/30468 K). Ancak, işe girerken alınan matbu nitelikteki ibranameler bakımından iş ilişkisinin devam ettiği süre içinde bir yıllık süre işlemez. d)-İbra sözleşmesi, varlığı tartışmasız olan bir borcun sona erdirilmesine dair bir yol olmakla, varlığı şüpheli ya da tartışmalı olan borçların ibra yoluyla sona ermesi mümkün değildir. Bu nedenle, işçinin hak kazanmadığı ileri sürülen bir borcun ibraya konu olması düşünülemez. Savunma ve işverenin diğer kayıtları ile çelişen ibra sözleşmelerinin geçersiz olduğu kabul edilmelidir (Yargıtay 9.HD. 4.11.2010 gün 2008/37372 E, 2010/31566 K). e)-Miktar içeren ibra sözleşmelerinde ise, alacağın tamamen ödenmiş olması durumunda borç ifa yoluyla sona ermiş olur. Buna karşın kısmi ödeme hallerinde, Dairemizin kökleşmiş içtihatlarında ibraya değer verilmemekte ve yapılan ödemenin makbuz hükmünde olduğu kabul edilmektedir (Yargıtay 9.HD 21.10.2010 gün 2008/40992 E, 2010/39123 K.). Miktar içeren ibranamenin çalışırken alınmış olması makbuz etkisini ortadan kaldırmaz (Yargıtay 9.HD. 24.6.2010 gün 2008/33748 E, 2010/20389 K.). f)-Miktar içermeyen ibra sözleşmelerinde ise, geçerlilik sorunu titizlikle ele alınmalıdır. İrade fesadı denetimi yapılmalı ve somut olayın özelliklerine göre ibranamenin geçerliliği konusunda çözümler aranmalıdır (Yargıtay 9.HD. 27.06.2008 gün 2007/23861 E, 2008/17735 K.). Fesihten sonra düzenlenen ve alacak kalemlerinin tek tek sayıldığı ibranamede, irade fesadı haller ileri sürülüp kanıtlanmadığı sürece ibra iradesi geçerli sayılmalıdır (Yargıtay HGK. 21.10.2009 gün, 2009/396 E, 2009/441 K). g)-Yine, işçinin ibranamede yasal haklarını saklı tuttuğuna dair ihtirazi kayda yer vermesi ibra iradesinin bulunmadığını gösterir (Yargıtay 9.HD. 4.11.2010 gün 2008/40032 E, 2010/31666 K). h)-İbranamede yer almayan işçilik alacakları bakımından, borcun sona erdiği söylenemez. İbranamede yer alan işçilik alacaklarının bir kısmı yönünden savunma ile çelişkinin varlığı ibranameyi bütünüyle geçersiz kılmaz. Savunma ile çelişmeyen kısımlar yönünden ibra iradesine değer verilmelidir (Yargıtay 9.HD. 24.6.2010 gün, 2008/33597 E, 2010/20380 K). Başka bir anlatımla, bu gibi durumlarda ibranamenin bölünebilir etkisinden söz edilebilir. Bir ibraname bazı alacaklar bakımından makbuz hükmünde sayılırken, bazı işçilik hak ve alacakları bakımından ise çelişki sebebiyle geçersizlikten söz edilebilir. Aynı ibranamede çelişki bulunmayan ve miktar içermeyen kalemler bakımından ise borç ibra yoluyla sona ermiş sayılabilir. İbraname savunması, hakkı ortadan kaldırabilecek itiraz niteliğinde olmakla yargılamanın her aşamasında ileri sürülebilir (Yargıtay HGK. 27.1.2010 gün 2009/9-586 E, 2010/31 K.; Yargıtay 9.HD. 13.7.2010 gün, 2008/33764 E, 2010/23201 K.). Somut uyuşmazlıkta davacı, 28/02/2009 tarihinde sona eren iş akdinden sonra 818 sayılı Borçlar Kanunu döneminde 30/03/2009 tarihinde imzaladığı ibraname ile davalı işvereni yıllık ücretli izin, kıdem ve ihbar tazminatı alacaklarının tamamını aldığı beyanıyla ibra etmiştir. Davacı bu ibranameyi imzaladığını kabul etmekle birlikte, baskı altında imzaladığı şeklinde irade fesadı iddiasında bulunmuş ancak ispat külfeti üzerinde bulunan davacı, irade fesadı iddiasını ispat edememiştir. Fesih ve ibraname tarihi itibariyle somut uyuşmazlığa, 6098 sayılı Borçlar Kanunu’nun 420. Maddesinin de uygulanması imkânı yoktur. Diğer taraftan fesih tarihi itibariyle beş yıllık zamanaşımına tabi olan yıllık ücretli izin alacağı, davanın açılış tarihi olan 04/05/2015 tarihi itibariyle davalının davaya karşı zamanaşımı def’i de gözetildiğinde tamamen zamanaşımına uğramıştır. Sonuç itibariyle yıllık ücretli izin alacağı bakımından zamanaşımına uğradığı anlaşılan ve savunmayla çelişmeyen geçerli ibranameye konu edilen alacağın bu nedenle, kıdem ve ihbar tazminatı talepleri açısından ise ibranameye değer verilerek her üç talebin de reddi gerekirken yerinde olmayan gerekçe ile kabulü hatalıdır. F) SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 19.12.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
T.C. YARGITAY 21. Hukuk Dairesi 2019/3264 2019/7480 04/12/2019 MAHKEMESİ:Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi TÜRK MİLLETİ ADINA KARAR A) Davacı İstemi : Davacı şirket vekili, müvekkili şirketin imalat ve ihracat işi yaptığını, bünyesinde çok sayıda işçi çalıştırdığını, tüm işçilerin yasal haklarının koruduğunu, işçilerin meslek hastalığına yakalanması sebebiyle Sosyal Güvenlik Kurumuna veya yargı yoluna başvurduğunu, meslek hastalığı iddiasının gerçeği yansıtmadığını, işçilerin meslek hastalığına yakalanmadığını, davalı işçide %18,2 maluliyet oranının tespit edildiğini, bu rapora itiraz ettiklerini, SGK müfettiş raporunda aleyhe olan hususları kabul etmediklerini beyan ederek, davalı işçinin maluliyet oranının tespiti ile maluliyet oranına göre geçici iş göremezlik geliri ve sürekli iş göremezlik gelirinin belirlenmesini talep ve dava etmiştir. B) Davalıların Cevapları : Davalı işçinin vekili, husumet itirazında bulunduklarını, davacı işverenin kusursuz olduğu iddasını kabul etmediklerini, iş yerindeki işlerin tehlikeli ve zararlı işler kapsamında bulunduğunu, sağlıksız bir ortamın olduğunu, haksız ve yersiz açılan davanın reddedilmesi gerektiğini savunmuştur. Davalı kurum vekili, davalı işçideki meslek hastalığının tespiti için sevk işlemi yapıldığını, mevcut raporlar ve belgeler neticesinde meslek hastalığının tespit edildiğini, haksız ve yersiz açılan davanın reddedilmesi gerektiğini savunmuştur. C) İlk Derece Mahkemesi Kararı : İlk derece mahkemesince, 06/12/2018 tarihli kararda, davanın kabulüne, davalı işçideki hastalık başlangıcının 14/05/2014, meslekte kazanma güç kayıp oranının ise Ankara Meslek Hastalıkları Hastanesi’nin 29/11/2016 tarihli raporundan itibaren ve artma kaydıyla %35,2 olarak tespitine karar verilmiştir. D) Bölge Adliye Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı : Bölge Adliye Mahkemesi tarafından, Adli Tıp Kurumu İkinci Üst Kurulu raporu göz önünde bulundurularak, davacı tarafın iddiasının aksine davalı işçide meslek hastalığının bulunduğu, en az kurum tarafından tespit edilen sürekli iş göremezlik oranında meslekte kazanma gücünün kaybedildiği sübuta erdiği, davanın reddedilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesinin hatalı olduğu, bu yönüyle davalı tarafın istinaf itirazının haklı olduğu; davanın kabulüne karar verildiği halde davacı aleyhine yargılama gideri ve vekalet ücretine karar verilmesinin hatalı olduğu, bu yönüyle de davacı istinafının haklı olduğu değerlendirilerek, davacının ve davalının istinaf talebinin kabulüne, ilk derece mahkemesi kararının 6100 sayılı HMK’nın 353/1-b.2 hükmü gereğince kaldırılmasına karar verilmiş ve davanın reddine hükmedilmiştir. E) Temyiz Talebi : Davacı vekili, Maluliyeti kabul etmediğini, davalı işçinin çalıştığı tüm iş yerinlerinin tespiti ile meslek hastalığının belirlenmesi gerektiğini, davacıdaki hastalığın pnömokonyoz olarak nitelendirilmemesi gerektiğini, bu hususta birçok bilimsel araştırma bulunduğunu, müvekkili aleyhine hiç vekalet ücreti verilmemesi gerektiğini, açıklanan ve re’sen tespit edilecek sebeplerle kararın bozulması gerektiğini savunmuştur. F) Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe :Dava, davalı işçide, kurum tarafından belirlenen, meslek hastalığına bağlı %18,2 meslekte kazanma güç kayıp oranının haksız olduğu iddiasına dayalı tespit talebine ilişkindir. Bu yönüyle davanın yasal dayanağı 5510 sayılı Yasa’nın 95. maddesidir. Anılan maddeye göre, “Bu Kanun gereğince, yurt dışında tedavi için yapılacak sevklere, çalışma gücü kaybı, geçici iş göremezlik ödeneklerinin verilmesine ilişkin raporlar ile iş kazası ve meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücü veya çalışma gücü kaybına esas teşkil edecek sağlık kurulu raporlarının usul ve esaslarını, bu raporları vermeye yetkili sağlık hizmeti sunucularının sahip olması gereken kriterleri belirlemeye, usulüne uygun olmayan sağlık kurulu raporu ve dayanağı tıbbî belgeleri düzenleyen sağlık hizmet sunucusuna iade edecek belirlenen bilgileri içerecek şekilde yeniden düzenlenmesini istemeye Kurum yetkilidir. Usulüne uygun sağlık kurulu raporu ve dayanağı tıbbî belgeler ile gerekli diğer belgelerin incelenmesiyle; yurt dışında tedavi için yapılacak sevklere, vazife malullük derecesini, iş kazası veya meslek hastalığı sonucu tespit edilen meslekte kazanma gücünün kaybına veya meslekte kazanma gücünün kaybı derecelerine ilişkin usulüne uygun düzenlenmiş sağlık kurulu raporları ve diğer belgelere istinaden Kurumca verilen karara ilgililerin itirazı halinde, durum Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunca karara bağlanır.Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar, Sağlık Bakanlığı ile Kurumun birlikte çıkaracağı yönetmelikle düzenlenir.” Bu yasal düzenleme gereğince düzenlenen Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 55. maddesine göre sigortalının malullük durumunun Kurumca yetkilendirilen Sağlık sunucularının sağlık kurulunca usulüne uygun düzenlenecek raporların Kurum Sağlık Kurulunca incelenmesi sonucu Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliğinde belirlenen usul ve esaslara göre tespit edileceği, anılan yönetmeliğin 5. maddesinde sigortalı ve hak sahiplerinin çalışma gücü oranlarının a) Sağlık Bakanlığı eğitim ve araştırma hastaneleri, b) Devlet Üniversitesi, c) Türk Silahlı Kuvvetlerine bağlı asker hastaneleri, ç) sigortalıların ikamet ettikleri illerde (a), (b), (c) bentlerinde belirtilen hastanelerin bulunmaması durumunda Sağlık Bakanlığı tam teşekküllü hastanelerin yetkili olduğu, bildirilmiş, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 56. maddesinde ise Kurum Sağlık Kurulunca verilen karara karşı yapılan itirazların Yüksek Sağlık Kurulunca inceleneceği bildirilmiştir.5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’ nun 58’inci ve 95’inci maddesinde malûl sayılmayı gerektirecek hastalık veya arızanın bulunup bulunmadığının tespitinde izlenecek yol açıklanmıştır. Buna göre kurum sağlık tesislerince düzenlenen raporlara dayanılarak verilen kararlara karşı Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulundan rapor alınmalı, söz konusu kurul raporlarının Kurumu bağlayacağı, ancak, diğer ilgilileri bağlamayacağı dikkate alınarak, itiraz halinde, Adli Tıp Kurumu İhtisas Dairesinden alınacak rapora göre karar verilmeli; Yüksek Sağlık Kurulu Raporu ile Adli Tıp Kurumu İhtisas Dairesi raporu arasında çelişki bulunması halinde ise Adli Tıp Kanunu’nun 15. maddesi gereği Adli Tıp Üst Kurullarınca giderilmesi gereklidir. Çelişkinin Yüksek Sağlık Kurulu ile Tıp Fakültelerinin ilgili ana bilim dalından alınan sağlık kurulu arasında çıkması halinde de, amacın uyuşmazlığı en geniş katılımlı bir kurul kararı ile sona erdirmek, yeni çelişkilerin ortaya çıkıp uyuşmazlığı çözümsüzlüğe itmeyi engellemek olduğu dikkate alındığında, ilgili Adli Tıp Üst Kuruluna başvurulmalı ve alınacak raporla uyuşmazlık sona erdirilmelidir.Sigortalı sayılanlar ve bunların bakmakla yükümlü oldukları veya hak sahibi çocuklarının çalışma gücü veya meslekte kazanma gücü kayıp oranlarının tespitine ilişkin, Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği 01.10.2008 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 11/10/2008 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak; Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliği 01/09/2013 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 03.08.2013 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kural olarak Yüksek Sağlık Kurulunca verilen karar Sosyal Güvenlik Kurumunu bağlayıcı nitelikte ise de diğer ilgililer yönünden bir bağlayıcılığı olmadığından Yüksek Sağlık Kurulu Kararına itiraz edilmesi halinde inceleme Adli Tıp Kurumu giderek Adli Tıp Kurumu Genel Kurulu aracılığıyla yaptırılmalıdır. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu’nun 28.06.1976 günlü, 1976/6-4 sayılı Kararı da bu yöndedir.Somut olayda, davalı … tarafından tespit edilen %18,2 meslekte kazanma güç kayıp oranının tespitine karşı dava açıldığı, yargılama aşamasında alınan Sosyal Sigortalar Yüksek Sağlık Kurulu’nun 03/06/2016 tarihli raporunda, Ankara Meslek Hastalıkları Hastanesince düzenlenen 26/08/2014 tarihli rapora istinaden, davalı sigortalıdaki meslekte kazanma güç kayıp oranının %18,2 olarak tespit edildiği; sonrasında Adli Tıp 3. İhtisas Kurulu’nun 24/07/2017 tarihli raporunda, Ankara Meslek Hastalıkları Hastanesi’nin 29/11/2016 tarihli raporundan itibaren artma kaydıyla meslekte kazanma güç kayıp oranının %35,2 olarak belirlendiği, çelişki nedeniyle alınan Adli Tıp Kurumu ikinci üst kurulu raporunda ise meslek hastalığı başlangıç tarihinin 14/05/2014, … Meslek Hastalıkları Hastane’sinin 29/11/2016 tarihli raporundan itibaren artma kaydıyla %35,2 olarak tespit edildiği anlaşılmaktadır.Davanın, meslek hastalığın tespitine ve yine meslek hastalığının belirlendiği 14/05/2014 tarihi itibariyle %18,2 meslekte kazanma güç kayıp oranına karşı açıldığı anlaşılmakla, davanın konusu ile sınırlı şekilde, 14/05/2014 tarihi itibariyle meslek hastalığı bulunup bulunmadığının ve varsa yine 14/05/2016 tarihinde meslekte kazanma güç kayıp oranının belirlenmesi gerekirken, buna aykırı şekilde artma kaydıyla sonraki tarih itibariyle tespit yapılması ve hüküm tesisi hatalı olmuştur.Yapılacak iş; dava konusuyla sınırlı olarak 14/05/2014 tarihi itibariyle meslek hastalığı bulunup bulunmadığının ve varsa yine 14/05/2016 tarihinde meslekte kazanma güç kayıp oranının belirlenmesi amacıyla Adli Tıp 3. İhtisas Kurulundan rapor alınması, alınacak Adli Tıp 3. İhtisas Kurul raporu ile dosyadaki Sosyal Sigortalar Yüksek Sağlık Kurulu raporları arasında çelişki bulunması halinde yine aynı tarih itibariyle tespitlerin yapılabilmesi amacıyla Adli Tıp İkinci Üst Kurulundan rapor alınarak sonucu gidilmesinden ibarettir.O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmelidir ve Bölge Adliye Mahkemesinin hükmü bozulmalıdır.G) SONUÇ: Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı 6100 sayılı HMK’nun 373/2. maddesi uyarınca (BOZULMASINA), dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, temyiz harcının istek halinde temyiz eden davacıya iadesine, 04/12/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
T.C. YARGITAY 9. Hukuk Dairesi 2016/31683 2019/20717 25/11/2019 Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi taraflar vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: A) Davacı İsteminin Özeti: Davacı vekili, davacının genel tatil günleri ile hafta tatilleri dahil günde 14 saatten fazla çalıştığını, bu çalışmaların karşılığı olan ücretlerin ödenmediğini, davalı işyerinin davacının asgari ücretlerini ödemediğini, sefer primlerinden de mazot kesintisi, ceza vs kesintiler yaparak eksik ödendiğini, iş akdinin de davacı tarafından bir kısım ücretlerin ödenmemesi, sigorta primlerinin gerçek ücret üzerinden ödenmemesi nedeniyle haklı olarak feshedildiğini, davacı tarafından davalı işverene ihtarname gönderilerek tazminat ve alacaklarının ödenmesinin ihtar edildiğini ancak herhangi bir ödeme yapılmadığını, davalı şirketler arasında fiili ve organik bağ bulunduğunu ileri sürerek, kıdem tazminatı, ücret, sefer primi, yıllık izin ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti, asgari geçim indirimi, fazla mesai ücreti, hafta tatili ücreti, ihtarname gideri alacağını talep etmiştir. B) Davalı Cevabının Özeti: Davalı vekili, davacının davalılardan … Nakliyat A.Ş’de çalışmasının olmadığını, bu nedenle bu davalı yönünden husumet nedeniyle davanın reddi gerektiğini, davanın belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını, davacının devamsızlık yaptığını, buna ilişkin tutanaklar tanzim edildiğini, davacının devamsızlığına ilişkin mazeretlerini bildirmesi ve işe gelmesi için ihtarname gönderildiğini, davacının işe gelmemesi üzerine de iş akdinin haklı olarak feshedildiğini, davacının fazla mesai yapmadığını, hafta tatili ve genel tatil günlerinde çalışmadığını, tatil günlerinde çalışması halinde karşılığı olan ücretlerin ödendiğini, tarafların anlaşması nedeniyle sigorta primlerinin asgari ücret üzerinden yatırıldığını, davacının yıllık izinlerinin kullandırıldığını, davacını ihtarname gideri talebinde bulunamayacağını savunarak, davanın reddini istemiştir. C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti ve Yargılama Süreci: Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. D) Temyiz: Kararı taraflar vekilleri temyiz etmiştir. E) Gerekçe: 1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, tarafların aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 2-Davacı işçi yurtdışı tır şoförü olarak davalılara ait işyerinde çalışmış, açmış olduğu bu davada diğer işçilik alacakları yanında ulusal bayram ve genel tatil çalışmaları karşılığı ücretini talep etmiştir. Davalı işveren ulusal bayram ve genel tatil günlerinde yapılan çalışmalar karşılığının işçiye imza karşılığı tediye makbuzları ile ödendiğini savunmuş bu yönde dosyaya talep yazısı, mutabakat yazısı ve tediye makbuzları sunmuştur. Bilirkişi raporunda ulusal bayram ve genel tatil günlerinde yapılan çalışmalar karşılığının bankaya ödenmediğini ancak tediye makbuzlarının ödendiğinin kabulü halinde herhangi bir alacağının bulunmadığı belirtilmiş, takdir mahkemeye ait olmak üzere hesaplamaya gidilmiştir. Mahkemece ulusal bayram ve genel tatil ücretlerinin kabulüne dair hüküm kurulmuş ise de dosyada yer alan tediye makbuzları imzalı olup davacı işçi imzaya itirazda bulunmamış, irade fesadına dair iddiası ve ispatı olmamıştır. Böyle olunca ödeme makbuzları ile davacının sözü edilen çalışmalarının ödendiği kabul edilmeli ve ulusal bayram ve genel tatil ücreti isteğinin reddine karar verilmelidir. 3-Davacı işçi yıllık izinlerin karşılığı ücretlerin ödenmediğini ileri sürerek istekte bulunmuş, hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacıya çalışırken kullandırılmayan izin süresine ait ücretlerin bir kısmının ödendiği belirtilerek sözü edilen günler için yıllık izin kullandırılmış gibi hak kazanılan yıllık izin süresinden ödemesi yapılan gün sayısı kadar mahsuba gidilmiştir. Yıllık izin hakkı Anayasal temeli olan dinlenme hakkı olup çalışırken ücrete dönüşmesi mümkün olmaz. İş ilişkisinin devamı sırasında ödenen yıllık izin ücreti avans mahiyetinde olup fesih ile hak kazanılan yıllık izin ücretinden mahsup edilmelidir. Davacı işçiye çalışırken ödenen yıllık izin ücretinin ait olduğu izin sürelerinin, hak kazanılan yıllık izin süresinden gün olarak indirilmesi hatalı olup kararın bozulması gerekmiştir. F) Sonuç: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenlerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine 25.11.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
T.C. YARGITAY 9. Hukuk Dairesi 2016/5826 2019/22774 19.12.2019 Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi taraflar vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: A) Davacı İsteminin Özeti: Davacı vekili; davacının davalıya ait işyerinde 05/06/2008-01/09/2010 ve 04/10/2010-05/07/2013 tarihleri arasında iki dönem uluslar arası tır şoförü olarak çalıştığını, birinci çalışma döneminin emeklilik nedeniyle sona erdiğini ancak bu döneme ait kıdem tazminatının ödenmediğini, ikinci dönem çalışmasını ise ücretleri ödenmediği için haklı nedenle müvekkilinin feshettiğini, davalı işveren tarafından işe girerken davacıdan teminat senedi alındığını iddia ederek; kıdem tazminatı, yıllık ücretli izin, ulusal bayram ve genel tatil alacaklarının tahsili ile davalı tarafından alınan teminat senedinin iadesini talep etmiştir. B) Davalı Cevabının Özeti: Davalı vekili, davanın reddini talep etmiştir. C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. D) Temyiz: Kararı, taraflar temyiz etmiştir. E) Gerekçe: 1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre tarafların aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 2-Davacı dava dilekçesi ile işyerine girişte işverene verdiğini iddia ettiği teminat senedinin kendisine iadesine karar verilmesini talep etmiş ise de davalı, böyle bir teminat senedi alacağını kabul etmemiş, teminat senedinin var olduğu bu aşamada ortaya konulamamıştır. Buna göre, davacının teminat senedinin kendisine iadesine ilişkin talebinin reddine karar verilmesi gerekirken, bu hususta olumlu ya da olumsuz bir karar verilememesi hatalıdır. 3-Davacıya davalı işyerindeki ilk dönem çalışmasını sonlandıran emekliliği sonrasında, kayıtlardaki ücret üzerinden 14 gün karşılığı izin ücreti ödemesi yapılmış olup bu ödemenin eksik olduğu, ödemeye esas ücrete ilave edilmesi gereken sefer primi ücretinin ilave edilmediği, davacının ikinci dönemin sonunda ise kullanılmayan 3 gün daha ücretli izin hakkı bulunduğu sabittir. Buna göre, emeklilik tarihindeki ücret seviyesi üzerinden 14 gün ücretli izin alacağı hesaplanıp ödenen düşüldükten sonra bakiyesiyle ikinci dönem sonu için kullanılmayan 3 gün izin hakkı alacağı için hesaplanan tutar toplanıp, bunun üzerinden ücretli izin alacağı talebinin kabulü gerekirken eksik ödemeye rağmen ilk dönemin tamamının tasfiyesinin kabulü hatalıdır. 4-Davacının davalı işyerindeki çalışması iki dönem halinde olup ilk dönem emeklilik nedeniyle, ikinci dönem ise davacının haklı nedenle feshiyle sona ermiştir. İkinci dönem çalışması da 1 yılın üzerinde olduğundan, davacı her iki dönem için kıdem tazminatına hak kazanmıştır. Emeklilikle sona eren ilk dönem çalışması sonrasında davalı işveren kayıtlardaki ücreti esas alarak kıdem tazminatı ödemesi yapmıştır ancak kıdeme esas ücretin tespitinde ilavesi gereken sefer primi katılmadığı için davacının ilk dönem sonundaki kıdem tazminatı eksik ödenmiştir. Mahkemece yapılacak iş, emeklilikle sona eren ilk dönem için o tarihteki son ücret üzerinden kıdem tazminatını hesaplatıp ödenen düşüldükten sonra varsa bakiyesi için ilk fesih tarihinden itibaren faiziyle tahsiline karar vermek, ayrıca ikinci dönem için bağımsız hesap yaptırıp bu dönem için ödeme söz konusu olmadan da belirlenecek kıdem tazminatını ikinci fesih tarihinden itibaren işleyecek faiziyle birlikte ayrıca hüküm altına almaktır. F) Sonuç: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenlerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine 19.12.2019 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi. K A R Ş I O Y Kıdem tazminatına esas alınması gereken süre ve ilk dönem çalışmalarının tasfiye edilmiş sayılıp sayılamayacağı yönlerinden taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır. İşverene ait bir ya da birkaç işyerinde belli bir süre çalışmış bir işçinin, işini kaybetmesi halinde, işinde yıpranması, yeni bir iş edinmede karşılaşacağı güçlükler ve işyerine sağladığı katkı göz önüne alınarak, geçmiş hizmetlerine karşılık işveren tarafından işçiye kanuni esaslar dahilinde verilen toplu paraya “kıdem tazminatı” denilmektedir. Kıdem tazminatının koşulları, hesabı ve ödeme şekli doğrudan İş Kanunlarında düzenlenmiştir. Kıdem tazminatı, feshe bağlı haklardan olsa da, iş sözleşmesinin sona erdiği her durumda talep hakkı doğmamaktadır. 4857 sayılı İş Kanununun 120 nci maddesi hükmüne göre yürürlükte bırakılan 1475 sayılı Yasanın 14 üncü maddesinde, kıdem tazminatına hak kazanabilmek için işçinin işverene ait işyerinde en az bir yıl çalışmış olması gerekir. 1475 sayılı Yasanın 14 üncü maddesinin ikinci fıkrası, işçinin aynı işverene bağlı olarak bir ya da değişik işyerlerinde çalıştığı sürelerin kıdem hesabı yönünden birleştirileceğini hükme bağlamıştır. O halde kıdem tazminatına hak kazanmaya dair bir yıllık sürenin hesabında, işçinin daha önceki fasılalı çalışmaları dikkate alınır. Bununla birlikte, her bir fesih şeklinin kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde gerçekleşmesi, hizmet birleştirmesi için şarttır. İşçinin önceki çalışmaları sebebiyle kıdem tazminatı ödenmişse, aynı dönem için iki defa kıdem tazminatı ödenemeyeceğinden, tasfiye edilen dönemin kıdem tazminatı hesabında dikkate alınması mümkün olmaz. Yine, istifa etmek suretiyle işyerinden ayrılan işçi kıdem tazminatına hak kazanmayacağından, istifa yoluyla sona eren önceki dönem çalışmaları kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmaz. Ancak aynı işverene ait bir ya da değişik işyerlerinde çalışılan süre için kıdem tazminatı ödenmemişse, bu süre aynı işverende geçen sonraki hizmet süresine eklenerek son ücret üzerinden kıdem tazminatı hesaplanmalıdır. Somut uyuşmazlıkta davacı işçi davalıya ait işyerinde tır şoförü olarak iki dönem halinde çalışmıştır. İlk dönem çalışması 05.06.2008- 01.09.2010 arasında olup, emeklilik suretiyle sona ermiştir. Davacı işçi aynı işveren nezdinde 04.10.2010 tarihinde yeniden çalışmaya başlamış, ödenmeyen işçilik alacakları sebebiyle 05.07.2013 tarihinde iş sözleşmesini haklı olarak feshettiğini bildirmek suretiyle işyerinden ayrılmıştır. Davacı işçiye ilk dönem sonunda 2 yıl 2 ay 26 gün çalışması karşılığında 1.722,56TL kıdem tazminatı ödenmiştir. Tazminata esas ücretin sabit ücret ve sefer primleri toplamı üzerinden hesabı gerektiğinden dosya içinde yer alan ve ilk derece mahkemesi ile Dairemiz tarafından benimsenen hesap raporuna göre aynı dönem için ödenmesi gereken kıdem tazminatı toplamı 5.590,06 TL’dir. Bu durumda işveren tarafından yapılan ödemenin, emeklilik öncesi dönem için kıdem tazminatını karşılamaktan uzak olduğu açıktır. Kıdem tazminatı tam olarak ödenmediği sürece önceki dönemin tasfiye edildiğinden söz edilemez. Davacı işçinin, fesihten itibaren yaklaşık bir ay sonra yeniden aynı işveren nezdinde çalışmaya başlaması sebebiyle 1475 sayılı Kanun’un 14/2 nci maddesi hükmü uyarınca çalışmaların bir bütün olarak değerlendirileceği varsayımı ile ilk dönem için eksik ödemeye dayalı fark kıdem tazminatını talep etmediği kabul edilmelidir. Zira ilgili Kanun hükmü ve Yargıtay uygulaması çerçevesinde işçinin aralıklı çalışmalarında ara verilen süre zamanaşımı süresini aşmadığı taktirde veya zamanaşımı defi ileri sürülmezse çalışma süreleri birleştirilerek hesaplamaya gidilir. Eksik ödeme halinde dahi ilk dönemin tasfiye edildiğinin ve ancak aradaki farkın istenebileceğinin kabulü halinde, ilk dönem çalışması için kıdem tazminatının sonraki dönem çalışırken dahi zamanaşımına uğraması söz konusu olacaktır. Şu hale göre işçinin kıdem tazminatı tam olarak ödenmediği taktirde sonraki çalışmaları ile ilk dönem çalışmalarının birleştirilmesi ve yapılan ödemenin yasal faizi ile mahsubu cihetine gidilmelidir. Yargıtay uygulamaları, kıdem tazminatı ödenen dönemin tasfiyesi için tam olarak ödeme yapılması gerektiği yönde ağırlık kazanmıştır(Yargıtay 9.HD. 25.12.2013 gün, 2012/ 32986 E, 2013/ 34947 K.). İlk dönem için ihbar tazminatının eksik ödendiği bir durumda dahi, eksik ödeme sebebiyle ilk dönemin tasfiye edilmediği kabul edilerek her iki dönem birleştirilerek kıdem tazminatının hesaplanması gerektiği kabul edilmiştir(Yargıtay 9.HD. 30.09.2019 gün, 2016/ 7225 E, 2019/ 16914 K). Başka bir kararda, kıdem tazminatı tam olarak ödenmiş olsa dahi, ihbar tazminatı ödenmediği için ilk dönem çalışmasının tasfiye edilmediği sonucuna varılmıştır(Yargıtay 22. HD. 16.04.2019 gün, 2017/ 21554 E, 2019/ 8735 K.). Yine Yargıtay, muvazaalı bir asıl işveren/ alt işveren ilişkisinde tazminata esas alınan ücretin eksik olması sebebiyle, ilk dönem için ödenen kıdem tazminatının tasfiye yerine geçmeyeceğini kabul etmiştir(Yargıtay 22. HD. 26.09.2018 gün, 2017/ 14362 E, 2018/ 20206 K.). Dairemizin başka bir kararında, “…davacının birinci dönem çalışması karşılığı kıdem tazminatının tam olarak ödenip ödenmediği tespit edilerek tam olarak ödenmiş ise birinci dönem çalışmanın tasfiye edildiğinin kabulü ile sonuca gidilmesi, birinci dönem çalışmanın karşılığı tam olarak ödenmemiş ise yapılan ödemeler avans kabul edilerek şimdiki gibi mahsup edilerek karar verilmesi” gerektiği belirtilmiştir(Yargıtay 9.HD. 25.05.2015 gün, 2014/ 6960 E, 2015/ 18990 K.). Yine Dairemiz kararında, muvazzaf askerlik sebebiyle ilk dönem çalışması sona eren bir işçi bakımından yapılan ödemenin; o tarihteki ücrete göre kıdem tazminatını karşılaması halinde ilk dönemin tasfiye edilmiş sayılması gerektiği, aksi halde her iki dönem için yapılacak hesaptan mahsup cihetine gidilmesi gerektiği kabul edilmiştir(Yargıtay 9.HD. 11.02.2015 gün, 2015/ 1288 E, 2015/ 5772 K.). 1475 sayılı Kanun’un 14/2 inci maddesine göre işçinin aynı işverende geçen aralıklı çalışmalarının kıdem hesabında birleştirilmesi gerektiği açık olup, aksine uygulama için önceki dönem çalışmaları için fesih şekline göre kıdem tazminatına hak kazanılmamış olması veya karşılığının tam olarak ödenmiş olması gerekir. Başka bir anlatımla ilk dönem için hesaplanan kıdem tazminatının tam olarak ödenmediği sürece tasfiyeden söz edilemez ve kıdem tazminatı hesabında hizmet birleştirmesini öngören ana kural uygulama alanı bulur. Davacı işçiye ödenen kıdem tazminatı, ücretin asıl bölümünü oluşturan sefer primi eklenmediği için hak kazanılan kıdem tazminatının çok altında kalmıştır. Bu durumda ilk dönem çalışmanın tasfiye edildiğinden söz edilemeyeceğinden, her iki dönemim birleştirilmesi suretiyle ve son ücretten hesaplanan kıdem tazminatından daha önce ödenen 1.722,56 TL’nin yasal faizi ile mahsubu ile sonuca gidilmesi yönündeki ilk derece mahkemesi kararının yerinde olduğu düşüncesiyle, Dairemiz çoğunluğu tarafından verilen bozma kararının (4) no’lu bendine katılamıyorum.19.12.2019
T.C. YARGITAY 9. Hukuk Dairesi 2016/11408 2019/22589 17.12.2019 Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi taraflar vekillerice istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: A) Davacı İsteminin Özeti: Davacı vekili, müvekkilinin davalı şirkette 01.09.2012 tarihinde işe başladığını ve kesintisiz olarak 29.11.2013 tarihine kadar çalıştığını, bu tarihte işten çıkarıldığını, ücretinin brüt 8.925 TL olup, 451,42 TL sosyal yardım aldığını, yılda en az bir kez prim aldığını, aldığı son primin net 5.834,83 TL olduğunu, işçilere geçen yıl iki-üç maaş oranında prim verildiğini ve %7,4 oranında zam yapıldığını, işten çıkarılma kararına karşı müvekkili tarafından …. İş Mahkemesi’nin 2013/958 Esas sayılı dosyası ile açılan işe iade davası sonucunda müvekkilinin işe iadesine karar verildiğini, kesinleşen mahkeme kararının tebliği ile birlikte 27.11.2014 tarihinde davalıya İstanbul 57. Noterliği’nin 2014/25149 yevmiye numaralı ihtarnamesi ile işe iade ve 4 ay boşta geçen süre ücretinin ödenmesi talebinde bulunulduğunu, davalı şirketin … Noterliği’nin 15.12.2014 tarih ve 2014/13396 yevmiye numaralı ihtarnamesini göndererek 3 iş günü içinde aynı şartlar ve koşullar çerçevesinde müvekkilinin işe başlatılacağının bildirildiğini ve 4 aylık ücret alacağı olan 26.045,83 TL’den yapılan mahsup sonucunda 8.573,26 TL ödemede bulunulduğunu, ihtarname gereği müvekkilinin 22.12.2014 tarihinde işe başladığını, dava tarihi olan 30.12.2014 tarihine kadar çalıştığını, müvekkiline aynı şartlar sağlanarak işe başlatılması gerekirken bunun yapılmadığını, davalının işe başlatma konusunda samimi olmadığını ileri sürerek, bakiye boşta geçen süre ücreti, işe başlatmama tazminatı, kıdem tazminatı ve ücret alacağının davalıdan tahsilini istemiştir. B) Davalı Cevabının Özeti: Davalı vekili, davacının başvurusu üzerine 3 gün içerisinde çalışmaya başlaması gerektiğinin kendisine tebliğ edildiğini, ayrıca müvekkili şirket tarafından ödenmesi gereken 4 aylık boşta geçen süreye ilişkin ücretten davacı işten çıkarken ödenen toplam 17.472,57 TL’nin mahsup edilerek 8.573,26 TL ödeme yapıldığını, davacının müvekkili şirkete ait bulunan Kidzania Çocuk Dünyası adlı işyerinde çalıştığını, davacının iş akdine son verilmesinden sonra müvekkili şirkete ait söz konusu işyerinin Akasya Çocuk Dünyası A.Ş. adlı üçüncü bir şirkete devredildiğini, davacının işten ayrılmadan önce çalıştığı işyerinin sonradan başka bir şirkete devredilmesi, bu işyerinin kapanması ve yine müvekkili şirketin toplu işçi çıkarma sürecine girmesi nedeniyle davacının tekrar işe başlatılması hususunda fiili imkansızlık söz konusu olmasına rağmen müvekkili şirketin davacıyı işe başlatmaktan kaçınmadığını, bu nedenle davacının müvekkili şirketin iyi niyetli olmadığı ve işe çağrısında samimi olmadığı yönündeki tüm beyanlarının asılsız olduğunu, müvekkili şirketin davacıyı daha önce çalıştığı işyeri ile aynı yerde bulunan işyerinde ve yine aynı koşul ve şartlarda tekrar işe başlattığını, davacının daha önce çalıştığı işyerinin başka bir şirkete devir edildiğini bilmesine karşın eski çalışma arkadaşları ile odasının aynı olmadığından bahisle fesih yoluna başvurmasının kötü niyetli olduğunu, çalışanlara düzenli olarak prim verilmesi konusunda bir işyeri uygulaması bulunmadığını, iddia edildiği gibi diğer personele zam yapılmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir. C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. D) Temyiz: Kararı taraf vekilleri temyiz etmiştir. E) Gerekçe: 1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının tüm, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 2-Davacı işçi boşta geçen süreye ait 4 aya kadar ücret alacağını talep etmiş, hükme esas alınan raporda davacının boşta geçen süre içinde başka bir işte çalışmasının olduğu belirtilerek hesaplama 3 ay 4 gün üzerinden yapılmıştır. Yine aynı şekilde Mahkemece fark kıdem tazminatının re’sen hesaplanmasında da kıdem tazminatına esas hizmet süresine 3 ay 4 gün eklenerek sonuca gidilmiştir. Feshin geçersizliğinin tespitiyle işe iade kararı sonrasında işçinin başvurusu üzerine ödenmesi gereken boşta geçen süre ücretinden başka bir işten elde edilen gelirin indirilmesi ya da diğer işte çalışılan sürenin mahsubu doğru değildir. Davacının yasa gereği en çok dört aya kadar süre içinde çalışması varmış gibi işçilik alacaklarının hesabı gerektiğinden Mahkemece indirim yapılmak suretiyle istekle ilgili hüküm kurulması hatalıdır. Çalışılamayan süre 4 aydan fazla olduğundan kıdemine 4 ay eklenerek farklı kıdem tazminatına karar verilmelidir. F) SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine 17/12/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
T.C. YARGITAY 9. Hukuk Dairesi 2017/13709 2019/21737 04/12/2019 Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: A) Davacı İsteminin Özeti: Davacı vekili, davalının müvekkili şirkete ait … Kolejinde 01/09/2012 tarihinden 02/09/2013 tarihine kadar Almanca öğretmeni olarak görev yaptığını, taraflar arasında 01/08/2012 başlangıç 31/08/2013 bitim tarihli sözleşme imzalandığını, sözleşmenin (i) bendinde “işbu sözleşmenin bitim tarihinden itibaren en geç iki ay önce eğitim personeli tarafından, sözleşmenin yenilenmemesi yönünde yazılı bir bildirim yapılmaması ve işverenin sözleşmeyi yenilemek istemesi durumunda eğitim personeli yeni eğitim öğretim dönemi için sözleşme imzalamayı kabul etmiş sayılır. Görev alan eğitim personeli bu maddede belirtilen süre içinde bildirim yapmamış olmasına rağmen, yeni sözleşme döneminde … Kolejinde görev yapmaması ve veya başka bir eğitim kurumunda görev alması durumunda … Kolejine başka hiçbir koşul aranmaksızın, itirazsız 4 aylık net ücreti tutarında cezai tazminat ödemeyi kabul eder.” hükmü yer aldığını, davalı söz konusu 2 aylık bildirim süresi içinde sözleşmenin yenilenmemesi yolunda iradesini açıklamadığı gibi aksine 2013-2014 eğitim-öğretim dönemi için 01/09/2013 başlangıç ve 31/08/2014 bitim tarihli iş sözleşmesini imzaladığını, ancak sözleşmenin imzalanmasından 1 gün sonra 02/03/2013 tarihinde davalı kuruma verdiği dilekçe ile başka bir kurumda çalışacağını, bu nedenle kurumdan ayrılacağını bildirdiğini, davalı bildirim süresine uymadığı gibi yeni dönemde görev alacağını bildirip eğitim öğretimin başlamasına 1 haftadan az süre kala kurumda çalışmayacağını bildirdiğini, kurumun davalının ayrılması nedeniyle zor durumda kaldığını, zira… kolejinin eğitim elemanlarının görevlendirilmesi açısından Türk Eğitim Derneği ile koordineli çalıştığını, her yıl şubat, mart aylarında öğretmen ihtiyacını Türk Eğitim Derneğine bildirdiğini ve genel merkezce 2 aşamalı olarak yapılan sınavla öğretmen alımı yapıldığını, eğitim öğretim yılının başında yeni öğretmen alımı yapılamadığından, müvekkili şirkete bağlı kurumun eğitim kalitesinden ödün vermeden davalının eksikliğini gidermede zorlandığını iddia ederek; cezai şartın dava tarihinden itibaren faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep etmiştir. B) Davalı Cevabının Özeti: Davalı vekili, dayanak konusu yapılan ilk sözleşmenin uzadığı varsayılmasına rağmen neden yeni sözleşme yapıldığını, sona eren sözleşmeye atıf yapılarak yeni sözleşmeye dayanılması halinde sözleşmenin yorumunun yanlış yapıldığını, davacının dayandığı 12/08/2013 tarihli sözleşme hiç başlamayıp uygulanmadığını, 02/09/2013 günlü dilekçesi ile bu sözleşme başlamadan kamu personeli seçme sınavında yeterli puan aldığını muhtemelen atamasının yapılacağını, kendisine gerekli kolaylığın gösterilmesini istediğini, dilekçe tarihine göre eğitim öğretim yılı başlamadığını, Yargıtay 9.H.D. 26/09/2006 tarihli 2006/20061 Esas, 2006/24888 Karar sayılı kararında; iş sözleşmesinin varlığına rağmen çalışma olgusunun gerçekleşmeyip fiilen iş ilişkisi kurulmadığını, sözleşmede öngörülen cezai şart dönme cezası olmadığından iş sözleşmesi kurulmaması nedeniyle istenemeyeceğini, işverenin buna göre uğradığını iddia ettiği zararı ispatlaması gerektiğini, 12/08/2013 günlü sözleşmenin 6. Maddesinin (i) bendinde davacı için öngörülen cezai şartın koşullarında taraflar açısından tam ve adil bir denklik bulunmadığını, müvekkilinin kamudaki işinin kendisine güvence sağladığını, davacı ile yapılan sözleşmelerde herhangi bir güvence olmadığını, işverenin herhangi bir zararının olmadığını, müvekkilinin yönlendirmesi ile aynı özelliklere sahip bir öğretmenin davacı kuruma müracaatında elemana ihtiyaçları olmadığı belirtilerek işe alınmadığını, istenen cezai tazminatın fahiş olduğunu, işçi lehine yorum kuralı yanında işçinin korunması gibi ilkelerin gözönünde tutulması gerektiğini, kişinin çalışma hayatında güvence aramasının en doğal hakkı olduğunu, sözleşmeye başlamadan da iyi niyetle işverene başvurarak durumu bildirdiğini, sözleşmenin feshi konusunda bir talebi bulunmadığını savunarak davanın reddini talep etmiştir. C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın reddine karar verilmiştir. D) Temyiz: Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir. E) Gerekçe: Dosyadaki bilgi ve belgelerden davacının davalı özel eğitim kurumunda belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışırken iş akdini memuriyete atanması nedeniyle sonlandırdığı, memuriyete atanmanın iş akdinin feshi bakımından davacı işçi için haklı neden oluşturmadığı sabittir. Taraflar arasında eğitim öğretim süresinin sonunda sözleşme yenilenmeyecek ise bunun 2 ay önceden karşı tarafa bildirilmesi için düzenleme yapıldığı gibi, sözleşme yenilendikten sonra süresinden önce haksız fesihte karşılıklı olarak cezai şarta bağlanmıştır. Öncelikle mahkemenin taraflar arasındaki sözleşmenin belirli süreli olmadığı şeklindeki kabulü yerinde olmayıp, talep şartları gerçekleştiği anlaşılan cezai şart alacağının makul bir takdiri indirime tabi tutularak kabulü gerekirken reddi hatalıdır. F) Sonuç: Temyiz olunan kararın yukarda yazılı sebepden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 04/12/2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
9. Hukuk Dairesi 2016/19593 E. , 2020/5934 K. MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: YARGITAY KARARI A) Davacı İsteminin Özeti: Davacı vekili; müvekkilinin … Gıda İnş. San Ltd Şti ne ait işyerinde 1.1.2005 tarihinde işçi olarak çalışmaya başladığını, iş akdinin haksız feshedildiğini, … 7. İş Mahkemesinin 2013/101 esas sayılı dosyası ile dava açtığını, iş bu davanın karara bağlandığını, verilmiş karara dayanılarak İstanbul 29. İcra Müdürlüğünün 2014/23080 esas numaralı dosyası ile icra takibi başlatıldığını, davalılardan … tarafından 14.1.2012 tanzim tarihli, ödeme tarihi 15.1.2013 olan alacaklısı … borçlusu müvekkili olan 50.000 TL lik bono ile … 15. İcra Müdürlüğünün 2014/13240 esas sayılı dosyası ile müvekkili hakkında icra takibi başlatıldığını, … Cumhuriyet Başsavcılığına takip konusu bonodaki imzanın kendisine ait olmadığından bahisle şikayette bulunduğunu, yapılan soruşturma sonucu takibe konu bonodaki imzanın kendisine ait olduğundan kovuşturmaya yer olmadığına karar verildiğini, müvekkilinin … ile fiili, hukuki, ticari bir ilgisinin olmadığını, …’un diğer davalı ile yakın akraba ve aynı memleketli olması müvekkilinin sonradan öğrendiğine göre davalı … Gıda İnş. Sanr Ltd Şti nin yanında çalışan başkalarına karşı da aynı yöntemle takip başlatmış olması dikkate alındığında her iki davalının fikir ve eylem birliği içinde hareket ettiğinin açık olduğunu ileri sürerek takibe konu senet ile ilgili olarak borçlu bulunmadıklarının tespiti ile takip bedelinin %20 sinden az olmamak üzere kötü niyet tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini talep etmiştir. B) Davalıların Cevabının Özeti: Davalı … vekili ; davacı taleplerinin haksız ve hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, davacının müvekkiline olan borcunu ödememesi nedeniyle davacı tarafından müvekkiline verilen bononun icra takibine konulduğunu, bononun tanzim tarihi, ödeme tarihi, bedeli, borçlusu, borçlu bilgilerinin ve lehtarlarının bonoda açıkça yazılı olduğunu, davacının itirazlarının kötü niyetli olduğunu, savcılık aşamasında imzanın davacıya ait olduğunun belirlendiğini savunarak davanın gerek görev ve gerekse esas bakımından reddine karar verilmesini talep etmiştir. Davalı … Gıda İnş. San Ltd Şti, davacının beyanlarının mesnetsiz olduğunu, varsayımlara dayandığını, bono imzalamadığından bahisle savcılığa başvurulduğunu ancak imzanın davacıya ait çıktığını, davacının diğer davalı ile aralarındaki alacak verecek ilişkisinden kurtulmak için kötü niyetli olarak adli makamları oyaladığını, 15. İcra Müdürlüğü dosyasında senetin bütün halinde hazırlandığı ve imzalandığı yani senet metninin tarihsiz boş ve borç miktarı ile ödeme tarihi bulunmadan bedelsiz olarak imzalanmadığının açıkça görüldüğünü savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece borçlu olunmadığının tespiti talep edilen bononun davacı tarafından imzalanmış olduğu, bonoda davalı … firmasının herhangi bir cirosunun bulunmadığı, bu şirketin isminin hiç geçmediği, davalı … ile diğer davalı şirket arasında herhangi bir bağlantıyı gösteren delil ibraz edilmediği, davalı …’un davacının işvereni olmadığı, davalı …’un alacağının bonoya dayalı olduğu, bononun tüm unsurlarını ihtiva ettiği, davacı talebinin Türk Ticaret Kanununda düzenlenen kıymetli evrak hukukunu ilgilendirmesi nedeniyle TTK nın 4. maddesinin 1. bendi uyarınca anılan yasada düzenlenmiş olan bütün hususlardan doğan hukuk davalarının mutlak ticari dava sayılması gerekçesiyle … Asliye Ticaret Mahkemesine görevsizlik kararı verilmiştir. D) Temyiz: Kararı davacı vekili temyiz etmiştir. E) Gerekçe: Davacı işçi, davalı tarafından haksız olarak takibe konulan senetten dolayı borçlu olmadığının tespiti ile yüzde yirmiden az olmamak üzere kötüniyet tazminatının tahsilini talep etmiştir. İşçi ve işverenin taraf oldukları iş ilişkisinde başlangıçta işe girerken işverenin teminat amacı ile bu tür senetler aldığı bilinmektedir. Mahkemece davalı …’un davacının işvereni olmadığı, davalı …’un alacağının bonoya dayalı olduğu, bononun tüm unsurlarını ihtiva ettiği, davacı talebinin Türk Ticaret Kanununda düzenlenen kıymetli evrak hukukunu ilgilendirmesi nedeniyle görevsizlik kararı verilmiş ise de, işçi işveren arasındaki ilişkilerde ispat kuralları daha geniş kapsamlı olup, işçi senedin geçersizliği yönündeki iddiasını her türlü delille ispatlayabilir. İş Hukuku, işçi ve işveren ilişkisinde işverenin sosyal ve ekonomik bakımından güçlü olması, işçinin korunması ve işçi lehine yorum ilkeleri dikkate alınarak sözleşme hukuku alanından ayrılmış ve farklı kurallar getirerek gelişmiştir. Bu nedenle İş Hukukunda, düzenlenen belgelere karşı işçi lehine tanık dinletilmesi yoluna gidilmektedir. Somut uyuşmuzlıkta davacı tanıkları davacıya boş kağıda imza attırıldığını, davalı …’un davalı şirket sahibinin halasının oğlu olduğunu açıklamışlardır. Mahkemece senedin lehtarı olan ve icra takibi yapan davalı …’un davalı şirket sahibi ile akrabalıkları olup olmadığı yönünde nüfus kayıt örnekleri de getirtilmek suretiyle ve davacı işçinin açtığı işçilik alacakları davası ile dava konusu icra takip dosyası da dosya arasına konularak işin esasına girilerek elde edilecek sonuca göre karar verilmesi gerektiği düşünülmeden görevsizlik kararı verilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir F) Sonuç: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgilisine iadesine, 18/06/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.
T.C. YARGITAY 9. Hukuk Dairesi 2016/2843 2019/18989 04/11/2019 Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi taraflar vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: A) Davacı İsteminin Özeti: Davacı vekili; davacının 20/09/2001-10/11/2005 tarihleri arasında uluslararası tır şoförü olarak davalı iş yerinde çalıştığını, davacının davalı şirket bünyesinde asgari ücret ve sefer primi sistemi ile çalıştığını , istihdam edildiği dönem boyunca Asya ülkeleri ağırlıklı çalıştığını, aylık ortalama 1,5 seferi başarı ile gerçekleştirdiğini ve davacıya sefer başına 700-800 USD sefer primi verildiğini, davacının hemen hemen tüm dini ve milli bayramlarda aralıksız fasılasız çalışmasına rağmen bayram ve genel tatil çalışmasına alacaklarının ödenmemesi, asgari ücret ve prim sistemi ile istihdam edilmesine rağmen sefer priminin sigorta matrahına yansıtılmaması, ayrıca davacının en son yaptığı 5 seferi nedeni ile adına tahakkuk eden sefer priminden dolayı borç tahakkuk ettirilmek sureti ile kesinti yapılması gibi nedenlerle iş akdinin devamının davacı için çekilmez hale geldiğini ve davacının iş akdini haklı nedenlerle sona erdirdiğini, ancak davacı adına tahakkuk eden kıdem tazminatının ödenmediğini beyan ederek ve fazlaya dair haklarını saklı tutarak kıdem tazminatı ödenmediğini beyan ederek ve fazlaya dair hakları saklı tutarak kıdem tazminatının ödenmediğini beyan ederek ve fazlaya dair hakları saklı tutarak kıdem tazminatı alacağı 6000,00 TL haklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir. B) Davalı Cevabının Özeti: Davalı vekili; davacının iş yerinden istifa ederek ve iş vereni ile de tam bir mutabakata vararak ayrıldığını ayrıca iş akdi sona erdikten sonra düzenlenen ibranameyi de imzaladığını, ibranamede davacının iş akdini kendi isteği ile sonlandırdığının ayrıca istifa iradesinin varlığının ve iş vereni tüm yönleri ile tam olarak ibra ettiğinin belirli olduğunu, davacının tüm dava ve talep haklarından da feragat ettiğini, davacının asgari ücret ile çalıştığını ve bu miktar üzerinden SGK ‘ya bildirimin yapıldığını, iş için harcanan paranın ücret olarak sayılmasının veya şoförün sırf harcırahından tasarruf ettiği için artırdığı parayı ücret olarak kabul edebilmesinin 5510 S.K. 80 maddesine göre mümkün olmadığını, davacının hakkın kötüye kullanılması yasağına aykırı hareket ettiğini davacının ücret bordoralarında çalıştığı tatil günlerinin ücretlerinin ödendiğini, ayrıca ibraname ile de davalı şirketin tam olarak ibra edildiğini, ayrıca davacıya verilen masraf ve harcırahların 700-800 USD’yi bulmadığını ve her sefer için değişkenlik arz ettiğini, davacının prim olarak nitelendirdiği ödemelerin %80’nin gümrük masrafları, yemek, yakıt, otopark, otoban ücreti gibi yol masrafları için sarf edildğini ve bu nedenle harcırah ile sefer masraflarının ayrıtırılmasının gerektiğini, davacının ayda 1,5 sefer yaptığı iddialarına değer verilmemesi savunarak davanın reddini istemiştir. C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece yapılan yargılama sonunda, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. D) Temyiz: Kararı, taraflar vekilleri temyiz etmiştir. E) Gerekçe: 1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davacı vekilinin tüm davalının aşağıdaki bendin dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir. 2-Davacı işçi 20/09/2001-10/11/2005 tarihleri arasında davalı iş yerinde uluslararası tır şoförü olarak çalıştığını, iş sözleşmesinin haklı nedenle feshettiğini söz ederek kıdem tazminatı isteğinde bulunmuştur. Mahkemece talep doğrultusunda kıdem tazminatı talebinin kabulüne karar verilmiştir. Dosya içerisinde bulunan istifa dilekçesinde her hangi bir nedene dayanılmamış olup istifa dilekçesi 10.11.2005 tarihlidir. İstifa tarihinden yaklaşık 9 yıl sonra açılan bu davada ödenmeyen bir kısım işçilik alacakları olduğunu öne sürerek haklı fesih iddiasında bulunulmuştur. Dairemiz uygulamasında; istifa dilekçesinde her hangi bir nedene dayanılmadığı hallerde kısa süre içerisinde açılan davalarda, dava dilekçesinde haklı fesih nedenlerinin ileri sürülebileceği ve haklı fesih nedeninin ispatlanması durumunda kıdem tazminatı talebinin kabul edilmekteyse de somut uyuşmazlıkta 9 yıl sonra açılan davada istifa dilekçesinin verilmesinde irade fesadına dayanılması mümkün değildir. Kıdem tazminat talebinin reddi gerekirken hatalı gerekçe ile kabulü bozmayı gerektirmiştir. F) SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, 04.11.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi
T.C. YARGITAY 9. Hukuk Dairesi 2016/10785 2019/21385 02/12/2019 Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi taraflar vekillerince istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: A) Davacı İsteminin Özeti: Davacı-karşı davalı vekili, müvekkilinin davalı … Tekstil Şirketinde 08/02/2007 tarihinde işe başladığını, nakış makinacı olarak çalıştığını, kesintisiz olarak çalışmaya devam ederken 01/01/2010 tarihinde işçilerin tamamının evrak üzerinde aralarında organik bağ olan ve ortakları da aynı olan davalı … Tekstil Şirketi üzerine geçirildiğini, sigorta primleri ve maaş ödemelerinin bu şirket tarafından yapıldığını, bu işlemlerden habersiz olan müvekkilinin aynı iş yerinde ve aynı işi yapmaya devam ettiğini, işlemler yapılırken müvekkilinden ve diğer işçilerden yazılı rıza alınmadığını, sigorta primlerinin gerçek ücretleri üzerinden yatırılmadığını, iş akdinin haklı olarak feshedildiğini ileri sürerek, kıdem tazminatı, ücret, fazla mesai ücreti, ulusal bayram genel tatil ücreti ve yıllık izin ücreti alacaklarının davalılardan tahsilini istemiştir. B) Davalı Cevabının Özeti: Davalı-karşı davacı … Tekstil Boya San. ve Tic. Ltd. Şti. ile davalı … Tekstil Tur. İnş. San. Ve Tic. Ltd. Şti. vekili, davacının taleplerinin zamanaşımına uğradığını, en son ücretinin 875,09 TL olduğunu, bu durumun imzasını taşıyan maaş bordroları ve SGK kayıtlarıyla sabit olduğunu, ücret ödemelerinin banka kanalıyla yapıldığını, davacının 20,21/08/2014 tarihlerinde işe gelmediğini, 22/08/2014 tarihinde işe davet edildiğini, işe gelmemesi üzerine, iş akdinin haklı nedenle feshedildiğini savunarak davanın reddi ile ihbar tazminatı ve maddi tazminatın … Tekstil Boya San. Ve Tic. Ltd. Şti.’ye ödemesine karar verilmesini istemiştir. C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davacının 08/02/2007-31/12/2009 tarihleri arasında davalı … Ltd. Şti. nezdinde, 01/01/2010 tarihinden itibaren ise diğer davalı … Ltd. Şti. nezdinde çalıştığı, işçinin değişen iş verenlere ait iş yerlerinde ara vermeden çalışması halinde işyeri devri kurallarına göre çözüme gidilmesi gerektiği, davacının iş sözleşmesini fesihte haklı olduğu, buna göre davalıların ihbar tazminatı ile iş akdinin sona eriş şekline göre maddi tazminat talep etme haklarının bulunmadığı gerekçesiyle, asıl davanın kısmen kabulü ile karşı davanın reddine karar verilmiştir. D) Temyiz: Kararı taraf vekilleri temyiz etmiştir. E) Gerekçe: 1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre davalı-karşı davacı … Tekstil Boya San. ve Tic. Ltd. Şti. ile davalı … Tekstil Tur. İnş. San. Ve Tic. Ltd. Şti.’nin tüm, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 2-Organik bağ ilişkisinde işveren sıfatı olan tüzel kişinin, işçinin iş sözleşmesinden veya iş kanunundan doğan haklarını kullanmasının engellenmesi için temsilde farklı kişiliklere yer vermesi sözkonusudur. Bu durumda tüzel kişinin bağımsızlığı sınırlanır ve organik bağ içinde olunan kişi ile özdeş kabul edilir. Bu anlamda; tüzel kişilik hakkının kötüye kullanılması, kanuna karşı hile, işçiye zarar verme(haklarının alınmasını engelleme), tarafta muvazaa(hizmeti kendisine verdiği halde başka bir kişiyi kayıtta işveren olarak gösterme) ve namı müstear yaklaşımı nedeni ile dolaylı temsil sözkonusudur. Bu durumların sözkonusu olduğu halde tüzel kişilik perdesinin aralanması sureti ile gerçek işveren veya organik bağ içinde olan tüm işverenler sorumlu tutulmaktadır. Organik bağ ise şirketlerin adresleri, faaliyet alanları, ortakları ve temsilcilerinin aynı olmasından, aralarındaki hukuki ilişkilerin tespitinden anlaşılır. Somut uyuşmazlıkta; dosya içeriği, tanık anlatımları ve ticaret sicil kayıtları dikkate alındığında, davacının 31.12.2009 tarihinde … Tekstil Şirketinden SGK çıkışının verilip 01.01.2010 tarihinde diğer davalı şirkete SGK girişinin yapıldığı, davalı şirketlerin aynı adreste faaliyet gösterdiği, aynı alanda faaliyet gösteren bu şirketlerin yetkilisi ve müdürünün aynı olduğu, davacının bütünlük teşkil eden çalışmasını çalıştığı yer, yaptığı iş ve pozisyonunda herhangi bir değişiklik olmadan sürdürdüğü ve neticede şirketler arasında organik bağ bulunduğu, bu nedenle talep edilen işçilik alacaklarından her iki şirketin de müştereken ve müteselsilen sorumlu oldukları anlaşılmaktadır. O halde, Mahkemece talep konusu alacaklardan davalı şirketlerin müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmaları gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile iş yeri devri kurallarına göre sonuca gidilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir. F) SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, 02.12.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
T.C. YARGITAY 9. Hukuk Dairesi 2016/9479 2019/21308 02/12/2019 Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı karşı davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: A) Davacı/Karşı Davalı İsteminin Özeti: Davacı/karşı davalı vekili, davacının davalı iş yerinde 01.11.2006-14.03.2014 tarihleri arasında montajcı, şoför ve taşıma işçisi olarak çalıştığını, iş akdinin davacı tarafından haklı nedenlerle feshedildiğini iddia ederek, kıdem tazminatı ile yıllık izin ücreti, fazla mesai ücreti ve ulusal bayram genel tatil ücreti alacaklarının davalıdan tahsilini istemiştir. B) Davalı/Karşı Davacı Cevabının Özeti: Davalı/karşı davacı vekili, zamanaşımı itirazında bulunduklarını, açılan davayı kabul etmediklerini, davacının hiçbir alacağının bulunmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir. Karşı davasında ise, davacı/karşı davalı işçinin iş aktini haksız şekilde feshettiğini, ayrıca araç kullanma belgesi olan SRC belgesi için davacı işçiyi kursa gönderdiklerini ve bu belgeyi almasını sağladıklarını iddia ederek, ihbar tazminatının ve SRC belgesi bedelinin davacıdan tahsilini talep etmiştir. C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, asıl davanın kısmen kabulüne, karşı davanın ise ihbar tazminatı talebi yönünden kabulüne, SRC belgesi bedeli talebi yönünden bu alacağın dava açıldıktan sonra ödenmesi ve makbuzun ibraz edilmesi sebebiyle talep konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir. D) Temyiz: Kararı yasal süresi içinde davacı/karşı davalı vekili temyiz etmiştir. E) Gerekçe: 1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davacı/karşı davalının aşağıdaki bendlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 2-Davacı işçinin fazla çalışma yapıp yapmadığı konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır. Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. Ücret bordrolarına ilişkin kurallar burada da geçerlidir. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp kanıtlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır. Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır. İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille yapılabilir. Bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda, işçinin bordroda belirtilenden daha fazla çalışmayı yazılı belge ile kanıtlaması gerekir. İşçinin imzasını içermeyen bordrolarda fazla çalışma tahakkuku yer aldığında ve tahakkukta yer alan miktarların karşılığı banka hesabına ödendiğinde, tahakkuku aşan fazla çalışmalar her türlü delille ispatlanabilir. Tahakkuku aşan fazla çalışma hesaplandığında, bordrolarda yer alan fazla çalışma ödeme tutarları mahsup edilmelidir. Somut uyuşmazlıkta, davacı/karşı davalı vekili dava dilekçesinde, davacının haftanın 6 günü 08.30-20.00 saatleri arasında çalıştığını, ayda iki kez de İstanbul’a mal almaya gidildiğinden sabah 05.30 ile akşam 22.00-23.00 saatleri arası çalıştığını iddia ederek fazla mesai ücreti talebinde bulunmuştur. Davalı/karşı davacı vekili ise işyerinde mesainin sabah 09.00’da başlayıp kış aylarında akşam 18.00’da yaz aylarında 20.00’da sona erdiğini, kış aylarında fazla mesai yapılmadığını, yaz aylarında ise yapılan fazla mesailerin bordrolarda gösterilerek işçilere ödendiğini savunmuştur. Mahkemece, davalı tarafça dosyaya ibraz edilen iş yeri dosyası içerisinde bulunan bordroların ihtirazi kayıt ileri sürülmeksizin davacı tarafından imzalanmış olması ve bordrolarda davacıya fazla çalışmalara ilişkin tahakkukların yapılması, bu durumda davacının fazla mesai alacağı olduğunu ancak yazılı delille ispatlayabileceği ve davacının tanık beyanı dışında bu konuda başka bir yazılı delili olmadığı gerekçesiyle fazla mesai alacağı talebinin reddine karar verilmiştir. Dosyadaki bilgi ve belgelerden, davacının fazla mesai yaptığını taraf tanık beyanları ile ispatladığı, bazı aylarda imzalı bordrolarda fazla mesai tahakkuklarının olduğu anlaşılmaktadır. Buna göre imzalı ücret bordrolarında fazla mesai tahakkuklarının olduğu dönemler dışlanarak diğer dönemler yönünden fazla mesai talebinin tanık beyanları ile ispatlandığı şekliyle kabul edilmesi gerekirken talebin tümüyle reddedilmesi hatalıdır. Mahkemece yapılacak iş, öncelikle imzalı bordrolarda tahakkuk olan ayları dışlamak suretiyle geriye kalan aylar yönünden, tanık beyanlarına göre davacının yaz-kış çalışma saatleri farklılık gösterdiğinden yaz-kış çalışma saatleri gözetilerek, davacı tanıklarının çalışması 09.05.2011 tarihinden sonrasını kapsadığından bu tarihten sonrası için davacı tanık beyanlarına, öncesi için ise davalı tanık beyanlarına itibarla hesaplama yaparak karar vermektir. Ayrıca yapılacak hesaplamada davalı/karşı davacının süresinde zamanaşımı def’inde bulunduğu hususu da gözden kaçırılmamalıdır. 3-Taraflar arasındaki uyuşmazlık, işçinin kullandırılmayan izin sürelerine ait ücretlere hak kazanıp kazanmadığı noktasında toplanmaktadır. 4857 sayılı İş Kanununun 59 uncu maddesinde, iş sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde, işçiye kullandırılmayan yıllık izin sürelerine ait ücretlerin son ücret üzerinden ödeneceği hükme bağlanmıştır. Yıllık izin hakkının ücrete dönüşmesi için iş sözleşmesinin feshi şarttır. Bu noktada, sözleşmenin sona erme şeklinin ve haklı nedene dayanıp dayanmadığının önemi bulunmamaktadır. Yıllık izinlerin kullandırıldığı noktasında ispat yükü işverene aittir. İşveren yıllık izinlerin kullandırıldığını imzalı izin defteri veya eşdeğer bir belge ile kanıtlamalıdır. Bu konuda ispat yükü üzerinde olan işveren, işçiye yemin teklif edebilir. Somut uyuşmazlıkta, davacı yıllık ücretli izinlerini kullanmadığını ve karşılığı ücretinin de ödenmediğini iddia etmiş, davalı ise davacının ilk dönem çalışmasının 13.06.2008 tarihinde sona ermesi nedeniyle izin alacağının 5 yıllık zamanaşımına uğradığını, ikinci dönemde çalışması bir yılı doldurmadığından izne hak kazanmadığını, son dönem çalışması yönünden ise izin hakkının kullandırıldığını savunmuştur. Dosyaya her ne kadar ilk iki dönem için matbu ibranameler sunulmuş ise de, davalı/karşı davacının savunması karşısında izin alacağı yönünden ibranamelerin önemi olmayıp, davacının kullandığı anlaşılan 14 gün izin hakkı düşülerek bakiye 28 gün izin alacağı kök raporun ilk seçeneğine göre kabul edilmelidir. F) Sonuç: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgilisine iadesine, 02/12/2019 tarihinde oy birliği ile karar verildi.
T.C. YARGITAY 9. Hukuk Dairesi 2016/3013 2019/18973 04/11/2019 Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi taraflar vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: A) Davacı İsteminin Özeti: Davacı vekili, davacının 05.01.2007-22.04.2014 tarihleri arasında uluslararası tır şoförü olarak çalıştığını, asgari ücret ve sefer primi aldığını, ayda 1,5 sefer yaptığını, sefer başına 500,00-550,00 Euro aldığını, işe girdiği tarihten itibaren 1 aylık asgari ücretinin davalı uhdesinde kaldığını, bir kısım yıllık izinlerini kullanmadığını, SGK primlerinin asgari ücret üzerinden yatırıldığını, davacının yaş şartı dışındaki emeklilik şartlarını doldurduğuna ilişkin yazıyı SGK dan alarak ihtarname ekinde davalıya gönderdiğini, davacının iş akdini haklı nedenle feshettiğini ileri sürerek, kıdem tazminatı, yıllık izin ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti, ücret ve teminat senedinin iadesini talep etmiştir. B) Davalı Cevabının Özeti: Davalı vekili, belirsiz alacak davası açılamayacağını, zamanaşımı itirazları olduğunu, davacının asgari ücretle çalıştığını, sefer primi almadığını, gidilen yola göre 150,00-300,00 Euro arasında harcırah verildiğini, düzenli olmadığını, ücretlerinin banka kanalı ile eksiksiz ödendiğini, ayda 1 sefer yapıldığını, genel tatillerde çalışmadığını, çalışılırsa ücretinin ödendiğini, yıllık izinlerinin tamamını kullandığını, teminat senedi alınmadığını savunarak, davanın reddini istemiştir. C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti ve Yargılama Süreci: Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. D) Temyiz: Kararı taraflar vekilleri temyiz etmiştir. E) Gerekçe: 1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalı vekilinin tüm davacı vekilinin aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 2- Dava belirsiz alacak davası olup alacağın tamamı bakımından dava tarihi itibariyle zamanaşımı kesilmiştir. Yargılama sırasında alacak miktarının belirlenmesinden sonra yapılan talep artışı üzerine davalı tarafın zamanaşımı def’i sonuca etkili olmayıp mahkemece ulusal bayram ve genel tatil alacağı bakımından resen hesaplama yapılarak zamanaşımı def’ine göre karar verilmesi hatalıdır. 3-Davalı işveren 22.04.2014 tarihli ihtarname ile belirtilen alacaklar yönünden temerrüde düşürülmüş olup ihtarnamede talep edilen alacaklarla ilgili miktarın yer almaması sonuca etkili değildir. Davalı işveren ihtarnamede belirtilen tazminat ve alacaklarla ilgili hesaplama yaparak ödemeyi sağlayabilecek durumdadır. Dava dilekçesi ve ıslah dilekçesinde temerrüt tarihinden itibaren faize hükmedilmesi talep edildiğinden, kıdem tazminatı dışında kalan davaya konu alacaklar için talep doğrultusunda temerrüt tarihinden itibaren faize karar verilmemesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir. F) Sonuç: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı nedenlerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, 04.11.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
T.C. YARGITAY 9. Hukuk Dairesi Esas No. Karar No. Tarihi:2017/13019 E. 2019/22166 K. 11/12/2019 T. Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: A) Davacı İsteminin Özeti: Davacı vekili, davalıya ait hayvan besi çiftliğinde ve bahçesinde 10.08.2003 tarihinden 01.10.2010 tarihine kadar aylıkçı işçi olarak asgari ücretle kesintisiz çalıştığını, sigorta bildirimi yapılmadığından ….Asliye Hukuk Mahkemesinin 2010/ 936 Esas Sayılı dava dosyasında davalı aleyhine hizmet tespiti davası açtığını, yıllık izin, hafta tatili izni, bayram tatili izni kullandırılmadığını, hayvanların bakım saatinin başladığı sabah 05.00 civarından akşam 19.00-20.00’a kadar, sabah ve akşamları hayvanlara bakmak, gündüzleri ise bahçenin işlerini yapmak suretiyle haftanın yedi günü her gün yaklaşık günde 14 saat çalıştığını, çoğunlukla ahırın bulunduğu yerdeki davalının sahibi olduğu evde yaşadığı için ailesinin de kendisine yardım ettiğini, fazla mesai ücreti ödenmediğini, işveren tarafından hiçbir bildirimde bulunulmaksızın ve kıdem ve ihbar tazminatları ödenmeksizin işine son verildiğini belirterek, fazlaya ilişkin haklarını saklı tutarak, 2.000,00-TL Kıdem tazminatı, 500,00-TL Kötüniyet ve ihbar tazminatı, 1.800,00-TL yıllık izin ücreti, 3.000,00-TL fazla çalışma ücreti, 1.000,00-TL hafta tatili ücreti, 100,00-TL bayram ve genel tatil ücreti olmak üzere, toplam 8.800.00-TL alacağın ve bilirkişi marifetiyle tespit edilecek olan alacaklarının kıdem ve ihbar tazminatı alacağına kısa vadeli mevduata uygulanan en yüksek faiz, diğer alacaklara ise yasal faiz uygulanmak suretiyle davalı işverenden tahsilini, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı tarafa yükletilmesini talep ve dava etmiştir. B) Davalı Cevabının Özeti: Davalı vekili, davalıya ait besi çiftliği bulunmadığını, Karahıdırlı Köyü sınırları içinde ahırı bulunduğunu, besi çiftliği denecek kadar kapsamlı ve müştemilatlı bir yer olmadığını, ahırda çoğu zaman ortalama 10-15 inek olduğunu, ineklerle çoğu zaman davalının bizzat ilgilendiğini, davacı ile davalı arasında hizmet ilişkisi bulunmadığını, davacının yevmiyecilik, arıcılık, kurbanlık alım satımı vb. işlerle iştigal ettiğini, … ilinde kalkınma kooperatifinden kendi adına kayıtlı olarak inek aldığı ve bunları kendi namına yetiştirdiğini, sürekli olarak 10-15 günlük zaman dilimleri içinde … İlinde kaldığını, barınacak yeri olmadığından davalının ahırın bulunduğu yerdeki evde belirli süre barınmasına müsaade ettiğini, karşılığında sadece ahırdaki hayvanların kısmi bakımını yaptığını, yemlerini verdiğini, bunun dışında Bahçe bakım işleriyle uğraşmadığını, ahır çevresinde davalının bahçesi olmadığını, bahçe bakım işiyle ilgilenmiş olsa dahi tarım işlerinin hizmet akdi kapsamında değerlendirilemeyeceğini, gün içinde davacının serbestçe kendi işleriyle uğraştığını, yevmiyecilik yaptığını, 10.08.2003-01.10.2010 tarihleri arası çalıştığı iddiasının doğru olmadığını, ahıra 2008 yılında geldiğini, evde kira karşılığı hayvanların bakımını yaptığını, davalının imkanlarını, davacının kendi namına yaptığı işlerde kullandığını, bu yolla 850 m2 lik arsa alarak üzerine ev yaptırdığı, araba aldığı, kendisi ve babası için 180 adet arı kovanı aldığını, Hizmet akdiyle çalışan bir kişinin bu kadar kısa sürede belirtilen malvarlığını elde etmesinin hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, talep ettiği alacakların zamanaşımına uğradığını, hukuksal dayanaktan yoksun davanın reddini talep etmiştir. C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. D) Temyiz: Kararı davalı vekili temyiz etmiştir. E) Gerekçe: Her ne kadar taraflar arasındaki ilişkinin İş Kanunu kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceği ve bu bağlamda iş mahkemesinin görevli olup olmadığı ileri sürülmemiş ise de; 4857 sayılı İş Kanunu’nun 1’inci maddesinin ikinci fıkrası gereğince, 4’üncü maddedeki istisnalar dışında kalan bütün işyerlerine, işverenler ile işveren vekillerine ve işçilerine, çalışma konularına bakılmaksızın bu Kanunun uygulanacağı belirtilmiştir. İş Mahkemelerinin bulunmadığı yerlerde iş davalarına bakmak üzere bir asliye hukuk mahkemesi görevlendirilir. İş davalarına bakmakla görevli asliye hukuk mahkemesine açılan dava “iş mahkemesi sıfatıyla” açılmamış ise, mahkeme görevsizlik kararı veremez. Bu durumda Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından, verilecek bir ara kararı ile davaya “İş Mahkemesi sıfatıyla” bakmaya devam olunur. Davanın, İş Kanunu kapsamı dışında kalması halinde, Mahkemenin göresizliğine ve dosyanın görevli hukuk mahkemesine gönderilmesine karar verilmesi gerekir. Davanın esastan reddi usule aykırıdır. 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 1’inci maddesi uyarınca, İş Kanunu’na göre işçi sayılan kimselerle işveren veya işveren vekilleri arasında, iş akdinden veya İş Kanunu’na dayanan her türlü hak iddialarından doğan hukuk uyuşmazlıklarının çözüm yeriiş mahkemeleridir. İş Kanunu’nun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca, 50’den az işçi çalıştırılan (50 dahil) tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde veya işletmelerinde bu Kanun hükümleri uygulanmaz. İşçi tarım ve orman işlerinin yapıldığı bir işyerinde çalışıyor ise, bu işçi ile işveren arasındaki uyuşmazlığın iş mahkemesi yerine görevli hukuk mahkemesine çözümlenmesi gerekir (Yargıtay 9.HD. 25.3.2008 gün 2007/ 9975 E, 2008/ 6368 K.). Ancak, tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerinde 50 dahil daha az işçi bulunmasına rağmen, işyerinde sendika örgütlenmesi sonucu Toplu İş Sözleşmesi bağıtlanmış ise, üye sendika üyesi işçi ile işveren arasındaki uyuşmazlığın 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu’nun 66’ncı maddesi uyarınca iş mahkemesinde görülmesi gerekir. Bunun dışında 4857 sayılı İş Kanunu’nun 4’üncü maddesinde tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde çalışanların kanun kapsamına girmeyeceği açıklandıktan sonra aynı madde de ayrık durumlara yer verilmiştir. Buna göre; 1.Tarım sanatları ile tarım aletleri, makine ve parçalarının yapıldığı atölye ve fabrikalarda görülen işlerde, 2.Tarım işlerinde yapılan yapı işlerinde, 3.Halkın faydalanmasına açık park ve bahçelerde, 4.Bir işyerinin eklentisi durumundaki bahçe işlerinde, çalışanların, İş Kanunu kapsamında olacakları belirtilmiştir. Sonuç olarak tarım ve orman işletmelerindeki bitki ve hayvan üretimi, bakım ve yetiştirmesi dışında kalan işler İş Kanununa tabidir. Diğer taraftan işçi tarım işinde çalışırken, bu iş dışında tarım işi sayılmayan ek bir görevde çalışabilir (bekçilik, şoförlük vb.). Bu durumda, yaptığı işler arasında hangisinin baskın olduğu açıklığa kavuşturulmalı ve sonucuna göre görevli mahkeme belirlenmelidir. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu’nun 23.05.1960 gün ve 11-10 ile 10.05.1974 gün ve 3-44 sayılı kararları uyarınca, özellikle iş hukukunda istisnaî hükmün genişletilerek değil, dar yorumlanması gerekir. İşçiler yararına getirilen düzenlemelerin yine işçiler yararına yorumlanması asıldır. Somut uyuşmazlıkta, davacının çalıştığı işyerinin davalının da kabulünde olduğu üzere 10-15 büyükbaş hayvan bulunan ahır olup, davacının görevinin ahırdaki hayvanların bakımını yapmak olduğu anlaşılmaktadır. 4857 sayılı Yasa’nın 111. maddesinin 4. fıkrasının (c) bendi hükmü karşısında davalı işyerinin aynı Yasanın 4/1-b bendi kapsamında tarım işyeri olduğu, davacı işçinin de tarım işçisi olduğu sabittir. Buna göre Mahkemece, davacının tarım işçisi olduğu, davaya bakmakla görevli mahkemenin Asliye Hukuk Mahkemesi olduğu ve davacının çalışmalarının Borçlar Kanunu kapsamında kaldığı dikkate alınmaksızın karar verilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir. Her ne kadar davacının açmış olduğu hizmet tespiti davasının kabulüne karar verilerek, adı geçen karar kesinleşmişse de; hizmet tespiti dosyasında tespite yönelik karar verilmesi sigorta yönünden geçerli olup, davalının çalışmalarının İş Kanunu kapsamında kaldığı anlamına gelmez. Mahkemece yapılacak iş, alınacak bir ara kararı ile davaya Asliye Hukuk Mahkemesi sıfatı ile bakıp talepleri Borçlar Kanunu kapsamında değerlendirip, karar vermektir. F) SONUÇ: Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, bozma nedenine göre davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 11/12/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.
22. Hukuk Dairesi 2017/14765 E. , 2018/20433 K. “İçtihat Metni” MAHKEMESİ :… Mahkemesi DAVA TÜRÜ : ALACAK Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: Y A R G I T A Y K A R A R I Davacı vekili, davacının tünel işçisi olarak çalışmakta iken işveren tarafından … sözleşmesinin sonlandırıldığını, kendisine ihbar tazminatı ve diğer işçilik alacaklarının ödenmediğini beyan ederek ödenmeyen ihbar tazminatı, fazla mesai, ulusal bayram genel tatil ve hafta tatili ücret alacaklarının hüküm altına alınmasını talep etmiştir. Davalı vekili, davacının … akdinin ihbar öneli verilerek sonlandırıldığını, işçilik alacaklarının ödendiğini beyan ederek davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, toplanan deliller ve bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Karar, süresi içerisinde davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. 1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 2-İhbar tazminatı yönünden taraflar arasında uyuşmazlık söz konusudur. İhbar tazminatı, belirsiz süreli … sözleşmesini haklı bir neden olmaksızın ve usulüne uygun bildirim öneli tanımadan fesheden tarafın, karşı tarafa ödemesi gereken bir tazminattır. Buna göre, öncelikle … sözleşmesinin Kanun’un 24 ve 25. maddelerinde yazılı olan nedenlere dayanmaksızın feshedilmiş olması ve 17. maddesinde belirtilen şekilde usulüne uygun olarak ihbar öneli tanınmamış olması halinde ihbar tazminatı ödenmelidir. Dosya içeriğine göre, davalı ve davacının imzasının bulunduğu 14.01.2014 tebliğ tarihli fesih bildirimi başlıklı belgede “..firmamızın ekonomik durumunun bozulması nedeni ile işinize 28.01.2014 tarihinde istenmeyerek son verilecektir. … Kanunu 17. maddesi gereğince 8 hafta ihbar sürenizi kullanmanızı ve bu süre içinde … arama izniniz olduğunu bilmenizi, …ihbar sürenizin bitiminde firmamızla ilişiğinizin kesileceğini, kıdem tazminatı için firmamıza müracaatınızı rica ederiz.” ibaresinin yer aldığı görülmüştür. 14.01.2014 tebliğ tarihli fesih bildirimi başlıklı bu belge ile davalı tarafından davacıya ihbar öneli tanınarak fesih ihbarında bulunulduğu, davacı tarafından da kabul edildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda ihbar tazminatı talebinin reddine karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile kabulü hatalı olup bozmayı gerektirmiştir. SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 01.10.2018 gününde oybirliği ile karar verildi.
13. Hukuk Dairesi 2014/39561 E. , 2015/33056 K. MAHKEMESİ : Denizli 4. Asliye Hukuk Mahkemesi TARİHİ : 19/06/2014 NUMARASI : 2012/556-2014/245 Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne kısmen reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü. KARAR Davacı, davalının vekili olarak Denizli 3 İş Mahkemesinin 2009/431 Esas sayılı dosyasında görev yaptığını ve davanın aynı mahkemenin 2011/12 Karar sayılı ilamı ile davalı lehine sonuçlandığını, bu dava sırasında yapılan yargılama gideri, tanık, bilirkişi, tebligat ve diğer bütün masrafları vekil sıfatı ile yaptığını, yargılama sonucu alınan ilamın infazı için Denizli 5 icra müdürlüğünün 2011/3917 Esas sayılı takibini yaptığını, davalının bu dava ve icra dosyasından doğan ücreti vekalet alacağını vermediğini, kendisine bedelin ödenmesi ve istifasını içerir ihtarname göndermesine rağmen ödeme yapılmadığını, bunun tahsili için Denizli 5 icra müdürlüğünün 2012/4237 Esas sayılı takip dosyası ile davalı hakkında icra takibi yaptığını, davalının itirazı üzerine takibin durduğunu belirterek davalının icra takibine vaki itirazının iptaline, takibin devamına ve % 20 inkar tazminatına karar verilmesini istemiştir. Davalı, davanın reddini dilemiştir. Mahkemece, Davanın KISMEN KABULÜ İLE, davalının Denizli 5. İcra Müdürlüğünün 2012/4237 esas sayılı takip dosyasında talep edilen asıl alacağın 13.303,60 TL lik kısmına vaki itirazın iptali ile, takibin 13.303,60 TL si asıl alacak üzerinden devamına ve bu miktar asıl alacağa takip tarihinden itibaren değişen oranlarda yasal faiz uygulanmasına, Davacının fazlaya ilişkin itirazın iptali talebinin reddine, karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir. 1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davacının aşağıdaki bent kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının reddi gerekir. 2-Davacı, eldeki dava ile yaptığı masraf ve vekalet ücreti alacağının tahsilini istemiş, mahkemece kısmen kabul kararı verilmiştir. Avukatlık Kanununun 171/1 maddesinde düzenlenen “Avukat üzerine aldığı işi kanun hükümlerine göre ve yazılı sözleşme olmasa bile sonuna kadar takip eder.” ve “Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’nin 2 nci maddesinde düzenlenen “… avukatlık ücreti, kesin hüküm elde edilinceye kadar olan dava, iş ve işlemler ÜCRETİ KARŞILIĞIDIR.” Hükümleri gereğince avukat, aksine sözleşme yoksa, işi sonuna kadar takip edip sonuçlandırmadan ücretini talep edemez. (Bkz. Aynı doğrultuda Bkz. HGK. 23.03.1983 4/562-156; HGK. 03.07.1987 3/92-599; 13. HD. 2005/15433 E.2008/3694 K.; 13. HD. 2008/6280 E. 2008/11580) Ancak haksız azil halinde olduğu gibi, avukatın haklı olarak vekillikten istifa etmesi halinde de, işe devam etme olanağı mevcut olmadığından, avukat, haklı istifa tarihi itibariyle muaccel olan vekalet ücreti alacağının ödetilmesini talep edebilir. Borçlar Kanununun 396/1 inci maddesine göre vekillikten istifa her zaman mümkün olup, bu istifa vekalet ilişkisini ileriye doğru sona erdiren bozucu ve yenilik doğuran bir işlemdir. Vekilin istifa hakkını her zaman kullanması da mümkündür. Ancak istifa haklı değil ve müvekkil de bu nedenle zarara uğramışsa, vekil bu zarardan sorumludur. Avukatlık Kanununda ise haksız istifa halinde, vekil yönünden Borçlar Kanunundaki aynı konuya ilişkin açıklanan bu düzenlemelere göre daha ağır bir sorumluluk esası getirilmiştir. Gerçekten de, Avukatlık Kanununun 174/1 maddesinde, “üzerine aldığı işi haklı bir sebep olmaksızın takipten vazgeçen avukat ücret talebinde bulunamaz.” Hükmü mevcut olup, bu hükümle, vekaletten haklı bir neden olmadan istifa eden avukatın, Borçlar Kanunundaki vekalet akdine ilişkin genel düzenlemelerden farklı olarak, herhangi bir zarar şartı olmadan da müvekkile karşı sorumlu tutulduğu görülmektedir. Anılan düzenlemeye göre, haksız olarak işi bırakan, vekaletten istifa eden avukat, ücrete hak kazanamadığı gibi, aksine bir hüküm mevcut değilse aldığı peşin ücretleri, kullanmadığı masraf avanslarını da iş sahibine iade etmek zorundadır. Bu açıklamalardan sonra dava konusu olaya bakılacak olursa; davacı vekalet ücreti ve yaptığı masrafların ödenmediği gerekçesi ile istifa etmiştir. Bu sebeple istifası haklı olup davacı, tahsil edilmese dahi karşı yan vekalet ücretine hak kazanmıştır. Hal böyle iken, mahkemece karşı yan vekalet ücreti yönünden de kabul kararı verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir. SONUÇ: Birinci bentde açıklanan nedenle sair temyiz itirazların reddine, ikinci bentde açıklanan nedenlerle temyiz edilen hükmün davacı yararına BOZULMASINA, peşin alınan 227,20 TL harcın istek halinde iadesine, 12/11/2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.